Projekt międzynarodowy „Collaborative Local and regional Efforts ANd predictive models for Air quality Improvement and Resilience – Wspólne lokalne i regionalne działania oraz modele predykcyjne na rzecz poprawy jakości powietrza i odporności” (LIFE24-GIE-ES-LIFE CLEAN-AIR) będzie realizowany w Polsce przez Gminę Miasto Rzeszów. Przedsięwzięcie otrzymało finansowe wsparcie, które pozwoli na pełną realizację jego założeń.
- Całkowity koszt projektu to 300 814 euro (blisko 1,29 mln zł).
- Wsparcie z Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej ma wynieść 450 388 zł.
- Projekt obejmie lata 2025–2029 i będzie prowadzony na terenie Rzeszowa.
- Umowę w imieniu Funduszu podpisał Paweł Augustyn, zastępca prezesa zarządu, a Gminę Miasto Rzeszów reprezentował Konrad Fijołek, prezydent Rzeszowa.
LIFE CLEAN-AIR to europejski projekt, który ma poprawić jakość powietrza i zdrowie mieszkańców. Zamiast reagować dopiero wtedy, gdy pojawia się smog, inicjatywa stawia na wcześniejsze działania, które mają zapobiegać takim sytuacjom. Konsorcjum projektu tworzą partnerzy z Hiszpanii, Litwy, Rumunii i Polski, a liderem jest hiszpańska organizacja Business Bayesian Science (INVERENCE). W ramach przedsięwzięcia opracowane i wdrożone zostaną cztery dobrowolne Plany Jakości Powietrza (AQP) w miastach Murcia, Wilno, Roman i Rzeszów. Staną się one nowym standardem zarządzania jakością powietrza w Europie, zgodnym z kierunkiem rewizji unijnej dyrektywy dotyczącej jakości powietrza.
Rzeszów będzie jednym z kluczowych miast projektu. W pierwszym etapie przewidziano instalację czterech nowych czujników jakości powietrza na osiedlach, gdzie odnotowywane są najniższe wskaźniki czystości powietrza. Dane z czujników, zintegrowane z istniejącą siecią monitoringu, posłużą do opracowania lokalnego Planu Jakości Powietrza we współpracy z instytucjami, organizacjami i przedstawicielami społeczności lokalnej. Plan będzie zawierał działania wyprzedzające, umożliwiające reagowanie zanim dojdzie do przekroczenia norm, co wykracza poza obowiązek wynikający z obecnych regulacji europejskich.
Jednym z najważniejszych elementów projektu będzie wdrożenie zaawansowanego narzędzia LLULL ENVIRONMENT, które pozwala na precyzyjne prognozowanie poziomu zanieczyszczeń. Rzeszów weźmie udział w jego testowaniu, szkoleniach oraz dostarczaniu danych potrzebnych do optymalizacji modelu. Miasto wdroży także pierwsze działania wskazane w AQP, równolegle prowadząc aktywne poszukiwanie finansowania zarówno ze środków publicznych, jak i prywatnych.
Duży nacisk położono na edukację i zaangażowanie mieszkańców. W projekcie przewidziano warsztaty, działania z zakresu nauki obywatelskiej, udział społeczności w monitorowaniu jakości powietrza za pomocą prostych czujników oraz zbieranie informacji o wpływie zanieczyszczeń na samopoczucie i zdrowie. W badania terenowe zostaną włączeni także uczniowie szkół ponadpodstawowych, którzy będą monitorować jakość powietrza w otoczeniu szkolnym. Rzeszów aktywnie włączy się również w działania informacyjne, współorganizując krajowy dzień informacyjny projektu i uczestnicząc w inicjatywie Green City Accord.
Realizacja projektu przyniesie wymierne korzyści miastu. Dzięki rozbudowanemu monitoringowi oraz narzędziom predykcyjnym możliwe będzie skuteczniejsze planowanie i wdrażanie działań ograniczających zanieczyszczenia, zanim osiągną one poziomy zagrażające zdrowiu mieszkańców. Projekt wzmocni lokalne kompetencje w zakresie ochrony powietrza, poprawi współpracę między instytucjami oraz przyczyni się do zwiększenia świadomości ekologicznej. Mieszkańcy skorzystają z lepszej jakości powietrza, a tym samym – z poprawy komfortu i zdrowia.
Przedsięwzięcie LIFE CLEAN-AIR obejmie ponad 1,29 mln mieszkańców terenów o łącznej powierzchni 1 462 km². Do czasu zakończenia projektu opracowane i wdrożone zostaną cztery Plany Jakości Powietrza, a metodologia projektu będzie replikowana w kolejnych gminach europejskich. Celem jest zmniejszenie liczby dni ze złą jakością powietrza w miastach uczestniczących oraz stworzenie trwałych, przejrzystych standardów działania na rzecz czystego powietrza w UE.
Źródło: NFOŚiGW
