O tym jak pozyskiwać środki finansowe i jak potem nimi zarządzać oraz co zmienić w prawie finansowym usłyszeć można było na konferencji pt. Nowoczesny Samorząd. Zarządzanie i Finanse.
Spotkanie odbyło się 2 grudnia br. w warszawskim hotelu Gromada. Jego organizatorem był Związek Banków Polskich, Centrum Prawa Bankowego i Informacji oraz redakcja czasopisma „Europejski Doradca Samorządowy”.
Partnerem wydarzenia były korporacje samorządowe, w tym Związek Powiatów Polskich, który na konferencji reprezentowali: Zenon Rodzik, wiceprezes Zarządu ZPP, starosta opolski (woj. lubelskie) oraz Grzegorz Kubalski, zastępca dyrektora biura ZPP.
Zgromadzonych powitał Krzysztof Pietraszkiewicz, prezes Związku Banków Polskich. W swoim wystąpieniu inauguracyjnym omówił on o tym jak przez ostatnie 25 lat układała się współpraca między samorządami i bankami. Nie małe znaczenie miało tu przystąpienie Polski do Unii Europejskiej. To, że w przez pierwsze lata Polska była najszybciej rozwijającym się krajem członkowskim jest zdaniem Pietraszkiewicza dużą zasługą samorządów. Prezes mówił także o przyszłości i o tym, co będzie kiedy skończy się duży dopływ funduszy unijnych. – Zdaniem bankowców powinna nastąpić mądra dywersyfikacja własnościowa i organizacyjna oraz stopniowy rozwój pozakredytowego finansowania– podawał. Natomiast samorządy zawsze będą najbliższej mieszkańców.
Nie możemy nawet upaść
Oceny ostatniego ćwierćwiecza dokonał także Marek Olszewski, przewodniczący Związku Gmin Wiejskich RP, wójt gminy Lubicz. – Te 25 lat to także 25 lat współpracy z bankami. 25 lat temu społeczności lokalne odzyskały podmiotowość. Bardzo chciały kształtować rzeczywistość wokół siebie według własnych oczekiwań– wyjaśniał. Jednakże pojawiły się różne wyzwania, jak choćby zadania zlecane przez administrację rządową, na które nie przekazywane były adekwatne środki finansowe. – Ten proces przekazywania zadań bez zaplecza finansowego trwa nadal. Dlatego samorządy zdecydowały się na dochodzenie utraconych dochodów– mówił. Stąd pomysł nowelizacji ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego, czyli stawka większa niż 8 mld. – Dziś tych pieniędzy jest już więcej, ok. 12 mld – wyliczał. Przewodniczący Olszewski wspomniał i o tym, że od samego początku banki pełniły ważną rolę edukacyjną w życiu samorządów. – Dziś wspaniałych skarbników mamy nawet w małych gminach – mówił. Wiele jest jeszcze do zrobienia w kwestii finansów i to nawet bez pieniędzy, ale przez zarzadzanie. – Banki też nie do końca spełniają oczekiwania jst. Z doświadczenia wiem, że często traktują nas jak przedsiębiorców. A póki co to nie możemy nawet upaść– konkludował.
Komisja o finansach
O finansach jst mówił także Andrzej Maciejewski, nowy przewodniczący sejmowej Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej, dla którego było to pierwsze publiczne wystąpienie w nowej roli. - Doszliśmy do ściany. Czy dłużej możemy przeciągać kwestię finansów w samorządzie – pytał. – Jest już projekt ustawy o kwocie wolnej od podatku. Ale zapewniam, że nie można o nim rozmawiać w oderwaniu od projektu nowelizacji ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego – stawka większa niż 8 mld– wyjaśniał. Maciejewski wskazał, że zadaniem nie tylko dla polityków, ale i władz lokalnych na najbliższe lata będzie wypracowanie alternatywnych instrumentów finansowania po roku 2020, kiedy to skończą się duże dotacje z Unii Europejskiej. Andrzej Maciejewski zapewnił także zgromadzonych na konferencji samorządowców, że mają w Sejmie swoją ekipę. – 30 członków Komisji Samorządu Terytorialnego to samorządowcy– podawał. – Zapewniam, że samorząd będziemy traktowali jako podmiot– deklarował. – Finanse będą zaś tematem przewodnim prac Komisji przez najbliższe 4 lata– podawał.
Zapewnienia te powtórzył także w późniejszej rozmowie z Dziennikiem Warto Wiedzieć.
Polska silosowa
Owacjami zakończyło się wystąpienie Jerzego Stępnia, prorektora Uczelni Łazarskiego, byłego prezesa Trybunału Konstytucyjnego. Opowiadał on o historii samorządu terytorialnego nie tylko w Polsce, ale i na świecie. Wspominał o radach narodowych, Europejskiej Karcie Samorządu Terytorialnego oraz o tym, że samorząd wpisany jest w kanon kultury europejskiej. – Samorząd to podstawa demokratycznego państwa prawa– mówił. Tymczasem do dziś wielu z nas nie wie, jak to pojęcie interpretować. - Kiedyś mówiło się o Polsce resortowej. Teraz o silosowej, te silosy nie mają ze sobą kontaktu – stwierdził Jerzy Stępień.
Dialog bezpośredni
Pierwszym publicznym wystąpieniem była także prelekcja Andrzeja Dery, ministra z Kancelarii Prezydenta RP, który został wyznaczony przez głowę państwa jako osoba do kontaktów z samorządami. Minister Dera nawiązał do swoich doświadczeń w pracy w samorządzie. Zapewnił, że samorząd jest jedną z podstaw naszego państwa. – Potrzebna jest rozmowa o przyszłości samorządu. Pan Prezydent chce uczestniczyć w tym dialogu– zapowiadał. – Zobowiązuję się, że będę przyjmował różne zaproszenia, jeździł po kraju i spotykał z samorządowcami– deklarował.
Także Agnieszka Dawydzik, dyrektor Departamentu Koordynacji Strategii i Polityk Rozwoju w Ministerstwie Rozwoju, zapewniła, że dla jej resortu współpraca z jednostkami samorządu terytorialnego jest bardzo ważna.
Dwa bieguny
Ciekawe wystąpienie miał także dr Zbigniew R. Wierzbicki, członek Rady Programowej Forum Nowoczesnego Samorządu, ekspert Związku Banków Polskich. – Dlaczego mówimy o dostępnie do źródeł finansowania jst? Z jednej strony ulegliśmy złudzeniu ogromu środków dla Polski w nowej perspektywie UE, mirażowi wzrostu PKB, zielonej wyspy, ale przyszła jesień i… okazało się, że samorządy w rosnącej części są u granic możliwości i same nie są w stanie poprawnie wykonać swoich zadań z uwagi na małe środki finansowe– wyjaśniał. – Z drugiej strony dostęp do źródeł finansowania stał się problemem także ze względów endogenicznych tkwiących w samym sektorze samorządowym, m.in. ze względu na przyjmowane metody zarządzania, mechanizmy doboru kadr samorządowych i ich kompetencji merytorycznych – dodawał.
Bezpieczny klient
Podczas konferencji odbyła się także debata o finansach samorządowych. – Kluczem do sukcesu jest rozłożenie finansów. Gdyby za zadaniami zleconymi szło dofinansowanie, nie byłoby problemu– mówił Piotr Krzystek, sekretarz Zarządu Unii Metropolii Polskich, prezydent miasta Szczecina. Z kolei Ziemowit Stempin, wiceprezes zarządu SGB-Banku S.A. podkreślał jak ważna rolę w procesie wspierania samorządów odgrywają banki spółdzielcze. - To nie tylko finansowanie. Walczymy o to, by te mniejsze miejscowości, wsie, nie miały syndromów wykluczenia społecznego– podnosił.
O art. 243 ustawy o finansach publicznych mówił Marek Wiewióra, radca ministra w Departamencie Finansów Samorządu Terytorialnego w Ministerstwie Finansów. – Skala niespełniania wskaźnika jest niewielka. Co więcej, nie każde niespełnienie go oznacza dramatyczną sytuację jst– twierdził. Marek Wiewióra przypomniał również o tym, że resort dokonał nowelizacji ustawy o finansach publicznych, które umożliwiła większą absorbcję środków unijnych.
Radosław Szewczak, dyrektor Departamentu Sektora Publicznego Banku Handlowego w Warszawie S.A. zaznaczał jak bardzo samorządy są i będą ważne dla banków komercyjnych. Jak powiedział, samorząd to idealny klient dla bankowości komercyjnej. – Samorządy są dla banków komercyjnych bardzo bezpieczne, stąd poziom marż jest nieosiągalny w innych sektorach– mówił.
Podczas konferencji dyskutowano także o zrównoważonym rozwoju oraz zmianach w sposobie zarządzania jst oraz o komunikacji społecznej jako zapomnianym atrybucie dobrego zarządzania.
- Zapewniam, że takie spotkania jak dziś będą organizowane. Musimy uczyć się nowych metod zarządzania i nie bać się ich. To klucz do różnych zasobów finansowych– podsumował konferencję prezes Pietraszkiewicz.
