Regionalne izby obrachunkowe są państwowymi organami nadzoru i kontroli gospodarki finansowej.
Sprawują one nadzór nad działalnością jednostek samorządu terytorialnego w zakresie spraw finansowych (procedury uchwalania budżetu i jego zmian, budżetu i jego zmian, zaciągania zobowiązań wpływających na wysokość długu publicznego jednostki samorządu terytorialnego oraz udzielania pożyczek, zasad i zakresu przyznawania dotacji z budżetu jednostki samorządu terytorialnego, podatków i opłat lokalnych, do których mają zastosowanie przepisy ustawy - Ordynacja podatkowa, absolutorium, wieloletniej prognozy finansowej i jej zmian) oraz dokonują kontroli gospodarki finansowej i zamówień publicznych.
Nadzór regionalnych izb obrachunkowych rozciąga się na następujące podmioty:
- jednostki samorządu terytorialnego;
- związki międzygminnych;
- stowarzyszenia gmin oraz stowarzyszenia gmin i powiatów;
- związki powiatów;
- stowarzyszenia powiatów;
- samorządowe jednostki organizacyjne, w tym samorządowe osoby prawne;
- inne podmioty, w zakresie wykorzystywania przez nie dotacji przyznawanych z budżetów jednostek samorządu terytorialnego.
Regionalne izby obrachunkowe przeprowadzają kompleksową kontrolę podległych jednostek, co najmniej raz na cztery lata.
RIO ocenia podległe jednostki m.in. z uwzględnieniem kryterium zgodności z prawem i zgodności dokumentacji ze stanem faktycznym a także kryterium celowości, rzetelności i gospodarności. Trzy ostatnie kategorie są jednak dość subiektywne, w związku z czym sprawdzane instytucje mogą starać się kwestionować wnioski przedstawione przez izbę.
Źródło: Ustawa z dnia 7 października 1992 r. o regionalnych izbach obrachunkowych.
