Zagadnienia związane z bezpieczeństwem użytkowania obiektów budowlanych reguluje rozporządzenie MSWiA z 7 czerwca 2010 r., gdzie w § 16 podano, że istniejący użytkowany budynek uznany zostaje za zagrażający życiu ludzi, gdy występujące w nim warunki techniczne nie zapewniają możliwości ewakuacji ludzi. Przepisy techniczne w tej sprawie ustalono w rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z 12 kwietnia 2002 r. W art. 1 ustawy z 24 sierpnia 1991 r. o Państwowej Straży Pożarnej podano, że do podstawowych zadań PSP należy m.in. rozpoznawanie zagrożeń pożarowych i innych miejscowych zagrożeń oraz nadzór nad przestrzeganiem przepisów przeciwpożarowych.
PSP realizuje te zadania, przeprowadzając czynności kontrolno-rozpoznawcze. Z art. 81 prawa budowlanego wynika, że do podstawowych obowiązków nadzoru budowlanego należy m.in. nadzór i kontrola nad przestrzeganiem warunków bezpieczeństwa ludzi i mienia przy wykonywaniu robót budowlanych oraz utrzymywaniu obiektów budowlanych.
NIK skontrolowała, jak wygląda działalność kontrolna Państwowej Straży Pożarnej i nadzoru budowlanego w zakresie możliwości ewakuacji z obiektów użyteczności publicznej.
Podczas czynności kontrolnych w 10 komendach powiatowych (miejskich) PSP ustalono, że czynności kontrolno-rozpoznawcze podejmowano nieterminowo, nie sprawdzano realizacji nakazów zawartych w wydanych przez komendantów decyzjach administracyjnych, a dotyczących budynków uznanych za zagrażające życiu ludzi i nie wszczynano egzekucji administracyjnej w przypadku braku ich realizacji. Nieskuteczny był nadzór nad wypełnianiem przez właścicieli lub zarządców budynków użyteczności publicznej obowiązków związanych z praktycznym sprawdzeniem organizacji oraz warunków ewakuacji.
Podczas czynności kontrolnych w trzech powiatowych inspektoratach nadzoru budowlanego stwierdzono, że czynności kontrolne dotyczące spraw związanych z bezpieczeństwem użytkowania obiektów budowlanych podejmowano opieszale, a współpraca z komendantami powiatowymi PSP nie zawsze układała się prawidłowo.
Stwierdzone w komendach powiatowych (miejskich) nieprawidłowości miały charakter powszechny, a będąc bezpośrednio związanymi z bezpieczeństwem ludzi korzystających z obiektów budowlanych, mogą stanowić podstawę do podjęcia działań dyscyplinujących na wyższych szczeblach struktury PSP i administracji państwowej.
Z kolei w kontroli pt. Realizacja zadań z zakresu ochrony przeciwpożarowej w budynkach będących siedzibami urzędów miast i gmin województwa mazowieckiego NIK stwierdziła nieprawidłowości dotyczące nieaktualizowania instrukcji bezpieczeństwa pożarowego, niesprawdzanie praktycznej organizacji oraz warunków ewakuacji, nieprowadzenie lub tylko częściową realizacją okresowych przeglądów i kontroli stanu technicznego budynków, nieprowadzenie lub nierzetelne prowadzenie książek obiektu budowlanego. Ponadto 86 proc. budynków nie spełniało niektórych wymagań w zakresie elementów konstrukcyjnych dróg ewakuacyjnych, sposobu ich wykończenia oraz wyposażenia.
Źródło: "Sprawozdaniu z działalności NIK w 2012 roku", NIK, 2013
