Rada Ministrów przyjęła założenia do projektu ustawy o rzeczach znalezionych, przedłożony przez ministra sprawiedliwości.
W projektowanej ustawie zostaną określone m.in. obowiązki i uprawnienia znalazcy rzeczy, zasady i sposób przejmowania znalezionych rzeczy, sposób poszukiwania osób uprawnionych do odbioru rzeczy znalezionych, zasady postępowania z takimi rzeczami, poszukiwanie właścicieli, w tym m.in. warunki przechowywania pieniędzy, papierów wartościowych i kosztowności oraz postępowanie z przedmiotami o wartości historycznej, naukowej i artystycznej, czyli dóbr kultury. Zgodnie z założeniami, utworzony zostanie krajowy rejestr utraconych dóbr kultury. Będzie go prowadzić minister kultury i dziedzictwa narodowego. Zostaną określone warunki i sposoby jego funkcjonowania, dokonywania wpisu lub wykreślenia z rejestru. Rejestr ten będzie funkcjonował obok istniejącego obecnie krajowego wykazu zabytków skradzionych lub wywiezionych za granicę niezgodniez prawem.
Przepisy nowej ustawy będą uwzględniać różne sytuacje oraz zróżnicowany charakter rzeczy znalezionych. W przypadku, gdy znalazca nie zna tożsamości właściciela rzeczy lub nie zna miejsca zamieszkania tej osoby będzie zobowiązany do niezwłocznego zawiadomienia starosty właściwego ze względu na miejsce swego zamieszkania lub miejsce znalezienia rzeczy.
Zgodnie z założeniami, staroście powinny być także przekazane znalezione pieniądze, papiery wartościowe, kosztowności, przedmioty o wartości historycznej, naukowej lub artystycznej, jeżeli ich wartość przekracza 50 zł. Taka wartość rzeczy znalezionej będzie nakładała na starostę obowiązek publicznego ogłoszenia informacji o znalezieniu rzeczy.
Inne rzeczy, do czasu ich odbioru przez osobę uprawnioną, znalazca będzie mógł przechowywać sam. W przypadku, gdy organem właściwym do przechowywania będzie inny organ, starosta powinien przekazać je temu organowi, np. bibliotece czy muzeum.
Rzeczy znalezione, takie jak sprzęt, ekwipunek wojskowy, legitymacja, książeczka lub zaświadczenie wojskowe powinny być przekazane staroście.W założeniach określono, że w przypadku, gdy przechowywana rzecz ma określoną wartość rynkową, a jej przechowywanie byłoby związane np. z niewspółmiernie wysokimi kosztami w stosunku do jej wartości bądź nadmiernymi trudnościami, starosta może ją sprzedać z wolnej ręki według tej ceny. Gdy rzecz nie ma ceny rynkowej, można ją sprzedać w drodze licytacji publicznej.
Przyjmuje się, że koszty związane z przechowywaniem, utrzymaniem lub poszukiwaniem właściciela rzeczy, poniesione przez znalazcę, zarządcę lub właściwy organ administracji publicznej będą obciążać osobę uprawnioną do jej odbioru.
Zgodnie z założeniami, znalazcy będzie przysługiwać znaleźne. Będzie ono uzależnione od dopełnienia przez niego nałożonych ustawą obowiązków. Wysokość znaleźnego określono na 1/10 wartości rzeczy. W projektowanej ustawie zostaną określone warunki zgłoszenia roszczenia o znaleźne. Przewidziano także, że rzecz może stać się własnością znalazcy, jeżeli w ciągu roku od doręczenia wezwania do odbioru lub w ciągu dwóch lat od znalezienia osoba taka nie zgłosi się. W sytuacji, gdy rzecz jest zabytkiem lub materiałem archiwalnym lub gdy w przewidzianym terminie znalazca jej nie dobierze od starosty – rzecz stanie się własnością Skarbu Państwa. Szczegółowe przepisy dotyczące sposobów dysponowania rzeczami, które przeszły na własność Skarbu Państwa uregulowane są w rozporządzeniu w sprawie rozciągania stosowania przepisów ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. Przepisy ww. rozporządzenia nie będą się odnosić do zabytków oraz materiałów archiwalnych, które stały się własnością Skarbu Państwa.
Uregulowane będą sytuacje związane z trybem wyzbywania się tego typu rzeczy. Szczególnie chodzi o skarby, które nie są zabytkami archeologicznymi w rozumieniu przepisów ustawy o ochronie zabytków. Skarbem będzie rzecz o wartości materialnej, znaleziona w okolicznościach, które wykluczają znalezienie jej właściciela. Znaleziony skarb będzie współwłasnością – w równych częściach – znalazcy i właściciela nieruchomości, na której rzecz znaleziono. Jeżeli rzecz jest zabytkiem i staje się własnością Skarbu Państwa, znalazcy będzie należała się nagroda przyznawana przez Naczelnego Dyrektora Archiwów Państwowych.
Źródło: KPRM
