Dopiero co ruszały w Polsce pierwsze regionalne nabory z obecnej perspektywy, a w Brukseli już toczą się rozmowy o kształcie polityki spójności po 2027 r. Komitet Regionów przygotował samorządowe postulaty w tej sprawie dla Parlamentu Europejskiego i Komisji Europejskiej.
Końcem listopada na sesji plenarnej Europejskiego Komitetu Regionów (KR) przyjęta została opinia „Przyszłość polityki spójności po 2027 r.”. Samorządowcy wezwali w niej do nowego ukształtowania polityki, która stanowi jedną trzecią budżetu UE, i – według nich - powinna być nadal traktowana priorytetowo jako podstawa rozwoju gospodarczego, społecznego i terytorialnego na wszystkich obszarach europejskich.
Według Marka Woźniak (marszałka województwa wielkopolskiego, szefa delegacji polskiej w KR), polityka spójności powinna zapewnić również wiodącą rolę regionów w przygotowywaniu i zarządzaniu programami, co umożliwi uwzględnienie potrzeb i wyzwań poszczególnych terytoriów.
Co konkretnie powinno się zmienić? Przywódcy lokalni i regionalni proponują stworzenie mechanizmu, który mógłby być uruchamiany na szczeblu terytorialnym, a który pomógłby stawić czoła wyjątkowym kryzysom i katastrofom klimatycznym. Z jednej strony umożliwiłoby to elastyczne wykorzystanie funduszy w takich okolicznościach, z drugiej strony nowy mechanizm pozwoliłby uniknąć ciągłych zmian programów operacyjnych, które miały miejsce kilkakrotnie w latach 2014–2020, co zapewniłoby ochronę inwestycji długoterminowych.
Jak czytamy, wszystkie regiony europejskie powinny w przyszłości nadal kwalifikować się do finansowania – to jeden z kluczowych postulatów ujętych w opinii. Samorządowcy z KR uważają też, że należy odejść od zawieszania funduszy polityki spójności w przypadku naruszenia przez rząd krajowy reguł fiskalnych UE (warunkowość makroekonomiczna). W ich opinii inwestycje długoterminowe nie mogą być tak uzależnione od decyzji krajowych.
Ponadto inwestycje krajowe i regionalne niezbędne do realizacji projektów współfinansowanych w ramach polityki spójności UE powinny być wyłączone z obliczania wydatków – a tym samym zadłużenia – w ramach reguł fiskalnych UE.
KR zaznaczył w opinii, że w przypadku rozszerzenia UE może dojść do obniżenia średniej wysokości PKB na mieszkańca. W związku z tym zwrócił się do Komisji Europejskiej o przeprowadzenie szczegółowej oceny przed zaproponowaniem nowego rozporządzenia dotyczącego polityki spójności na okres po 2027 r., tak aby "była ona dostosowana do dalszego wspierania wszystkich regionów oraz aby można było należycie uwzględnić wszelkie negatywne skutki wynikające z „efektu statystycznego” dla kwalifikowalności do polityki spójności".
Opinia KR zostanie opublikowana w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej i przesłana posłom do Parlamentu Europejskiego, właściwym komisarzom UE i przedstawicielom 27 państw członkowskich.
Źródło: europapnews.pap.pl
