Obecnie możliwość spłaty długu samorządu zależy od bieżącej nadwyżki z trzech ostatnich lat. Jeśli budżet jej nie ma, to samorząd nie może spłacać zadłużenia, ponieważ nie pozwala na to art. 243. Ze względu na to, że samorząd może mieć jednak w ciągu roku pieniądze, np. ze zwróconej pożyczki, i mógłby spłacać nimi swój dług, to resort finansów doszedł do wniosku, że taką możliwość należy samorządowi dać. Stąd wprowadzone zmiany do nowelizowanej ustawy o finansach publicznych.
Ministerstwo zaproponowało modyfikacje w ust. 3b art. 243 eliminujące ograniczenia samorządów w spłacie zobowiązań. Po pierwsze, jednostki, które w przeszłości zaciągnęły mniej korzystne zobowiązania będą mogły je zamienić na bardziej korzystne. Po drugie, samorządy będą mogły spłacić zadłużenie wcześniej: albo wolnymi środkami albo innymi środkami bezzwrotnymi, o ile nie zaciągnięte zostaną nowe zobowiązania na pokrycie deficytu. Wszystkie te rozwiązania będą miały zastosowanie tylko do wcześniejszej spłaty zadłużenia, czyli do spłaty przypadającej na lata wykraczające poza rok budżetowy, na który uchwalono budżet, i tylko do spłaty następującej w roku budżetowym.
Finansowanie deficytu
Posłowie przyjęli również korekty dotyczące finansowania deficytu. W ust. 2 art. 217, mówiącym o deficycie budżetu JST i zawierającym katalog źródeł przychodów, z których może być finansowany deficyt, wprowadzone zostało kolejne źródło przychodów: spłaty udzielonych pożyczek w latach ubiegłych. Oprócz tego zmieniono zapis dotyczący nadwyżki z lat ubiegłych. Ma być ona pomniejszana dodatkowo o nowe źródło „niewykorzystane środki pieniężne na rachunku bieżącym budżetu, wynikające z rozliczenia dochodów i wydatków nimi finansowanych związanych ze szczególnymi zasadami wykonywania budżetu określonymi w odrębnych ustawach oraz wynikających z rozliczenia środków określonych w art. 5 ust. 1 pkt 2 i dotacji na realizację programu, projektu lub zadania finansowanego z udziałem tych środków.”.
Elastyczniejsze finansowanie wieloletnich projektów
Ostatnią grupą zmian są korekty mające umożliwić samorządom bardziej elastyczne realizowanie wieloletnich projektów finansowanych z funduszy unijnych. Obecnie w razie potrzeby przeniesienia nakładów w tym samym roku budżetowym pomiędzy działami, czy potrzeby zmiany nakładów w poszczególnych latach, może tego dokonać tylko organ stanowiący, mimo, że to zarząd JST zawiera umowy o dofinansowanie i umowy z wykonawcami. W razie konieczności dokonania zmian wynikających z procesu realizacji projektu konieczne jest obecnie podjęcie stosownej uchwały przez organ stanowiący. W opinii resortu finansów takie rozwiązania mogą wpływać negatywnie na efektywność wydatkowania pieniędzy z regionalnych programów operacyjnych, dla których instytucją zarządzającą jest zarząd województwa. W związku z tym zaproponowano zmiany, które mają na celu umożliwienie organowi wykonawczemu JST dokonywanie zmian w budżecie i wieloletniej prognozie finansowej.
Do art. 232 wprowadzono możliwość upoważnienia zarządu przez organ stanowiący JST do zmian limitów zobowiązań i wydatków na realizację przedsięwzięcia finansowanego z udziałem środków europejskich w związku ze zmianami w realizacji tego przedsięwzięcia, o ile zmiany te nie pogorszą wyniku budżetu dla każdego roku objętego prognozą. Upoważnienie to obejmuje także zmiany w ramach środków współfinansowania krajowego, w tym wkładu własnego beneficjenta, oraz wynikające z rozstrzygniętych konkursów. Pozycja organu stanowiącego nie została nadwyrężona, ponieważ zastrzeżono, że decyzja o ewentualnym przesunięciu części uprawnień na zarząd JST pozostaje w gestii organu stanowiącego. A oprócz tego zakres zmian dokonywanych ewentualnie przez zarząd uwarunkowany został niepogorszeniem wyniku budżetu JST dla każdego roku objętego prognozą.
Podobne zmiany uwzględniono również w art. 258 (dodanie ust. 4). Organ stanowiący będzie mógł upoważnić zarząd do zmian w planie dochodów i wydatków związanych ze zmianą kwot lub uzyskaniem płatności przekazywanych z budżetu środków europejskich oraz zmianami w realizacji przedsięwzięcia finansowanego z udziałem środków europejskich, a także związanych ze zwrotem płatności otrzymanych z funduszy europejskich. Dodany został również nowy ust. 3, na mocy którego sejmik województwa będzie mógł upoważnić zarząd województwa do dokonywania przeniesień pomiędzy działami budżetu wynikającymi z rozstrzygnięć konkursów rozstrzyganych w ramach regionalnych programów operacyjnych.
