Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej wprowadza przełomową zmianę, która znacząco uprości życie osób z trwałą niepełnosprawnością oraz ich opiekunów. 26 maja 2025 r. ministra Agnieszka Dziemianowicz-Bąk podpisała rozporządzenie, które znosi obowiązek częstych badań kontrolnych dla osób cierpiących na rzadkie choroby genetyczne oraz z zespołem Downa.
Dotychczasowy system wymagał regularnego odnawiania orzeczeń o niepełnosprawności, nawet w przypadkach, gdy nie istniały żadne rokowania na poprawę stanu zdrowia. Nowe przepisy zakładają znaczne wydłużenie okresów ważności orzeczeń – nawet do siedmiu lat, a w niektórych przypadkach aż do osiągnięcia pełnoletności.
Co się zmienia?
• Dla osób powyżej 16. roku życia z listy chorób rzadkich i genetycznych (208 schorzeń) oraz z zespołem Downa – minimalny okres ważności orzeczenia to 7 lat.
• Dla dzieci poniżej 16. roku życia – minimalny okres ważności orzeczenia wyniesie 3 lata.
• W przypadku dzieci z chorobami genetycznymi lub zespołem Downa – możliwe będzie orzekanie aż do ukończenia 16. roku życia.
To krok w kierunku upraszczania procedur administracyjnych, który nie tylko ograniczy stres i formalności dla rodzin, ale też odciąży zespoły orzecznicze (16 wojewódzkich i 295 powiatowych w całej Polsce).
Co zyskują osoby z orzeczeniem?
Nowe przepisy nie tylko wydłużają ważność orzeczeń, ale również dają dostęp do wielu form wsparcia, takich jak:
• Świadczenia i zasiłki pielęgnacyjne,
• Ulgi podatkowe (np. ulga rehabilitacyjna),
• Pierwszeństwo w dostępie do usług społecznych i opiekuńczych,
• Ułatwienia w służbie zdrowia (rehabilitacja, leczenie sanatoryjne),
• Karta parkingowa,
• Wsparcie edukacyjne (asystent, indywidualny tok nauczania).
Kogo obejmą zmiany?
Zmiany dotkną znaczną część społeczeństwa. W Polsce orzeczenie o niepełnosprawności posiada:
• 71,3 tys. dzieci do 16. roku życia z orzeczeniami bezterminowymi,
• 192 tys. dzieci z orzeczeniami czasowymi (mogą skorzystać z nowych przepisów),
• 1,72 mln dorosłych z orzeczeniem bezterminowym,
• 1,24 mln dorosłych z orzeczeniem czasowym – to właśnie ta grupa najbardziej odczuje zmniejszenie biurokratycznego obciążenia.
Kiedy przepisy wejdą w życie?
Rozporządzenie zacznie obowiązywać 14 dni po ogłoszeniu. Przewidziano przepisy przejściowe – osoby już posiadające orzeczenia lub będące w trakcie postępowania również będą mogły skorzystać z nowych, korzystniejszych regulacji.
Źródło: MRPiPS
