W pierwszym kwartale 2025 roku aż milion kobiet w wieku produkcyjnym w Polsce pozostawało biernych zawodowo i nie poszukiwało pracy z innych powodów niż emerytura, niepełnosprawność czy obowiązki domowe. Dane Badania Aktywności Ekonomicznej Ludności (BAEL) wskazują, że stanowiło to ponad jedną czwartą wszystkich osób biernych zawodowo w wieku produkcyjnym.

Choć kobiety w Polsce coraz częściej uczestniczą w rynku pracy, ich liczba wśród osób biernych zawodowo wciąż pozostaje znacząca. Na początku 2025 roku w tej grupie było ich o 280 tys. więcej niż mężczyzn. Łącznie w wieku produkcyjnym biernych zawodowo kobiet było 2,15 mln, z czego 2,13 mln w ogóle nie poszukiwało pracy.

Kobiety bez obowiązków opiekuńczych wśród najmniej aktywnych
Według najnowszego raportu OECD, kobiety w wieku produkcyjnym, które nie mają obowiązków opiekuńczych wobec dzieci poniżej 6. roku życia, stanowią jedną z trzech grup o największym udziale w populacji biernych zawodowo w Polsce. Dwie pozostałe grupy to osoby niepełnosprawne oraz emeryci nieaktywni zawodowo.

W każdej z tych kategorii współczynniki aktywności zawodowej w Polsce są niższe niż średnio w Unii Europejskiej. OECD zwraca uwagę, że w grupie kobiet nieobciążonych opieką nad małymi dziećmi bierność zawodowa nie wynika z przyczyn rodzinnych, lecz częściej z braku motywacji, doświadczenia lub kwalifikacji dopasowanych do potrzeb rynku pracy.

Polska w ogonie OECD pod względem aktywności kobiet
Na tle państw rozwiniętych Polska wciąż znajduje się poniżej średniej, jeśli chodzi o aktywność zawodową kobiet. W połowie 2025 roku współczynnik aktywności zawodowej Polek do 64. roku życia wynosił 69,6 proc., co oznacza wynik o 1,5 punktu procentowego niższy od średniej dla krajów Unii Europejskiej.

Pod względem tego wskaźnika Polska wyprzedzała zaledwie dziewięć państw spośród 38 należących do OECD. Dla porównania, w krajach naszego regionu – Czechach, na Węgrzech i Słowacji – aktywność zawodowa kobiet w tej grupie wiekowej przekracza 72 proc.

Na różnice między państwami wpływa m.in. wiek emerytalny. W krajach, gdzie jest on wyższy, udział aktywnych zawodowo kobiet w wieku 60–64 lata jest znacznie większy. W Polsce w tym przedziale wiekowym aktywnych zawodowo jest jedynie 26 proc. kobiet.

Wykształcenie i doświadczenie kluczowe dla aktywności
Z badań OECD wynika, że ryzyko bierności zawodowej wśród kobiet rośnie w przypadku braku wyższego wykształcenia. Kobiety z dyplomem uczelni wyższej znacznie częściej pozostają aktywne zawodowo – zarówno przed, jak i po urodzeniu dziecka.

W grupie matek wychowujących małe dzieci, kobiety z wyższym wykształceniem miały dwukrotnie niższe prawdopodobieństwo bycia biernymi zawodowo niż te, które nie ukończyły studiów. Podobny wpływ ma wcześniejsze doświadczenie zawodowe – kobiety, które pracowały przed urodzeniem dziecka, częściej wracają na rynek pracy.

OECD podkreśla, że jednym z kluczowych czynników ograniczających aktywność zawodową kobiet w Polsce jest niewystarczająca dostępność usług opieki nad dziećmi. Lepszy dostęp do żłobków i przedszkoli mógłby znacząco obniżyć poziom bierności zawodowej w pierwszych latach po urodzeniu dziecka i ułatwić kobietom powrót do pracy.

Potrzebne kompleksowe rozwiązania
Eksperci zwracają uwagę, że zwiększenie aktywności zawodowej kobiet może stanowić jedno z kluczowych źródeł wzrostu gospodarczego w Polsce, zwłaszcza w kontekście starzenia się społeczeństwa i kurczących się zasobów siły roboczej.

Ograniczenie bierności zawodowej kobiet wymaga jednak wieloaspektowych działań – nie tylko w obszarze rynku pracy, ale także w polityce rodzinnej, edukacyjnej i społecznej. Ułatwienie godzenia obowiązków zawodowych z rodzinnymi, zwiększenie dostępności usług opiekuńczych oraz wsparcie w rozwoju kompetencji zawodowych to podstawowe elementy strategii, które mogą pomóc zwiększyć liczbę kobiet aktywnych zawodowo.

Źródło: PIE