Komentarz do art. 45 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej:
„Art. 45. Na wniosek kandydata do pełnienia funkcji rodziny zastępczej zawodowej, rodziny zastępczej niezawodowej lub prowadzenia rodzinnego domu dziecka, posiadającego świadectwo ukończenia szkolenia, o którym mowa w art. 44 ust. 1, organizator rodzinnej pieczy zastępczej właściwy ze względu na miejsce zamieszkania kandydata wydaje zaświadczenie kwalifikacyjne zawierające potwierdzenie ukończenia tego szkolenia, spełniania warunków, o których mowa w art. 42, oraz posiadania predyspozycji i motywacji do sprawowania pieczy zastępczej.”
Powołany przepis należy stosować w połączeniu z art. 76 ust. 4 pkt 2 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, zgodnie z którym do zadań organizatora rodzinnej pieczy zastępczej należy w szczególności kwalifikowanie osób kandydujących do pełnienia funkcji rodziny zastępczej lub prowadzenia rodzinnego domu dziecka oraz wydawanie zaświadczeń kwalifikacyjnych zawierających potwierdzenie ukończenia szkolenia, opinię o spełnianiu warunków i ocenę predyspozycji do sprawowania pieczy zastępczej. Zatem zaświadczenie powinno nie tylko potwierdzenie faktów wskazanych w art. 45 ale zawierać część opisową, która uzasadniałaby stwierdzenie w zaświadczeniu, że kandydat spełnia warunki do bycia rodziną zastępczą lub prowadzącym rodzinny dom dziecka oraz że posiada predyspozycje do sprawowania pieczy zastępczej.
Zgodnie z art. 43 ustawy kierowanie na szkolenie odbywa się po przeprowadzeniu oceny pod względem spełnienia warunków, o których mowa w art. 43 ust. 1 i 2. Należy zaznaczyć, że na tym etapie nie jest wymagane by kandydat na rodzinę zastępczą niezawodową posiadał stałe źródło dochodów. Warunek ten musi być jednak spełniony w momencie wydawania zaświadczenia przez organizatora rodzinnej pieczy zastępczej (w art. 45 ustawodawca odwołuje się do warunków określonych w art. 42, a nie tylko do tych wskazanych w ust. 1 i 2 art. 42).
Z ustawy nie wynika wprost nie kiedy powinna zostać przeprowadzona ocena predyspozycji i motywacji do sprawowania pieczy zastępczej. Wydaje się, że wstępna ocena kandydatów w tym zakresie powinna poprzedzać przeprowadzenie analizy sytuacji analizy sytuacji osobistej, rodzinnej i majątkowej, a pogłębiona w ramach prowadzenia analizy (przy ocenie spełnienia warunku rękojmi należytego sprawowania pieczy zastępczej). Bez posiadania przez potencjalnego kandydata predyspozycji do sprawowania pieczy zastępczej dalsze angażowanie potencjalnych kandydatów do kolejnych etapów postępowania kwalifikacyjnego, w szczególności kierowanie na szkolenie, wydaje się bezprzedmiotowe. Przy zastosowaniu takiej kolejności postępowania organizator będzie mógł ograniczyć wystąpienie sytuacji, kiedy będzie zmuszony odmówić wydania zaświadczenia kwalifikacyjnego pomimo odbycia przez kandydata szkolenia.
W mojej ocenie zaświadczenie, o którym mowa w art. 45 ustawy jest zaświadczeniem w rozumieniu art. 217 kodeksu postępowania administracyjnego. Zgodnie z powołanym przepisem obowiązek wydawania zaświadczeń mają organy administracji publicznej, należy jednak zaznaczyć, że nawet jeżeli organizatorem rodzinnej pieczy zastępczej jest organizacja pozarządowa, której samorząd zlecił do wykonywanie to zadanie, w rozumieniu kodeksu postępowania administracyjnego taki podmiot jest organem administracji publicznej (art. 5 §2 pkt 3 KPA).
