Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej przygotowało projekt nowelizacji Kodeksu pracy, który ma na celu ujednolicenie zasad ustalania stażu pracy. Obecnie w polskim prawie nie istnieje jednolita definicja stażu pracy obowiązująca we wszystkich przypadkach nabywania uprawnień pracowniczych. Projektowana zmiana ma zlikwidować luki, które prowadzą do nierównego traktowania pracowników wykonujących tę samą pracę, lecz na różnych podstawach prawnych.
Dziś uprawnienia pracownicze – takie jak prawo do nagrody jubileuszowej, dodatku stażowego czy określony wymiar urlopu wypoczynkowego – są powiązane z długością stażu pracy. Jednak sposób jego obliczania nie jest jednolity. W praktyce często liczy się tylko okresy zatrudnienia na podstawie stosunku pracy lub stosunków służbowych. To oznacza, że osoby prowadzące działalność gospodarczą lub wykonujące pracę na podstawie umów cywilnoprawnych nie mają tych samych uprawnień co pracownicy etatowi, mimo że wykonywali te same zadania.
Taka sytuacja rodzi poważne wątpliwości prawne i jest źródłem licznych skarg. Do resortu pracy od lat wpływają pisma obywateli, instytucji i parlamentarzystów z postulatem wliczania do stażu pracy także innych form aktywności zawodowej, zwłaszcza prowadzenia działalności gospodarczej. Projektowana zmiana ma odpowiedzieć na te oczekiwania i uregulować kwestię w sposób sprawiedliwy oraz dostosowany do rzeczywistości współczesnego rynku pracy.
W uzasadnieniu do projektu wskazano, że obecne przepisy nie nadążają za zmianami w strukturze zatrudnienia. Praca tego samego rodzaju może być dziś wykonywana na różnych podstawach – przykładowo radca prawny może działać w ramach stosunku pracy, umowy cywilnoprawnej, jako przedsiębiorca czy wspólnik spółki. Jednak tylko część tych form uwzględniana jest przy ustalaniu stażu pracy, co skutkuje ograniczonym dostępem do wielu świadczeń oraz utrudnia objęcie stanowisk wymagających udokumentowanego doświadczenia zawodowego.
Zmiana przepisów ma więc charakter wyrównujący – jej celem jest zapewnienie równego traktowania osób, które zdobywały doświadczenie zawodowe na różnych ścieżkach. Nowelizacja ma również zwiększyć przejrzystość i przewidywalność zasad ustalania stażu pracy, co pozwoli uniknąć arbitralnych decyzji pracodawców i wątpliwości interpretacyjnych.
Rządowy projekt przewiduje, że do stażu pracy będą mogły być wliczane również inne okresy wykonywania pracy, nie tylko te oparte na umowie o pracę. To istotna zmiana, szczególnie dla tych, którzy przez lata prowadzili działalność gospodarczą lub pracowali w ramach elastycznych form zatrudnienia. Zdaniem projektodawców, nowe regulacje nie tylko wzmocnią pozycję tych osób na rynku pracy, ale także lepiej odzwierciedlą rzeczywisty poziom ich doświadczenia i kompetencji zawodowych.
Nowelizacja ma szansę zlikwidować jedną z ważniejszych barier systemowych, które wciąż dzielą pracowników na uprzywilejowanych i tych pomijanych, mimo że często wykonują pracę o identycznym charakterze. Jeśli zmiany zostaną uchwalone, mogą one w istotny sposób poprawić sprawiedliwość i funkcjonalność polskiego prawa pracy.
