17 lutego br. połączone komisje senackie – Komisja Praw Człowieka, Praworządności i Petycji, Komisja Ustawodawcza i Komisja Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej, zajmowały się nowelizacją Kodeksu wyborczego oraz niektórych innych ustaw (druk senacki nr 911; druki sejmowe nr 2651, 2800, 2897, 2930, 2930-A).
Proponowane zmiany zakładają m.in. zwiększenie dostępu do lokali wyborczych dla mieszkańców małych miejscowości, zapewnienie przez wójta bezpłatnego przewozu do lokalu wyborczego dla określonej grupy wyborców, a także możliwość zasiadania w okręgowych oraz rejonowych komisjach wyborczych dla osób legitymujących się wykształceniem wyższym prawniczym (aktualnie zasiadają w nich zawodowi sędziowie).
Senatorowie wysłuchali ekspertów, którzy przygotowali opinie do ustawy.
Prof. Marek Chmaj powołując się na wyroki TK wskazał, że istotne zmiany w prawie wyborczym mogą być wprowadzane ale minimum minimorum na 6 miesięcy od wejścia ustawy w życie do pierwszego możliwego terminu zarządzenia wyborów. W 2023 r. termin ten przypada na 14 sierpnia 2023 r.
W podobnym tonie wypowiedział się prof. Ryszard Piotrowski, który uznał, że ustawa jest niezgodna z Konstytucją RP i nie powinna mieć zastosowania do zbliżających się wyborów.
Druga niezgodność ustawy z Konstytucją to sposób jej ustanowienia. Sejm ustanowił ją z naruszeniem standardów ustawodawczych, bo nie było 3 czytań – kontynuował prof. Piotrowski.
Ze strony organizacji samorządowych głos zabrali: Mariusz Marszał (Związek Gmin Wiejskich RP) oraz Przemysław Matysiak (Związek Powiatów Polskich). Przedstawiciel ZPP przedstawił uwagi Związku, które zostały zgłoszone jeszcze na etapie procedowania ustawy w Sejmie. Dotyczyły one m.in. stałych obwodów głosowania i ich podziału, wpisu do spisu wyborców sporządzanego przez konsula, bezpłatnego transportu dla wyborców niepełnosprawnych, a także składów okręgowych i rejonowych komisji wyborczych w zakresie obniżenia standardów dotyczących wymagań dla ich członków. Z uwagami ZPP zgłoszonymi do ustawy można zapoznać się tutaj
Połączone komisje przyjęły wniosek o odrzucenie ustawy w całości stosunkiem głosów 24 „za”, 9 „przeciw”, 0 „wstrzymujących się”.
Wspomnieć należy, że na posiedzeniu 22 lutego 2023 r. Senat odrzucił nowelizację Kodeksu wyborczego. „Za” głosowało 51 senatorów, 44 było „przeciw”, nikt się nie wstrzymał.
Ustawą ponownie zajmie się Sejm.
