Resort środowiska przygotował pakiet zmian z regulacjach prawnych, wywołanych problemem pożarów składowisk odpadów i ich porzucaniem przez właścicieli. Opracowane zostały propozycje nowelizacji ustawy o odpadach oraz ustawy o inspekcji ochrony środowiska. Pakiet zmian opiniowany był przez Komisję Wspólną Rządu i Samorządu Terytorialnego. Ministerstwo przyjęło szereg uwag samorządowców i wycofało się z kontrowersyjnych zapisów. Oba projekty są już w Sejmie.

Ostrożniej z pozwoleniami

Projekt nowelizacji ustawy o odpadach, skoncentrowany wokół procedury wydawania zezwolenia na gospodarowanie odpadami i nadzoru nad procesem, wzbudził początkowo sprzeciw strony samorządowej. Związek Powiatów Polskich pisał w swojej opinii, że jest to kolejna inicjatywa rządu, centralizująca zadań publiczna przez administrację rządową, do tego „przy przewrotnym wykorzystaniu nastrojów społecznych i użyciu argumentów nie mających wiele wspólnego z rzeczywistością”. Tak krytyczna ocena odnosiła się do stwierdzenia będącego jakoby uzasadnieniem propozycji przeniesienia uprawnień starostów do wydawania decyzji odpadowych do innych organów ochrony środowiska. Ministerstwo środowisko napisało, iż „niejednokrotnie starostwa wydawały decyzje na zbieranie odpadów pomimo zawiadomienia przez Inspekcję Ochrony Środowiska o nielegalnym przywozie z zagranicy i magazynowaniu odpadów bez weryfikacji wymogów przeciwpożarowych. Powyższe postępowanie pokazuje słabość tego szczebla decyzyjnego i powoduje poważne konsekwencje z tym związane.” . W opinii ZPP argumentem za odebraniem starostom kompetencji byłoby jakoby niedopilnowanie przez nich wymogów przeciwpożarowych, których w obecnym stanie prawnym skutecznie dopilnować się nie da.

W toku prac nad projektem w zespole ds. infrastruktury Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego ustalono, że resort środowiska doprecyzuje uzasadnienie nowelizacji i usunie stamtąd krzywdzący wątek dotyczący słabości organów powiatowych. Ostatecznie proponowane przez stronę rządową zmiany zostały wspólnie uzgodnione przez stronę rządową i samorządową, jednak z zastrzeżeniem możliwości zgłaszania przez stronę samorządową uwag do ostatecznej wersji projektu w trakcie procedowania w Sejmie.

Zmiany w inspekcji ochrony środowiska

Podobnie kontrowersje wywołały początkowo zaproponowane przez ministerstwo środowiska modyfikacje ustawy o Inspekcji Ochrony Środowiska. Posłanka oraz obecnie wiceminister środowiska i główny konserwator przyrody Małgorzata Golińska uzasadniała potrzebę wprowadzenia korekt w regulacjach prawnych niewystarczającym uzbrojeniem inspekcji ochrony środowiska w narzędzia do walki z szarą strefą odpadów. Jej wielkość szacuje się na 8 mln ton odpadów, a straty dla budżetu państwa z tytułu nieopodatkowania podatkiem VAT na ok. 500 mln zł. 

Proponowane zmiany spotkały się pierwotnie z negatywną opinią strony samorządowej. Głównym powodem protestów była propozycja pozbawienia samorządów (gmin, powiatów, województw) możliwości wpływu ich rad na funkcjonowanie organów inspekcji. Zaproponowane uchylenie art. 8a ust 2 ustawy powodowałoby wykluczenie możliwości np. rady powiatu do określania w drodze uchwały kierunków działania wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska w celu zapewnienia na danym obszarze należytej ochrony środowiska.

Obie strony powołały roboczy zespół w celu wypracowania kompromisowych rozwiązań. Ostatecznie resort środowiska przyjął większość uwag samorządowych, włącznie z wycofaniem się z pozbawienia samorządów kontroli nad funkcjonowaniem inspekcji. Resort postanowił, iż art. 8a zostanie przywrócony i skorygowany w taki sposób, że na wniosek rady (gminy, powiatu, sejmiku województwa) wojewódzki inspektor ochrony środowiska będzie przekazywał informację o wynikach kontroli obiektów o podstawowym znaczeniu dla województwa. Natomiast zapis dotyczący informacji wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska o stanie środowiska na obszarze województwa, pozostanie taki sam, jak w przepisach obecnie obowiązujących.

Teraz czas na posłów

Oba projekty ustawy zostały już skierowane do Sejmu (można się z nimi zapoznać tu i tu). Ich pierwsze czytanie odbyło się na posiedzeniu plenarnym 27 czerwca, po czym oba skierowane zostały do rozpatrzenia przez komisje: środowiska, samorządu terytorialnego, gospodarki.