Ostatnie posiedzenia zespołu ds. międzynarodowych Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego poświęcone było podsumowaniu doświadczeń współpracy międzynarodowej polskich gmin, powiatów i województw z zagranicznymi partnerami oraz przeglądowi kompetencji samorządów w tym zakresie.
Jak to robią inni
Jak wynika z informacji przekazanych przez przedstawicieli resortu spraw zagranicznych, organizacja współpracy zagranicznej jednostek samorządu terytorialnego w innych krajach europejskich wygląda podobnie do polskich uwarunkowań. Funkcjonują regulacje dla samorządów w postaci osobnych ustaw lub umów rządowo-samorządowych, często osobno dla poszczególnych rodzajów JST. Jednostki mogą podejmować kontakty ze swoimi odpowiednikami. We wszystkich wymienionych krajach zgodę na współpracę wydaje resort administracji rządowej (głównie MSZ, ale bywa, że MSW lub kancelaria premiera).
Chcemy współpracować bez waszej zgody vs. chcemy wiedzieć więcej
Dyskusja na posiedzeniu zespołu toczyła się wokół usystematyzowania regulacji różnych rodzajów kontaktów i powiązanych z tym obowiązków samorządów wobec resortu spraw zagranicznych. Choć obie strony komplementowały się wzajemnie za bardzo dobrą w ostatnich latach współpracę, to reprezentanci województw postulowali usunięcie z art. 77 ustawy o samorządzie województwa zapisu o inicjatywach zagranicznych (na które zgodę wydaje każdorazowo minister spraw zagranicznych), z kolei przedstawiciele MSZ stwierdzili, że czują się niedoinformowani o tym, co robią JST. Dodano, że chodzi nie tyle o informowanie samego ministerstwa, co aktualizowanie z wyprzedzeniem wiedzy polskich placówek zagranicznych, które mogą służyć samorządom pomocą na miejscu. Przedstawiciele resortu prosili także o informowanie nie tylko o nowych kontaktach, ale także o kontynuacji wcześniej podjętych inicjatyw. Dyskutowano o zastąpieniu obowiązku zgody na inicjatywę zagraniczną zobowiązaniem JST do przekazywania sprawozdań z prowadzonych kontaktów.
Czy kontakty wewnątrz Unii Europejskiej, to kontakty zagraniczne?
W regulacjach większości krajów kontakty wewnątrz UE traktowane są jako kontakty zagraniczne. Jednak z obowiązku zgody resortu spraw zagranicznych na podjęcie współpracy zwolniona jest współpraca w ramach programów europejskich. Jednak przedstawiciele polskich województw wnioskują o wyłączenie współpracy z samorządami państw członkowskich Unii z zakresu regulacji współpracy zagranicznej.
Ustalono powrót do poruszonych kwestii w trybie kontaktów roboczych oraz na kolejnym posiedzeniu zespołu. Resort zaanonsował organizację na początku kwietnia seminarium poświęconego podsumowaniu wyników badań współpracy zagranicznej JST.
