We wtorek, 16 września, odbyło się posiedzenie Zespołu ds. Ustroju Samorządu, Obszarów Miejskich i Metropolitalnych Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego, poświęcone projektowi ustawy o zmianie ustawy o samorządzie województwa oraz niektórych innych ustaw.
Zespół wysłuchał informacji Ministerstwa Edukacji Narodowej na temat projektu i zgłoszonych do niego uwag.
– Ten projekt jest, z jednej strony, wypełnieniem kamienia milowego A43G KPO, gdzie jesteśmy zobligowani jako Polska do stworzenia aktu prawnego, który określi prawa i obowiązki regionu w zakresie koordynacji umiejętności i zapewni narzędzia do wpływania na ofertę edukacyjną, dostępną na terytorium województw. Z drugiej – jest to też projekt, będący podsumowaniem wielu lat realizacji projektów europejskich, w tym projektów KPO, i on decyduje o trwałości wypracowanych rozwiązań w zakresie koordynacji polityki umiejętności – mówił Maciej Lasota.
Kluczową rolę w projekcie stanowią Wojewódzkie Zespoły Koordynacji.
– One nie tyle są wprowadzane, co sankcjonowane teraz na gruncie prawa krajowego, ponieważ funkcjonowały na zasadzie pilotażowej, jako elementy przedsięwzięcia w ramach Inwestycji 3.1.1 KPO, i każdy zarząd województwa, taki zespół musiał powołać jako warunek wstępny udziału w tych przedsięwzięciach. Te zespoły będą funkcjonować do czerwca 2026 roku – zapowiedział.
Związek Powiatów Polskich, Związek Województw RP oraz Związek Miast Polskich zgłosiły łącznie ponad sto uwag do projektu, przy czym większość z nich wpłynęła z urzędów marszałkowskich dwunastu województw. Jak powiedział Maciej Lasota, dużo zastrzeżeń (w tym także uwaga ze strony MSWiA) dotyczy propozycji dodania rozdziału 3a do ustawy o samorządzie województwa, w którym miały być ujęte przepisy materialne dotyczące Wojewódzkich Zespołów Koordynacji.
– Skłaniamy się teraz do alternatywnego rozwiązania w postaci dodania odpowiedniego rozdziału nie w ustawie o samorządzie województwa, ale w ustawie Prawo oświatowe, gdzie zostałyby ujęte te wszystkie przepisy, dotyczące sposobu zadań funkcjonowania WZK – mówił. – Natomiast z uwagi na to, że – po pierwsze – kamień milowy zobowiązuje nas do wprowadzenia zmian w ustawie o samorządzie województwa – o tym wprost jest tam mowa – a z drugiej strony, chodzi o określenie właśnie tego zadania, dotyczącego polityki umiejętności, to naszym zdaniem, nadal najlepszym miejscem na to jest dodanie artykułu 10d do ustawy o samorządzie województwa, gdzie zostanie sformułowane to zadanie dotyczące koordynacji polityki umiejętności ze wskazaniem, że zadanie to jest wspierane przez Wojewódzkie Zespoły Koordynacji, o których mowa w odpowiednim rozdziale ustawy Prawo oświatowe.
Druga grupa uwag dotyczy strategii rozwoju województwa. Podstawowa zmiana, proponowana przez Ministerstwo polega na dodaniu do niej nowego celu, dotyczącego polityki umiejętności.
– Tutaj też nasze stanowisko uległo zmianie, w wyniku konsultacji z Ministerstwem Funduszy i Polityki Rozwoju, w tym zakresie, że o ile dodanie do strategii rozwoju województwa nowego celu nadal uznajemy za zasadne, o tyle nie będziemy tego wiązać z przepisami dotyczącymi narzucania terminu czy też sposobu dostosowania strategii w tym zakresie, bo uważamy, że dostosowanie, aktualizacja strategii rozwoju województwa z innych powodów może też zawierać ten element, a powodów do aktualizacji strategii będzie wystarczająco, w tym m.in. nowa średniookresowa strategia rozwoju kraju, która w tym czasie jest również w konsultacjach i która też sprawi, że te strategie będą musiały być zaktualizowane – mówił Maciej Lasota.
Kolejne uwagi odnoszą się do składu Wojewódzkich Zespołów Koordynacji. Na ich skutek, Ministerstwo postanowiło dokonać w projekcie pewnych zmian.
– Wprowadzimy punkt, który będzie pozwalał, aby członkami WZK byli przedstawiciele podmiotów, które były reprezentowane w składach Wojewódzkich Zespołów Koordynacji działających dotychczas, jeżeli są to podmioty inne, niż wskazane w katalogu, który proponujemy w tym przepisie. Ten katalog też rozszerzymy i będzie on zmodyfikowany w ten sposób, że w WZK będą brali udział co najmniej dwaj przedstawiciele Urzędu Marszałkowskiego, ale może być ich też więcej, osoby powoływane z każdej spośród działających na terenie województwa wojewódzkich struktur organizacji związkowych i organizacji pracodawców reprezentatywnych w rozumieniu ustawy o Radzie Dialogu Społecznego i innych instytucjach dialogu społecznego, osoby reprezentujące organizację samorządu gospodarczego i zawodowego, osoby powoływane przez Marszałka Województwa reprezentujące uczelnie działające na terenie danego województwa, co najmniej dwaj przedstawiciele Wojewódzkiego Urzędu Pracy, co najmniej jeden przedstawiciel Wojewódzkiego Konwentu Dyrektorów Powiatowych Urzędów Pracy, przedstawiciele powiatów reprezentujący co najmniej 20% powiatów w danym województwie, przedstawiciele gmin i zrzeszeń jednostek samorządu terytorialnego, członkowie Wojewódzkiej Rady Rynku Pracy oraz ten ostatni punkt otwierający katalog: przedstawiciele podmiotów reprezentowanych w składzie WZK działającego dotychczas, jeżeli to są podmioty inne niż wskazane w tych punktach powyżej. Taka zmiana dotycząca składu WZK odpowiada na bardzo wiele uwag ze strony województw i pozwala kształtować ten skład zespołu w oparciu o dotychczasowe doświadczenia i nie utracić tam reprezentacji żadnego z podmiotów, który był już zaangażowany w tę pracę w danym województwie – mówił przedstawiciel resortu.
Zastrzeżenia budziła również kwestia zadań Wojewódzkich Zespołów Koordynacji.
– Co do zadań WZK, jest kilka, które dotyczą systemu oświaty, a ściśle kształcenia zawodowego, które na mocy tej ustawy dodajemy – mówił Maciej Lasota. – Jedną z nich jest wydawanie opinii w sprawie zasadności lub braku zasadności kształcenia w danym zawodzie. Obecnie jest to zadanie, które realizują wojewódzkie rady rynku pracy, natomiast my proponujemy, żeby Wojewódzkie Zespoły Koordynacji włączyły się w ten proces i po uzgodnieniach międzyresortowych, z powodu uwagi, którą otrzymaliśmy od resortu pracy i polityki społecznej, będziemy proponować zmianę kolejności wydawania opinii. W przedłożonym akcie była taka propozycja, żeby Wojewódzkie Zespoły Koordynacji były tutaj drugą instancją w przypadku wydania opinii o braku zasadności kształcenia w danym zawodzie przez Wojewódzką Radę Rynku Pracy, natomiast po uwadze resortu pracy zaproponujemy odwrotne rozwiązanie – żeby wnioski, dotyczące wydania takiej opinii najpierw były kierowane do Wojewódzkiego Zespołu Koordynacji do spraw polityki i umiejętności, a w przypadku opinii o braku zasadności takiego kształcenia w danym zawodzie, żeby sprawa ta trafiała do Wojewódzkiej Rady Rynku Pracy. Jest w przedłożonym projekcie przepis dotyczący przeniesienia opiniowania listy zawodów, na które dokonywana jest refundacja dla młodocianych pracowników z Wojewódzkiej Rady Rynku Pracy w stronę Wojewódzkich Zespołów Koordynacji, ale po uwadze również resortu pracy skłaniamy się ku rezygnacji z tego projektu i pozostawieniu tych kwestii w gestii Wojewódzkiej Rady Rynku Pracy.
Kolejna grupa uwag dotyczy regulaminu, zasady działania WZK i przepisów przejściowych.
– Główną podnoszoną kwestią jest to czy część przepisów, które wprowadziliśmy do projektu nie są nadmiarowe i czy nie można ich przenieść do regulaminu – wyjaśniał pracownik resortu. – Stoimy na stanowisku, że częściowo możemy się do uwag związanych z tymi przepisami przychylić – o tyle, że na przykład sposoby dokumentowania posiedzeń WZK możemy zamieścić w regulaminie. Natomiast kwestie takie jak dotyczące podejmowania rozstrzygnięć przez Wojewódzkie Zespoły Koordynacji czy też sposób wyboru przewodniczącego zespołu jednak muszą pozostać na poziomie przepisów ustawowych.
Ostatnie omówione przez resort uwagi związane są ze sposobem finansowania Wojewódzkich Zespołów Koordynacji i kalkulacji kwot, które mają być przeznaczone ze środków krajowych na dalsze ich funkcjonowanie po końcu czerwca 2026 roku.
– Tutaj nadal jesteśmy w dialogu i przed ostatecznymi ustaleniami z resortem finansów, ale sformułowaliśmy w projekcie propozycję, żeby to była dotacja celowa (…) – mówił Maciej Lasota. – (…) Rozwiązanie z dotacją celową zapewnia, że samorządy wojewódzkie nie będą musiały przeznaczać dodatkowych środków na funkcjonowanie Wojewódzkich Zespołów Koordynacji czyli na posiedzenia i na działalność tą, która jest określona w ustawie. W odpowiedzi na liczne uwagi, dotyczące kwestii zwrotu kosztów udziału w posiedzeniach Wojewódzkich Zespołów Koordynacji, skłaniamy się w kierunku dodania przepisu, który by regulował zwrot kosztów podróży dla członków Wojewódzkich Zespołów Koordynacji, którzy spoza siedziby samorządu wojewódzkiego dojeżdżaliby na te posiedzenia. Natomiast pozostała kwota dotacji jest naszym zdaniem wystarczająca, żeby z poziomu samorządowego na tę działalność, która wynika z ustawy, samorząd dokładać nie musiał. (…) Z uwag wynika, że powinniśmy wprowadzić mechanizm różnicujący wysokość tej dotacji ze względu na zróżnicowanie województw. Taka też jest uwaga ze strony resortu finansów. Więc będziemy tutaj proponować algorytm, który będzie brał pod uwagę wielkość województwa, też liczbę szkół i placówek funkcjonujących w danym województwie prowadzących kształcenie zawodowe, żeby też wziąć pod uwagę potencjalną liczbę wniosków w tym zadaniu dotyczącym opiniowania zasadności kształcenia i też to pod względem spodziewanego nakładu pracy w tym zadaniu zróżnicować. Jest również postulat, aby wprowadzić mechanizm indeksacji, (…). Też będziemy w tym projekcie starać się tę uwagę uwzględnić, taki mechanizm zaproponować. Natomiast te kwestie dotyczące finansowania wymagają jeszcze ostatecznego uzgodnienia z resortem finansów.
Temat będzie kontynuowany po pisemnym odniesieniu się resortu do wszystkich uwag. Projekt jest również przedmiotem prac Zespołu ds. Edukacji, Kultury i Sportu.
Przed zakończeniem posiedzenia przedstawiciel strony rządowej zapowiedział, że w najbliższym czasie do prac Zespołu zostanie skierowany projekt ustawy o związku metropolitalnym w województwie pomorskim. Aktualnie kończą się uzgodnienia międzyresortowe, po których projekt zostanie skierowany do Stałego Komitetu Rady Ministrów.
