Pod koniec ubiegłego roku Ministerstwo Rozwoju przedstawiło do konsultacji projekt nowelizacji ustawy wdrażającej programy operacyjne polityki spójności na lata 2014-2020. Proponowane przez resort zmiany opisaliśmy naszym Czytelnikom na początku grudnia, tutaj. Strona samorządowa uznała zdecydowaną większość korekt za pozytywne dla beneficjentów, choć z odrębnym zdaniem województw. Od tamtego czasu w sprawie zaległa cisza. Jak się okazało trwała do 22 lutego br., a właściwie do 29 marca br.
Cisza może trwałaby nadal, gdyby ktoś nie zajrzał na stronę internetową, gdzie w listopadzie przedstawiono projekt nowelizacji. Okazało się, że ni stąd, ni zowąd, „po cichu” ministerstwo powiesiło tam zupełnie nową wersją projektu, datowaną na 22 lutego br. Różni się ona od poprzedniej. Wprowadza nowe rozwiązania wcześniej nie przedstawiane przez ministerstwo. Sprawę pojawienia się nowej wersji projektu poruszyli przedstawiciele województw na ostatnim posiedzeniu Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego 29 marca. Wyrazili zdziwienie, że ministerstwo nie przekazało nowego projektu stronie samorządowej do opiniowania normalnym trybem, jak zwykle postępuje się w takich przypadkach. Jednocześnie wyrazili oczekiwanie, że nowa wersja będzie normalnie opiniowana przez komisję, podobnie jak poprzednia. Tak też uzgodniono.
Co nowego?
Zakres i skalę różnic w stosunku do uprzedniej wersji projektu nowelizacja ustawy wdrożeniowej udanie oddaje tytuł artykułu. Poniżej omówimy jedynie różnice pomiędzy obiema wersjami. Nie będziemy przypominać wprowadzonych wcześniej zmian, jeśli w aktualnej wersji zostały one uwzględnione. Czytelnik może je sobie odświeżyć lekturą grudniowego artykułu.
- Do tej pory wojewoda właściwie nie odgrywał żadnej funkcji w systemie. Zmian w tym zakresie nie przewidywała uprzednia wersja projektu. Natomiast wersja z lutego wprowadza wojewodę do systemu dając mu duże możliwości. Po pierwsze dokonywania desygnacji (oceny potencjału formalno-instytucjonalno-organizacyjnego) urzędu marszałkowskiego. Po drugie, umożliwia wojewodzie prowadzenie doraźnych kontroli w urzędach marszałkowskich. Po trzecie, wojewoda będzie mógł być członkiem komisji oceniającej wnioski. Po czwarte, zapewniono wojewodzie udział w posiedzeniach komitetu monitorującego RPO. Zarządy województw dziwią się temu rozwiązaniu i zdecydowanie sprzeciwiają. Argumentują, iż proponowane przepisy są zbyt szczegółowe, wkraczając w ich kompetencje. Ponadto, przedstawiciele wojewodów mogą obecnie być członkami, jak i obserwatorami w komitetach. I korzystają z tej możliwości. Poza tym w komitetach zapewniono szeroką reprezentację strony rządowej. A nowa wersja projektu nie reguluje relacji pomiędzy właściwym ministrem a wojewodą w zakresie uczestnictwa w pracach KM. Trudno się dziwić protestom urzędów marszałkowskich, bo trudno znaleźć potrzebę dla wprowadzenia wojewody do systemu eurofunduszy. A gdy dołączyć do wprowadzanych możliwości dla wojewody inną zmianę - możliwość poprawiania projektów przez komisję oceny, to można snuć tu różne domysły.
- Do wprowadzonych uprzednio regulacji dotyczących pracy ekspertów i jej oceny (nawet usunięcia z listy) dodano możliwość wykonywania przez nich zadań „związanych z realizacją praw i obowiązków właściwej instytucji wynikających z umowy o dofinansowanie projektu albo decyzji o dofinansowaniu projektu". Brzmi to enigmatycznie. Nie wiadomo co się pod tym kryje.
- Wycofano wprowadzoną uprzednio nowym brzmieniem ust. 1 art. 53 alternatywną możliwość dla wnioskodawcy w przypadku negatywnej oceny jego wniosku - mógłby albo wnieść protest w celu ponownego sprawdzenia wniosku albo ponownie złożyć wniosek w ramach konkursu (lub rundy konkursy). Pozostanie tylko protest.
- Dodaniem ust. 3 w art. 45 wprowadzono możliwość poprawiania projektów przez komisję ich oceny. Zapis brzmi następująco „W trakcie oceny spełnienia kryteriów wyboru projektów, na wezwanie właściwej instytucji, możliwe jest uzupełnianie lub poprawianie projektu przez wnioskodawcę w części dotyczącej spełniania kryteriów wyboru projektów, w zakresie przewidzianym w regulaminie konkursu. Uzupełnienia lub poprawienia projektu może dokonać, za zgodą wnioskodawcy, komisja oceny projektów. Uzupełnianie lub poprawianie projektu nie może skutkować nierównym traktowaniem wnioskodawców”. Możliwość uzupełniania lub poprawiania projektu przez osoby, które go oceniają, w trakcie jego oceny i do tego w zakresie spełniania kryteriów wyboru projektu, może prowadzić do zaburzenia zasady równego traktowania wnioskodawców oraz transparentności procesu oceny. I może narazić zarząd województwa na zarzut manipulacji przy ocenie projektów. Nie mówiąc o tym, że wnioski są składane za pomocą elektronicznych generatorów i tylko wnioskodawca ma możliwość ich edycji.
Będziemy śledzić dalsze losy nowej wersji ustawy kluczowej dla realizacji wszystkich programów operacyjnych polityki spójności oraz praw i obowiązków beneficjentów. I w miarę pojawiania się kolejnych informacji, przekażemy je naszym Czytelnikom.
