Czy kilka OSK może zakupić na współwłasność pojazdy, aby prowadzić OSK spełniający dodatkowe warunki?
Odpowiedź: Zgodnie z art. 31 ust. 1 pkt 3 lit. b ustawy o kierujących pojazdami przedsiębiorca prowadzący ośrodek szkolenia kierowców może wystąpić z wnioskiem o wydanie poświadczenia potwierdzającego spełnienie dodatkowych wymagań jeżeli posiada pojazdy szkoleniowa w zakresie prawa jazdy kategorii A, B, C, D przy czym co najmniej jeden pojazd w zakresie danej kategorii jest własnością tego przedsiębiorcy lub przedmiotem umowy leasingu.
Celem przepisów regulujących zasady działania ośrodków szkolenia kierowców spełniających dodatkowe wymagania było podniesienie jakości szkoleń, m.in. poprzez ograniczenie możliwości uzyskania poświadczenia do przedsiębiorców, którzy będą w stanie spełnić podwyższone wymagania. Mając powyższe na uwadze, uwzględniając cel jaki przyświecał ustawodawcy, w mojej ocenie, powołany na wstępie, przepis należy interpretować ściśle tj. w sposób wyłączający przyjęcia, że warunek jest spełniony, jeżeli przedsiębiorca będzie dysponował prawem współwłasności pojazdów w częściach ułamkowych.
Inne rozumienie tego przepisu mogłoby prowadzić do sytuacji, w której przykładowo dziesięciu przedsiębiorców prowadzących "zwykłe" ośrodki szkolenia kierowców, byłoby współwłaścicielami pojazdów, każdy z 1/10 udziału. Oczywistym jest, że w takim przypadku, cel jaki przyświecał ustawodawcy nie zostałby osiągnięty.
Powyższe dotyczy spełnienia minimalnego warunku, jakim jest posiadanie, na podstawie prawa własności lub umowy leasingu, co najmniej jednego pojazdu w zakresie kategorii A, B, C i D. Pozostałe pojazdy oczywiście mogą być przedmiotem współwłasności.
W mojej ocenie odmiennie należy podejść natomiast do współwłasności łącznej (tzw. wspólność niepodzielnej ręki). W takim przypadku mamy w istocie rzeczy do czynienia nie tyle ze współwłasnością ile wspólnością masy majątkowej, rozumianej szerzej niż pojedyncze rzeczy będące przedmiotem prawa własności. Każdy uprawniony jest zatem zatem współwłaścicielem majątku jako całości, nie określa się udziału ułamkowego w takiej współwłasności. Możliwość powstania i zasady jej funkcjonowania współwłasności łącznej regulują przepisy dotyczące stosunków, z których ona wynika.
Ze współwłasnością łączną, w zakresie jakim może to dotyczyć omawianego problemu spełnia dodatkowych warunków, mamy do czynienia:
- w przypadku małżeńskiej wspólności majątkowej
Przykład: Jeden z małżonków prowadzi działalność gospodarczą w zakresie prowadzenia OSK. Małżonkowie nie zawarli umów małżeńskich majątkowych. Działalność gospodarczą prowadzi w oparciu o środki pochodzące z majątku wspólnego. W takim przypadku pojazd, nawet jeżeli zostanie zakupiony w ramach działalności gospodarczej, formalnie stanowi przedmiot współwłasności łącznej obojga małżonków;
- w przypadku zawiązania spółki cywilnej Przykład: dwóch przedsiębiorców w 2003 r. zawarło spółkę cywilną, której przedmiotem jest wspólne prowadzenie ośrodka szkolenia kierowców. Samochód wniesiony przez jednego ze wspólników do takiej spółki cywilnej wchodzi w skład wspólnego majątku wspólników.
W obu omawianych przypadkach, w mojej ocenie należy przyjąć, że warunek z art. 31 ust. 1 pkt 3 lit. b jest spełniony.
Zupełnie na marginesie. Możliwość wprowadzenia zapisów o współwłasności pojazdu w przypadku, o którym mowa w art. 31 ust. 1 pkt 3 lit. b ustawy o kierujących pojazdami, była przedmiotem poselskiej inicjatywy ustawodawczej (Druk 4416 Sejmu VI kadencji). Projekt ten w całości został negatywnie zaopiniowany w stanowisku Rządu do projektu, a prace nad projektem, z uwagi na upływ kadencji Sejmu, ostatecznie nie zostały zakończone.
