Związek Powiatów Polskich w przedstawionym stanowisku wobec założeń krajowej polityki miejskiej zwrócił uwagę na konieczność należytego uwzględnienia roli terenów wiejskich, leżących w granicach obszarów funkcjonalnych miast. Uzasadnienie dla takiego podejścia znajdujemy także w raporcie "Polska wieś 2012". Analiza ta pokazuje, że polska wieś to dzisiaj coraz mniej rolnicze, naturalne zaplecze miast, do którego ich mieszkańcy chętnie się sprowadzają. Zatem, zgodnie z nowym paradygmatem polityki rozwoju – zintegrowanego, funkcjonalnego podejścia do zarządzania rozwojem – tereny wiejskie wymagają poważnego, pełnowartościowego potraktowania.

 Niewiele wsi we wsi

„Polska wieś staje się coraz mniej rolnicza”, brzmi pierwsze zdanie syntezy raportu opracowanego na zlecenie Fundacji na rzecz Rozwoju Polskiego Rolnictwa. Żadnego związku z produkcją rolniczą nie ma już 60 proc. ludności wiejskiej. Tylko jedna trzecia mieszkańców wsi żyje głównie lub wyłącznie z rolnictwa, a dynamicznie rośnie udział osób utrzymujących się z innych źródeł.

Wieś atrakcyjna dla miastowych

Od 2000 r. liczba mieszkańców wsi nieustannie wzrasta. Wieś, mimo swych niedogodności i zapóźnieni cywilizacyjnych jest coraz chętniej wybierana jako miejsce zamieszkania. Nawet 50 proc. młodzieży wiejskiej i 13 proc. miejskiej deklaruje chęć zamieszkania na wsi.

Rolnictwo nisko produktywne i z małym udziałem w PKB

W rolnictwie panuje relatywnie wysokie zatrudnienie (12,8 proc. ogółu zatrudnionych w gospodarce), co w połączeniu z innymi cechami polskiego rolnictwa sprawia, że produktywność pracy w tym dziale gospodarki wynosi zaledwie 30 proc. średniej produktywności w rolnictwie w UE. Udział rolnictwa w PKB zmniejsza się i wynosi obecnie około 3 proc.

Demografia miejsko-wiejska

Pod względem przemian demograficznych wieś upodabnia się do miast. Dotyczy to m.in. wskaźników dzietności, współczynników urodzeń, wieku, w którym kobiety decydują się rodzić dzieci, umieralności niemowląt itp. Wydłuża się przeciętny czas życia mieszkańców wsi. Wynosił on w 2010 roku 71,4 lat dla mężczyzn, a 80,7 dla kobiet. Kobiety na wsi żyją dłużej niż w mieście; w przypadku mężczyzn sytuacja jest odwrotna. Przez wiele lat czynnikiem zmniejszającym liczbę mieszkańców wsi była migracja stała i czasowa. W ogólnej liczbie Polaków przebywających za granicą (2 mln osób) jedną trzecią stanowią mieszkańcy wsi.

Jarosław Komża

Całość raportu dostępna tutaj