Umiejętność wyznaczania kierunku bez użycia kompasu jest cenna i może zaprocentować zwłaszcza podczas wakacji, gdy będziemy odpoczywać w lasach, górach (w których to łatwo się zgubić), a nawet w obcym mieście.
Dlatego poniżej przedstawiamy najpopularniejsze metody wyznaczania kierunków bez użycia żadnych technologicznych ułatwień:
Sposób na „mech”
Sprawdzamy po której stronie jest mech na drzewach. Ta strona, na której on się znajduje oznacza północ. Mech znajdziemy na drzewach, skałach, kamieniach czy nawet budynkach. Ważne jest aby znaleźć samotne drzewo, w gęstym lesie może się zdarzyć, że mech będzie występował z każdej strony pnia czy też kamienia.
Pnie ściętych drzew i gęstość słoi
Północ możemy określić czytając ze słoi na ściętym pniu. Po stronie północnej odstępy pomiędzy słojami będą mniejsze (z tej strony drzewo się słabiej rozwija).
Pochylenie drzew
Przyjrzyjmy się uważnie drzewom. Są one bardziej nachylone w kierunku południowym. Z tej strony mają również więcej gałęzi oraz liści. Pochylenie drzew może być również spowodowane częstymi wiatrami wiejącymi w danym rejonie. Dlatego warto wiedzieć w jakim kierunku wieje najczęściej wiatr w określonym rejonie (w górach jest różnie - wiatry są uzależnione od dolin i przełęczy).
Dziuple w drzewach
Ptaki zwykle budują swoje domki w taki sposób, aby wejście do nich znajdowało się po stronie wschodniej.
Kolor kory brzozy
Z powodu negatywnego wpływu światła słonecznego na kolor kory brzozy jest ona bardziej wypłowiała po południowej stronie drzewa.
Położenie i pochylenie mrowiska
Mrowisko od strony północnej jest bardziej nachylone niż od strony południowej. Strona południowa jest bardziej płaska z tego powodu, aby promienie słoneczne mogły bardziej nagrzać całe mrowisko.
Mały pagórek, rów
Rów jest bardziej porośnięty z tej strony z której dochodzą do niego promienie słoneczne.
Gwiazdy
Gwiazda Polarna wskazuje północ. Jest to ostatnia gwiazda dyszla i najjaśniejsza w gwiazdozbiorze Małej Niedźwiedzicy. Żeby znaleźć Gwiazdę Polarną należy posłużyć się jedną z tych metod:
- Znaleźć Wielki Wóz (część gwiazdozbioru Wielkiej Niedźwiedzicy) odcinek między jego "tylnymi kołami" przedłużyć 5 razy „w górę”. Na końcu tej linii znajdziemy Gwiazdę Północną.
- Na północnej półkuli Wielki Wóz widać nad głowami przez większość nocy ale gdyby ktoś go nie znalazł może poszukać Kasjopei - charakterystycznego gwiazdozbioru w kształcie litery W. Gwiazda Polarna znajduje się w odległości 2 szerokości tego W nad Kasjopeą. Niestety kierunku nie da się tak dokładnie określić jak przy Wielkim Wozie ale w tamtym rejonie nieba nie ma jaśniejszej gwiazdy.
- W okolicach równika można do znalezienia Gwiazdy Polarnej używać gwiazdozbioru Oriona - linia poprowadzona przez środkową gwiazdę Pasa Oriona a następnie przez jego „głowę” prowadzi prosto do bieguna. W naszych okolicach może to być trudne bo prześledzenie tej linii będzie wymagało położenia się w śniegu (Orion jest gwiazdozbiorem zimowym) albo będzie groziło przewróceniem się na plecy. O wiele łatwiejsze jest wykorzystanie faktu, że przez Pas przebiega Równik Niebieski - wschodzi dokładnie na wschodzie a zachodzi dokładnie na zachodzie.
Wyznaczanie kierunków przy pomocy Zegarka
(Pamiętajmy, że jeżeli wybieramy się za równik na południe wówczas kierunek oznaczamy odwrotnie)
- Należy położyć zegarek poziomo, a następnie, obracając nim, ustawić małą, godzinową wskazówkę w kierunku słońca.
- Dokładność ustawienia można sprawdzić umieszczając w środku tarczy zegarka patyczek. Cień powinien być przedłużeniem małej wskazówki.
- Kąt powstały między tą wskazówką a cyframi oznaczającymi godzinę 12 na tarczy zegarka należy podzielić na dwie części. Linia podziałki wskaże położenie słońca o godzinie 12, czyli kierunek południowy.
- Przedłużenie tej linii przez środek tarczy wskaże kierunek północny.
Zegarek i księżyc
Ustawiamy zegarek tak, by 12-tka pokazywała na księżyc. Południe będzie po środku kąta między liczbą 12 a małą wskazówką zegara.
Kij w ziemi
Wbijamy kij w ziemię. Cień przez niego rzucony na podłoże będzie oznaczał północ (nie dokładnie ze względu na różne strefy czasowe - chyba że znajdujemy się w Londynie. Wówczas wyznaczenie kierunku w ten sposób będzie idealne, choć niekoniecznie potrzebne).
Chodzenie po cieniu
Jeśli nie chcemy zgubić drogi idąc po lesie lub po ulicach wielkiego miasta określmy na samym początku położenie cienia. Obierzmy kierunek. np. idźmy cały czas po swoim cieniu, lub zapamiętajmy, że podczas naszej wędrówki cień powinien być ciągle po naszej lewej stronie.
Stare kościoły i kaplice
W starych kościołach dzwonnice budowano po stronie zachodniej, a ołtarze zwrócone były na wschód (dotyczy to również starych kaplic) – jest to związane z ówczesnymi wierzeniami i zwyczajami.
Uwaga:
W zależności od różnych czynników zewnętrznych poszczególne metody nie dają stuprocentowej pewności a są jedynie wskazówkami.
Źródło: survival.strefa.pl, wiking.edu.pl, tipy.pl oraz survivalmode.pl
