Jaka jest naprawdę kondycja finansów samorządowych? Pytanie to stawiam nie bez powodu, bowiem z najświeższych analiz przedstawionych przez Ministerstwo Finansów wynika, że jest dziś i będzie jutro zupełnie niezła!
Z naszej samorządowej perspektywy ocena jest jednak diametralnie inna.
Podczas posiedzenia Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego Pani Minister Hanna Majszczyk oraz Pani Dyrektor Zdzisława Wasążnik zaprezentowały informację na temat sytuacji finansowej jednostek samorządu terytorialnego w latach 2007 – 2013 oraz prognozę dotyczącą lat 2014 – 2017.
Zachęcam do zapoznawania się z tymi materiałami (zamieszczam je poniżej).
Zwracam też uwagę na kilka istotnych faktów wynikających z analiz resortu finansów.
- Wynik finansowy został zduszonych z poziomu minus 15 miliardów złotych w roku 2010 do zaledwie 380 mln w roku 2013.
- W okresie od 2007 do 2013 roku dochody samorządów wzrosły o: 40,4 proc. w gminach; 37 proc w miastach na prawach powiatu; 42,9 proc. w powiatach i 42 proc. w województwach.
- W strukturze dochodów niezwykle dynamicznie wzrasta poziom dotacji celowych, z 15,6 proc w roku 2007 aż do 22 proc. w roku 2013.
- Samorządy tracą corocznie około 5 proc. dochodów własnych z tytułu udzielonych ulg i zwolnień oraz obniżek stawek podatkowych.
- W analizowanym okresie lat 2007 – 2013 najszybciej rosły wydatki województw (o 49 proc.), w dalszej kolejności powiatów (42,6 proc.), gmin (41,7 proc.) oraz miast na prawach powiatu (41,6).
- Spadają wydatki majątkowe, które wyniosły w 2009 – 25,7 proc wydatków ogółem, do poziomu tylko 19 proc w roku 2013
- Od 2010 roku praktycznie niemal wyhamowano wzrost skali zadłużenia jednostek samorządu terytorialnego.
- Od 2007 do końca roku 2013 zadłużenie wzrosło w gminach o 158 proc, w miastach na prawach powiatu o 174 proc., powiatach o 123 proc. oraz województwach o 228 proc.
- W 2013 roku 37 samorządów przekraczało „stary” wskaźnik zadłużenia (60 proc. dochodów).
- Co do prognoz opartych o WPF – y, to zwraca uwagę zaplanowanie aż 6,7 mld złotych nadwyżki w roku 2017.
- Kontynuowany ma być trend spadku wydatków majątkowych w wydatkach ogółem do poziomu zaledwie 10,6 proc. w 20017 roku.
- Samorządy planują też znacząco niższe dochody majątkowe, z poziomu 11,3 proc w 2013 roku do zaledwie 4,2 proc w roku 2017.
- Według danych zawartych w WPF – ach nie spełnią indywidulanego wskaźnika zadłużenia zdefiniowanego w art. 243 ustawy o finansach publicznych: 55 samorządów w roku 2014, 38 w roku 2015, 28 w 2016 i 19 w roku 2017.
Analizy resortu finansów stanowią początek dyskusji na temat przyszłości samorządów terytorialnych, dla funkcjonowania, których coraz większe znaczenie mają uwarunkowania finansowe.
Oczekujmy jak najszybciej debaty na ten temat i uruchomienia wyprzedzających działań, ot chociażby pozwalających samorządom na zabezpieczenie wkładu własnego do projektów unijnych (dziś widać wyraźnie, ze będzie z tym znaczny problem).
Marek Wójcik
