Przepisy ustaw o samorządzie gminnym, o samorządzie powiatowym i o samorządzie województwa są przepisami o charakterze szczególnym w stosunku do regulacji zawartej w Prawie o postępowaniu przed sądami administracyjnymi mającej charakter ogólny.
Z przepisu art. 101 ustawy o samorządzie gminnym nie wynika wprost dopuszczalność zaskarżania uchwał organów związków komunalnych. Za dopuszczeniem skargi na uchwałę organu związku przemawia, mimo braku bezpośredniego ustawowego wskazania, że skargę w trybie art. 101 ustawy o samorządzie gminnym, można wnieść także na uchwałę organu związku w sprawie z zakresu administracji publicznej.
Przepis art. 184 Konstytucji RP stanowiący, iż sądy administracyjne sprawują kontrolę działalności administracji publicznej a ta kontrola obejmuje orzekanie o zgodności z ustawami uchwał organów samorządu terytorialnego, a więc także uchwał organów związku. Potwierdza taką wykładnię także przepis art. 3 § 2 pkt 6 Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, z którego wynika, że kontrola działalności administracji publicznej sprawowana przez sądy administracyjne obejmuje orzekanie w sprawach skarg na akty organów jednostek samorządu terytorialnego i ich związków, inne niż określone w pkt 5, podejmowane w sprawach z zakresu administracji publicznej.
Wyłączenie uchwał organów związków spod kontroli w trybie określonym w art. 101 ustawy o samorządzie gminnym ograniczałoby także, w sposób nieuprawniony, zakres sądowej kontroli uruchamianej przez inne podmioty, w tym osoby fizyczne. W sytuacji gdy zadania związków międzygminnych (realizowane m.in. poprzez podejmowanie uchwał) to zadania, przekazane im do wykonywania przez gminy tworzące związek, to stanowisko negujące takie uprawnienie prowadziłoby do nieuzasadnionego zróżnicowania zakresu prawa do skargi w zależności od tego czy gmina wykonywałaby zadania samodzielnie czy też ich wykonywanie powierzała związkowi międzygminnemu. Utworzenie związku prowadziłoby w konsekwencji do ograniczenia prawa do sądu, choć przedmiot i forma rozstrzygnięcia podjętego przez organ związku byłyby takie same jak wtedy gdy określone zadanie wykonywałaby gmina.
Źródło: Orzecznictwo NSA
