Generalną zasadą przyjętą w ustawie – Prawo budowlane jest obowiązek uzyskania pozwolenia na rozpoczęcie i prowadzenie robót budowlanych.

Konsekwencją istnienia tej ogólnej zasady jest wyliczenie z art. 29 Prawa budowlanego, zawierające katalog obiektów, których budowa nie wymaga pozwolenia na budowę, oraz robót budowlanych, których wykonywanie również nie jest uzależnione od decyzji o pozwoleniu na budowę.

Wyliczenie zawarte w tym przepisie taksatywnie wymienia przypadki w których uzyskanie pozwolenia nie jest wymagane. Wyliczenie jest wyczerpujące a jego interpretacja nie może być rozszerzająca. (Wyrok WSA w Rzeszowie z 16 listopada 2011).

Zwolnienia wymienione w art. 29 ustawy nie oznaczają, że zostały one całkowicie pozbawione kontroli prawa budowlanego. W sytuacjach wymienionych w komentowanym przepisie zamiast pozwolenia na budowę, z reguły wymagane jest zgłoszenie budowy lub robót budowlanych, czyli procedura mniej czasochłonna i mniej skomplikowana. Zwolnienie z obowiązku uzyskania pozwolenia na budowę nie powoduje jednak ograniczenia w sprawowaniu nad tymi przedsięwzięciami nadzoru budowlanego. Ponadto art. 30 ust. 7 ustawy wprowadza możliwość nałożenia w drodze decyzji, wydanej przez właściwy organ, obowiązku uzyskania pozwolenia na budowę, w przypadku przedsięwzięć, dla których wymagane było zgłoszenie budowlane.

Źródło: Orzecznictwo NSA