Organ rozpoznając wniosek o przyznanie zasiłku celowego musi bowiem mieć na względzie nie tylko interes osoby wnioskującej, lecz także interes innych osób będących w trudnej sytuacji materialnej.
Wyrok WSA w Olsztynie z 15 marca 2016 r., sygn. II SA/Ol 1219/15, nieprawomocne
W stanie faktycznym leżącym u podstaw przywołanego wyroku ośrodek pomocy społecznej uwzględnił wniosek osoby niepełnosprawnej o udzielenie zasiłku celowego w kwocie 350 zł na zakup leków w części – przyznając zasiłek w kwocie 150 zł. W szczegółowym uzasadnieniu wskazano, że po przeanalizowaniu sytuacji wnioskodawcy, jak również możliwości finansowych gminy przy uwzględnieniu liczby podopiecznych zgłaszających się o udzielenie wsparcia, przyznanie zasiłku w kwocie 150 zł uznano za wystarczające. Zważono z jednej strony na fakt, że w roku kalendarzowym do chwili złożenia wniosku wnioskodawca otrzymał wsparcie z pomocy społecznej na poziomie przeszło 2 tys. zł miesięcznie (w roku poprzednim było to przeszło 880 zł miesięcznie); z drugiej strony zwrócono uwagę na fakt, że ze względu na trudną sytuację finansów publicznych nastąpiło zmniejszenie środków budżetowych przyznanych na potrzeby pomocy społecznej. Odwołano się również do pragmatyki przyznawania środków na zakup leków.
Wnioskodawca złożył od decyzji organu I instancji odwołanie domagając się przyznania środków w pełnej żądanej wysokości. Gdy odwołanie nie przyniosło spodziewanego efektu – wniósł skargę do sądu administracyjnego. Ten podzielił ocenę dokonaną przez organy administracji. Wskazał bowiem, że świadczenie pieniężne z pomocy społecznej w postaci zasiłku celowego nie ma charakteru obligatoryjnego, lecz uznaniowy, co wynika z zawartego w art. 39 ust. 1 ustawy o pomocy społecznej sformułowania "może być przyznany". Orzekając w przedmiocie przyznania takiego świadczenia organ ma obowiązek wziąć pod uwagę wskazania ustawodawcy co do zasad udzielania pomocy społecznej osobom potrzebującym, pamiętając nie tylko o tym, że rodzaj, forma i rozmiar świadczenia powinny być odpowiednie do okoliczności uzasadniających udzielenie pomocy, ale i o tym, że potrzeby osób i rodzin korzystających z pomocy społecznej powinny zostać uwzględnione, jeżeli odpowiadają celom mieszczącym się w możliwościach pomocy społecznej. Przyznawanie i wypłata zasiłków celowych należy do zadań własnych gmin o charakterze obowiązkowym, stąd też gminy muszą gospodarować ograniczonymi środkami finansowymi w taki sposób, aby zachować zdolność wywiązania się z ustawowo nałożonych obowiązków przez okres całego roku. Wydanie decyzji w sprawie przyznania zasiłku celowego powinno być poprzedzone przeprowadzeniem postępowania wyjaśniającego, zaś przy wydawaniu rozstrzygnięcia organ powinien wziąć pod uwagę wszystkie okoliczności faktyczne sprawy, zaś motywy podjętego orzeczenia powinny znaleźć wyraz w uzasadnieniu decyzji. Należy podkreślić, że uznaniowy charakter decyzji nie pozwala organowi na dowolność w podjęciu rozstrzygnięcia w sprawie, ale też nie nakazuje mu spełnienia każdego żądania obywatela (por. wyrok NSA z dnia 26 września 2000r., sygn. I SA 945/00). Wobec czego spełnienie ustawowych kryteriów do przyznania pomocy społecznej nie oznacza automatycznego przyznania osobie zainteresowanej świadczenia w wysokości odpowiadającej jej oczekiwaniom. Organ - rozpoznając wniosek o przyznanie zasiłku celowego - musi bowiem mieć na względzie nie tylko interes osoby wnioskującej, lecz także interes innych osób będących w trudnej sytuacji materialnej (por. wyrok NSA z dnia 25 stycznia 2008r., sygn. I OSK 624/07).
