Ustawa o publicznym transporcie zbiorowym, w art. 50 ust. 1 przewiduje, że finansowanie przewozów o charakterze użyteczności publicznej może polegać
w szczególności na:
1) pobieraniu przez operatora lub organizatora opłat w związku z realizacją usług świadczonych w zakresie publicznego transportu zbiorowego, lub
2) przekazaniu operatorowi rekompensaty z tytułu:
a) utraconych przychodów w związku ze stosowaniem ustawowych uprawnień do ulgowych przejazdów w publicznym transporcie zbiorowym, lub
b) utraconych przychodów w związku ze stosowaniem uprawnień do ulgowych przejazdów w publicznym transporcie zbiorowym ustanowionych na obszarze właściwości danego organizatora, o ile zostały ustanowione, lub
c) poniesionych kosztów w związku ze świadczeniem przez operatora usług w zakresie publicznego transportu zbiorowego, lub
3) udostępnianiu operatorowi przez organizatora środków transportu na realizację przewozów w zakresie publicznego transportu zbiorowego.
Jednocześnie art. 53 ust. 1 powołanej ustawy stanowi, że właściwy organizator przekazuje operatorowi rekompensatę, o której mowa w art. 50 ust. 1 pkt 2, jeżeli operator poniósł stratę i złożył wniosek o rekompensatę w trybie określonym w umowie o świadczenie usług w zakresie publicznego transportu zbiorowego.
Z powołanej regulacji można zatem odczytać, że prawo operatora do rekompensaty z tytułu utraconych przychodów i poniesionych kosztów uzależnione jest od kumulatywnego spełnienia kilku przesłanek. Po pierwsze więc prawo takie uzależnione jest od poniesienia straty oraz wykazania, że podstawą poniesionej straty z tytułu realizacji usług w zakresie publicznego transportu zbiorowego są utracone przychody i poniesione koszty (por. art. 52 ust. 1 ustawy o publicznym transporcie zbiorowym). Po drugie nie każda strata czy utracony przychód będą więc mogły zostać uwzględnione przy ustalaniu wysokości rekompensaty. Możliwość taka dotyczy bowiem wyłącznie tych, które są związane z wykonywaniem usług użyteczności publicznej.
Ponadto warunkiem wypłaty rekompensaty jest złożenie wniosku w trybie określonym umową łączącą operatora z organizatorem. Z powyższego wynika, że o ile umowa nie przewiduje w ogóle możliwości przyznania rekompensaty oraz nie określa trybu składania wniosku w tym zakresie, nawet w sytuacjach, w których świadczenie usług publicznego transportu zbiorowego będzie wiązało się ze stratami, nie będzie możliwości skutecznego domagania się rekompensaty przez operatora.
Źródło: Publiczny transport zbiorowy w pytaniach i odpowiedziach, M. Król, ZPP, Warszawa 2015
