W środę, 24 czerwca w siedzibie Ministerstwa Rozwoju w Warszawie odbyło się spotkanie na temat Funduszu Inwestycji Samorządowych. Udział w nim wzięła wicepremier Jadwiga Emilewicz, sekretarz stanu w MSWiA Paweł Szefernaker, podsekretarz stanu w Ministerstwie Finansów Piotr Patkowski oraz przedstawiciele korporacji samorządowych. Nie można realizować ambitnych polityk publicznych bez współpracy rządu i samorządu. I to nie tylko w czasie pandemii ale też kiedy rozwój gospodarczy następuje w spokojnym czasie. Dziś w czasie pandemii potrzebujemy samorządu z jeszcze większą mocą, potrzebujemy szybkich i sprawnie realizowanych inwestycji bardziej niż kiedykolwiek – mówiła Jadwiga Emilewicz.
Fundusz Inwestycji Samorządowych, zainicjowany przez prezydenta Andrzeja Dudę to rodzaj tarczy antykryzysowej dla samorządów. Gminy i powiaty otrzymają łącznie 6 miliardów złotych z budżetu państwa. Pieniądze będzie można wykorzystać na inwestycje samorządowe takie jak szkoły, wodociągi, szpitale czy domy pomocy społecznej. Pieniądze będą przelewane gminom i powiatom w formie przelewów, na ich wniosek.
Jak mówiła podczas spotkania Jadwiga Emilewicz, samorządy odpowiadają za 40 procent wydatków inwestycyjnych w Polsce. Wyjaśniła również, jak będzie przebiegał podział środków – 5 md zł zostanie przeznaczone dla gmin, natomiast 1 mld dla powiatów, natomiast do gmin wiejskich i miejsko-wiejskich trafi 2,6 mld złotych. Samorządy otrzymają dotację w wysokości od 0,5 mln zł do ponad 93 mln zł.
Środki pochodzące z tarczy mogą być wykorzystane na inwestycje, do realizacji których używa się także środków z innych funduszy publicznych, np. z Funduszu Dróg Samorządowych. Środki z Funduszu Inwestycji Samorządowych nie będą musiały być wydane do końca tego roku – będą na oddzielnym rachunku i będą mogły być wydatkowane w trybie COVID, czyli do końca 2022 roku. Mamy nadzieje, że samorządy nie zatrzymają tego inwestycyjnego konia w biegu. Staramy się dostarczyć argumentów do tego, żeby te inwestycje były utrzymywane, a kwoty o jakich mówimy rekompensują ubytki, jakie mają dziś samorządy z wpływów podatkowych – mówiła wicepremier Jadwiga Emilewicz.
O korzyściach dla samorządów, które płyną z Funduszu Inwestycji Samorządowych mówił Paweł Szefernaker. Jako współprzewodniczący Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego podkreślał wzajemną współpracę. Nawet jeśli na co dzień mamy różne punkty widzenia, to w wielu sprawach potrafimy się zgodzić i osiągnąć konsensus. Program FIS pokazuje, że razem potrafimy zawalczyć o to, żeby te inwestycje lokalne były zrealizowane – mówił.
Piotr Patkowski, podsekretarz stanu w MF mówił o pewnym czynniku korygującym w przyznawaniu środków w zależności od zamożności samorządu. Podkreślił również, że z racji funduszu środki nie są wygasające, zatem jeśli dany samorząd nie zdąży spożytkować pieniędzy do końca roku, to inwestycje będą mogły przejść na rok kolejny.
Podczas spotkania w rozmowie wzięli też udział przedstawiciele korporacji samorządowych. Paweł Osiewała, wiceprezes Związku Miast Polskich podziękował za wdrożenie programu i wyraził nadzieję na jak najszybszy transfer środków. Uznał że dialogi i porozumienie to dobry kierunek na przyszłość.
Głos zabrał też Grzegorz Kubalski, Zastępca Dyrektora Biura Związku Powiatów Polskich. Podkreślił jak istotną rolę odgrywają inwestycje publiczne, gdy znajdujemy się w momencie spowolnienia gospodarczego. To właśnie one pozwalają funkcjonować małym i średnim przedsiębiorcom. Zaznaczył też, że w przypadku powiatów istniało duże ryzyko znacznego spowolnienia działalności inwestycyjnej. Taki stan rzeczy jest związany z drastycznym spadkiem dochodów z PIT w kwietniu i maju. Udział w podatkach dochodowych to jedyne znaczące źródło, które pozwala finansować działalność powiatów. Inicjatywa Funduszu Inwestycji Samorządowych jest ideą, która jest przez nas bardzo mocno popierana – mówił Grzegorz Kubalski. Wyraził także nadzieję na relatywnie szybkie uruchomienie funduszu.
Krzysztof Iwaniuk ze Związku Gmin Wiejskich RP przedstawił korzyści, jakie z Funduszu płyną dla gmin. Wiele samorządów już w tym roku nie planowało inwestycji lub nie miało pieniędzy na udział własny. Dlatego na przyszłość proponujemy, aby najsłabsi dostali jak najwięcej – mówił. Wyraził też zadowolenie z zastosowania algorytmu, gdyż dzięki takiemu rozwiązaniu Fundusz nie będzie budził kontrowersji.
Z dużą radością co do przedstawianej inicjatywy okazała też Unia Miasteczek Polskich. Ten rok był ciężki nawet bez COVID-u. Po pierwsze zmiany w podatku PIT, po drugie kwestia subwencji oświatowej i wzrost wydatków. To spowodowało, że nie zrealizowalibyśmy zbyt wielu inwestycji – mówił Eugeniusz Gołembiewski, wiceprezes Unii Miasteczek Polskich.
Tomasz Fijołek z Unii Metropolii Polskich zaapelował o systemowe podejście do finansów samorządowych. Ubytki w finansach istniały już bowiem przed wybuchem epidemii.
