17 lipca br. obradowała Komisja Wspólna Rządu i Samorządu Terytorialnego, której współprzewodniczyli Wiceminister MSWiA Paweł Szefernaker wspólnie z Zygmuntem Frankiewiczem prezydentem Gliwic i jednocześnie prezesem Zarządu ZMP.
Podczas posiedzenia komisja zaopiniowała ponad 30 projektów aktów prawnych.
Wśród nich był m.in. przygotowany przez Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji projekt rozporządzenia w sprawie ustalenia granic niektórych gmin i miast oraz nadania niektórym miejscowościom statusu miasta.
Komisja rozpatrzyła także projekt uchwały w sprawie przyjęcia „Programu Zintegrowanej Informatyzacji Państwa”, przygotowanej przez Ministerstwo Cyfryzacji.
Odbyła się również dyskusja dotycząca Funduszu Dróg Samorządowych. Samorządowcy chcą, by pieniądze były szybko i transparentnie dzielone. Jak mówił Starosta Poznański, Wiceprezes Zarządu ZPP Jan Grabkowski, do niedawna było tak, że inwestycje z listy rankingowej wojewodów nie były wykreślane. Dziś premier może, bez podania uzasadnienia wykreślić inwestycje.
Starosta podkreślał: „My realizujemy inwestycje nie dla siebie, a dla mieszkańców, poprawiając komunikację również do instytucji, które są własnością Skarbu Państwa”. Apelował, by te zasady, na podstawie których pracownicy wojewodów przygotowują listy były akceptowane przez premiera. „Na dzisiaj bowiem premier stosuje niejasne dla samorządowców, uznaniowe zasady przyznawania środków”.
Wiceminister Paweł Szefernaker wyjaśniał, że Rząd wprowadził Fundusz Dróg Samorządowych i nowe zasady po to, by samorządy, których nie było dotąd stać na budowę czy remonty dróg, mogły skorzystać z 80% dofinansowania z Funduszu Dróg Samorządowych. Podkreślił, że po raz pierwszy w historii tak duże środki – 6 mld zł rocznie zostały przekazane na drogi samorządowe. Zapewnił, że stara się, by procedury formalne maksymalnie skracać, by samorządowcy jak najszybciej mogli ruszać z inwestycjami. – „Wiem też, że są województwa, w których wszystkie inwestycje drogowe będą realizowane ze względu na przekazanie tak dużych środków finansowych”.
Samorządowcy podekreślali jednak, że nie kwestionują samej idei programu ani zwiększania środków na drogi. Im chodzi o transparentność ich przyznawania.
Prezydent Ciechanowa, Krzysztof Kosiński mówił, że: „Lista rankingowa opracowana i opublikowana przez wojewodę trafia następnie do premiera i jest ukrywana i tajna dla samorządów. Chcielibyśmy wiedzieć, na jakiej zasadzie lista ulega zmianom i czym się kieruje minister infrastruktury i premier dokonując zmian. Tu są nasze wątpliwości”.
Samorządowcy uważają też, że należy skrócić procedury, bo podczas gdy wojewoda ma 4 miesiące na stworzenie listy rankingowej projektów, to ani premier, ani minister infrastruktury nie mają żadnych granicznych dat na podjęcie decyzji.
Samorządowcy po raz kolejny upominali się również o obiecaną przez rząd obniżkę cen energii, czy raczej rekompensatę na 2019 rok. Mimo obietnic nie otrzymali do zaopiniowania projektu rozporządzenia wykonawczego do ustawy o podatku akcyzowym z uzasadnieniem, że nie dotyczy ono samorządowców.
Samorządowcy, którzy od miesięcy płacą dużo wyższe rachunki, przekazali wiele uwag dotyczących obniżki cen, zmiany taryf i wielu szczegółowych rozwiązań, na które nie ma odpowiedzi.
Wiceminister energii Tomasz Dąbrowski uspokajał, że rozporządzenie ma przynieść rekompensatę samorządom za podwyżkę cen energii i spełnić obietnice. Jednak najważniejsze regulacje dotyczące samorządów są już zawarte w ustawie, a rozporządzenie reguluje stosunki między przedsiębiorstwami energetycznymi a podmiotem płacącym rekompensaty. W sposób bezpośredni więc nie dotyczy samorządów. Jednocześnie minister przeprosił za niedopatrzenie i zapewnił, że przesłał już projekt do Komisji Wspólnej.
Ze względu na konieczność podpisania rozporządzenia do 20 lipca br. samorządowcy spotkali się z ekspertami z Ministerstwa Energii już następnego dnia po Komisji, 18 lipca br. Podczas spotkania udało się uprościć procedury wnioskowania o „zamrożenie” cen energii na poziomie z 30 czerwca 2018 r. Samorządowcy nie będą musieli np. przedkładać oryginałów umów czy faktur za energię – wystarczą poświadczone przez kierownika JST ich kopie. Jednocześnie postulują o obniżenie o 10% cen i stawek opłat za energię elektryczną w stosunku do proponowanych przez resort energii. Chcą też, by nowe punkty poboru energii otrzymały stawki z czerwca ubiegłego roku. Przyjęcie tych postulatów jest warunkiem pozytywnego zaopiniowania projektu.
Odbyło się również posiedzenie specjalnej dodatkowej Komisji Wspólnej poświęcone sytuacji finansowej jednostek samorządu terytorialnego, w której uczestniczył Marian Banaś, Minister Finansów i jego zastępca, Tomasz Robaczyński.
Prezes ZMP, Zygmunt Frankiewicz przedstawił dane pokazujące faktyczną trudną sytuację finansową JST, a także przekazał ministrowi finansów „Raport o stanie finansów JST”. Samorządowcy umówili się z ministrem finansów na kontynuację prac, którą podejmie zespół ekspertów w sierpniu br. Po zakończeniu debaty szefowie i przedstawiciele wszystkich korporacji samorządowych wchodzących w skład strony samorządowej Komisji Wspólnej udali się do Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, aby przekazać tam „Raport” dla premiera.
Obrazu kondycji finansowej samorządów dopełniają: luka w oświacie, spowodowana niedoszacowaniem kosztów reformy, która wynosi 23 mld zł, a także fatalna kondycja szpitali. Po zmianach, które miały miejsce niedawno powiaty i miasta na prawach powiatu pokrywają straty szpitali z własnych budżetów, co mocno obciąża ich budżety. Alternatywą jest likwidacja szpitali.
Minister finansów, Marian Banaś przekonywał, że dane ogólne dotyczące finansów JST przeczą tezie samorządowców o niewystarczających środkach. Z danych resortu finansów wynika, że sytuacja JST zasadniczo się poprawiła w latach 2014-19. Dochody ogółem wzrosły, z dużą nadwyżką budżetową w roku 2016 i niewielkim deficytem w 2017 r. Z kolei deficyt w 2018 i 19 roku związany jest z realizacją inwestycji i projektami unijnymi. Minister Banaś zaznaczył też, że zadłużenie samorządów spada, a dochody rosną.
Dyskusja wykazała, że spojrzenie samorządowców na sytuację finansową JST jest skrajnie różne od wizji ministra finansów. Obie strony umówiły się na kontynuację spotkań w celu porównania danych – zarówno dane samorządowe, jak i te prezentowane przez ministra Banasia są prawdziwe, pokazują jednak różne punkty widzenia. Konieczne jest więc ich porównanie i przeanalizowanie, by uzyskać najbardziej obiektywny obraz sytuacji, a także - wypracować dobre rozwiązania finansowe.
Podczas posiedzenia Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego zostały wręczone nagrody XVI edycji konkursu im. profesora Michała Kuleszy na najlepsze rozprawy doktorskie oraz prace magisterskie dotyczące samorządu terytorialnego.
Wyróżnienie otrzymali autorzy dwóch prac doktorskich oraz jednej magisterskiej.
Kolejne posiedzenie Komisji Wspólnej odbędzie się 28 sierpnia br.
Źródło: MSWiA, ZMP
