8 stanowisk, dyskusja nad rolą ustrojową samorządu gminnego i powiatowego w II i III RP, statuetki dla powiatów i miast na prawach powiatu – laureatów rankingów ZPP, znaczenie rozwoju partnerstwa publiczno-prywatnego – to najważniejsze elementy posiedzenia.

XXIII Zgromadzenie Ogólne Związku Powiatów Polskich odbyło się 10 i 11 kwietnia br. w AirPort Hotel Okęcie w Warszawie.

Obradom przewodniczył Ludwik Węgrzyn, prezes Zarządu ZPP, starosta bocheński.

Samorządowa solidarność

Na początku, na własną prośbę, wystąpił Stanisław Skaja, starosta chojnicki, który podziękował innym JST za pomoc, jaką podczas ubiegłorocznej nawałnicy otrzymał jego powiat, a także powiaty: tucholski oraz bytowski.

Ku pamięci

Następnie, z racji odbywania obrad w ósmą rocznicę katastrofy smoleńskiej, zgromadzeni minutą ciszy uczcili pamięć jej ofiar.

Demokracja powiatowa

Oprócz delegatów, w posiedzeniu wzięli udział zaproszeni goście. Wśród nich Paweł Mucha zastępca szefa Kancelarii Prezydenta RP, który odczytał list Andrzeja Dudy do zgromadzonych.

- Reprezentują Państwo szczebel powiatowy polskiej demokracji lokalnej, który odgrywa bardzo istotną rolę w systemie samorządu terytorialnego. Powiaty od wieków wpisane są w polski model ustrojowy. Z wielkim szacunkiem dla narodowego dziedzictwa, ale również z głębokim zrozumieniem dla wyzwań przyszłości trzeba pielęgnować i pomnażać potencjał, jakim dysponuje Polska powiatowa.

Dobrze znam i wyjątkowo cenię Państwa osiągnięcia, możliwości i ambitne aspiracje, ponieważ od lat odwiedzam liczne wspólnoty powiatowe w różnych miejscach kraju. Widzę, jak pozytywne skutki wywołała reforma z 1998 roku, przywracająca szczebel powiatowy samorządu – napisał w liście do organizatorów i uczestników spotkania Prezydent RP.

Następnie Romuald Łanczkowski z Kancelarii Senatu odczytał list marszałka Stanisława Karczewskiego, a Ludwik Węgrzyn przedstawił treści listów od innych nieobecnych: generała brygadiera Leszka Suskiego, Komendanta Komendy Głównej Państwowej Straży Pożarnej; marszałka Sejmu Marka Kuchcińskiego, prezesa Zarządu Związku Województw RP Olgierda Geblewicza oraz Prezes Samorządowego Kolegium Odwoławczego Krystyny Sieniawskiej.

Uczestnicy spotkania obejrzeli transmisję wystąpienia Jerzego Buzka, prezesa Rady Ministrów w latach 1997-2001, za którego rządów, 20 lat temu, reaktywowano powiaty.

Premier Buzek przypomniał, że hasłem kampanii wyborczej, w której brał udział w 1997 r. było: Szliśmy po władzę, by oddać ją ludziom. To hasło, jak akcentował Jerzy Buzek, oddawało sens i cel przemian ustrojowych i społecznych. Jak podkreślał, warto przywoływać przekonanie, które towarzyszyło ówczesnym przemianom – przekonanie odzyskania państwa dla obywateli, uwolnienia potencjału, współodpowiedzialności obywateli za sprawy publiczne. Także dziś samorządowcy powinni uwierzyć, że mieszkańcy uniosą ciężar współodpowiedzialności za wspólnoty lokalne.

Refleksje nad rolą ustrojową

Bardzo ciekawym punktem obrad był jubileuszowy panel dyskusyjny pt. Refleksje nad rolą ustrojową samorządu gminnego i powiatowego w II i III RP, którego moderatorem był prezes Ludwik Węgrzyn. W dyskusji udział wzięli: Leszek Miller, Premier RP w latach 2001-2004; Tomasz Siemoniak, wiceprezes Rady Ministrów w latach 2014-2015; poseł na Sejm RP Kazimierz Kotowski, starosta opatowski w latach 1998-2010 i prezes Zarządu Związku Powiatów Polskich w latach 2008-2011 oraz Krzysztof Kwiatkowski, doradca w rządzie premiera Jerzego Buzka, a obecnie prezes Najwyższej Izby Kontroli.

Uczestnicy dyskusji zastanawiali się, jak w obecnych czasach aktualne jest stwierdzenie: Samorząd terytorialny wszystkich rodzajów jest najpełniejszą formą subsydiarności. Sięgali do historii, do początków obowiązywania zasady pomocniczości, porównywali ją z teraźniejszością, mówili o tym, co powinno być.

- Wydaje mnie się, że niezależnie od rozwoju sytuacji i wydarzeń, zawsze spora część społeczeństwa będzie chciała stanowić o sobie i będzie chciała rozwiązywać swoje problemy za pomocą własnych możliwości, nie bardzo oglądając się na państwo – mówił Leszek Miller. – Nowoczesne, zdecentralizowane państwo powinno kierować się zasadą: „Tyle państwa, ile niezbędne. Tyle samorządności, ile to możliwe” – twierdził.

Tomasz Siemoniak wyjaśniał, że powiat znakomicie sprawdza się w specyficznej subsydiarności, w pomocy mieszkańcom, np. w sytuacjach kryzysowych. Stabilność starostów, udowadnia, że są oni obdarowywani zaufaniem i że jak najwięcej władzy trzeba przekazywać w dół. – Dajmy więcej władzy powiatom, bo powiaty się sprawdziły – postulował.

Krzysztof Kwiatkowski wspominał okres, kiedy reaktywowano powiaty, kiedy zastanawiano się nad tym, jak mają one wyglądać. W przeszłości był radnym powiatowym. Jak podkreślał, nie ma skuteczniejszego modelu kontroli, jak w samorządzie terytorialnym, kiedy mieszkańcy dokonują wyboru, co cztery lata. Władza rządowa przekazuje zaś samorządom zadania trudne i samorządy doskonale je realizują.

Kazimierz Kotowski zauważał, że samorządy zawsze brały na siebie bardzo ważne zadania ze sfery życia publicznego jak zdrowie, oświata, pomoc społeczna. Przypomniał słowa „ojców samorządów”: samorząd to są ludzie. Natomiast, jak zaznaczał, powiaty potrafią wyjść naprzeciw oczekiwaniom ludzi, mimo niedofinansowania przez wiele lat.

Polska lokalna

Po panelu odbyły się jeszcze wystąpienia zaproszonych gości, w tym m.in. Adama Bodnara, Rzecznika Praw Obywatelskich, który podkreślał, że dzięki samorządom można rozwiązywać zróżnicowane problemy w sposób najbardziej skuteczny, oszczędny. Można rozwijać Polskę lokalną z udziałem obywateli, korzystając z ich wiedzy, umiejętności, potencjału. Można wdrażać innowacyjne rozwiązania niewłaściwe do testowania w skali całego kraju. Nie zabrakło głosu prof. Ireny Lipowicz, kierownik Katedry Prawa Administracyjnego i Samorządu Terytorialnego Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego, Rzecznik Praw Obywatelskich w latach 2010-2015. W swoim przemówieniu profesor Irena Lipowicz przypomniała, jakie były początki samorządu powiatowego. Mówiła o konieczności nowelizacji Konstytucji, która powinna zapewniać, wpisanie do niej przepisu dotyczącego samorządu powiatowego.

Przewodniczący sejmowej Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej Andrzej Maciejewski mówił zaś na temat bieżących prac legislacyjnych toczących w parlamencie, które oddziałują na samorząd.

Ważne uchwały

Zgromadzenie przyjęło sprawozdania prezesa Zarządu z działalności Związku Powiatów Polskich w roku 2017 i z wykonania budżetu.

Przyjęto również Założenia do programu działania ZPP na bieżący rok. Obejmują one dwa główne kierunki: działalność legislacyjną oraz pomoc dla samorządów terytorialnych.

Ciekawe wykłady

Uczestnicy zgromadzenia mieli także okazję do zapoznania się z ciekawymi wykładami na temat partnerstwa publiczno-prywatnego: ścieżka dojścia do projektu PPP oraz podział ryzyka i modele wynagrodzenia obecne w Polsce.

Prelekcje prawników: adwokata Michała Liżewskiego z kancelarii smart.lawyers group i Michała Przychody z kancelarii prawniczej Domański Zakrzewski Palinka sp. k wygłoszone zostały podczas seminarium dyskusyjnego pt.: Partnerstwo Publiczno-Prywatne – dobrym sposobem na finansowanie inwestycji samorządowych zorganizowanego przez Związek Powiatów Polskich w ramach wdrażania projektu Rozwój partnerstwa publiczno-prywatnego w Polsce.

Odbył się także wykład przedstawicielki Banku Gospodarstwa Krajowego dotyczący partnerstwa publiczno-prywatnego oraz przedstawiciela Supra Brokers dotyczący bezpieczeństwa cyfrowego w samorządach.

Najlepsi wśród powiatów

Podczas Zgromadzenia wręczono także statuetki i dyplomy „Super Powiat” oraz wręczono statuetki i dyplomy laureatom Rankingów Powiatów i Miast na Prawach Powiatów za 2017 rok w kategorii powiaty – konkursów prowadzonych przez Związek Powiatów Polskich.

Więcej na ten temat piszemy tutaj i tutaj.

Przyjęte stanowiska

Zgromadzenie podjęło  8 stanowisk w następujących sprawach:

• zwiększenia finansowania działalności warsztatów terapii zajęciowej,
• problemów w funkcjonowaniu systemu ochrony zdrowia,
• nowoczesnej administracji,
• finansowania powiatów,
• nowelizacji ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej,
• finansowania systemu oświaty,
• dostępności komunikacyjnej Polski lokalnej,
• roli powiatów w ustroju terytorialnym państwa w 20-lecie ich odrodzenia.

Każde z nich opisujemy osobno w Dzienniku Warto Wiedzieć.

Galerie zdjęć z tego wydarzenia można zobaczyć tutaj i tutaj.