Europejski Komitet Regionów przyjął zalecenia w sprawie reformy wspólnej polityki rolnej (WPR) po 2020 r. Mają one na celu utrzymanie wysokiej jakości zrównoważonego rolnictwa zapewniającego godziwe ceny i sprawiedliwie opłacane miejsca pracy na wszystkich obszarach Unii Europejskiej zgodnie z celem spójności terytorialnej. Chodzi również o większe dostosowanie WPR do oczekiwań obywateli i uzasadnienie jej budżetu.
Zalecenia zgromadzenia przedstawicieli samorządów regionalnych i lokalnych UE potwierdzają najważniejsze wyniki konsultacji publicznych w sprawie przyszłości WPR (opublikowane 7 lipca br.) wskazujące, że polityką tą należy nadal zarządzać na szczeblu UE i że jej głównym celem powinno być wsparcie rolników oraz ochrona środowiska.
Opinia, którą przyjęto zdecydowaną większością głosów na sesji plenarnej w dniu 12 lipca br., jest reakcją Europejskiego Komitetu Regionów (KR-u) na wniosek Komisji Europejskiej w sprawie udziału w perspektywicznej refleksji dotyczącej WPR po 2020 r. Jest to jego wkład w konsultacje prowadzone przed opublikowaniem komunikatu Komisji w sprawie modernizacji WPR przewidzianego na koniec tego roku, po którym ogłoszony zostanie wniosek ustawodawczy oczekiwany w pierwszych miesiącach 2018 r.
Choć Komitet podkreśla atuty europejskiego rolnictwa, w tym jego dużą różnorodność, ważne cechy naturalne obszarów rolnych i ich zdolność do innowacji, to ukazuje również wyzwania stojące przed rolnictwem i obszarami wiejskimi, które wymagają reformy WPR: m.in. spadek liczby gospodarstw rolnych o 20% w latach 2007–2013, znaczne nierówności w przydzielaniu płatności bezpośrednich, rosnącą koncentrację produkcji, niskie dochody wielu rolników, problemy związane z ochroną środowiska, zmianą klimatu i zdrowiem publicznym oraz pogłębianie się dysproporcji między rozwojem obszarów miejskich i wiejskich.
Wobec tego faktu sprawozdawca Guillaume Cros, wiceprzewodniczący Rady Regionu Oksytania, podkreślił: Chcemy, by wszystkie obszary wiejskie były ożywione, dynamiczne i nowatorskie. Nie będzie to możliwe bez znacznego zwiększenia atrakcyjności zawodu rolnika i uznania go na płaszczyźnie ekonomicznej dzięki godziwym i stabilnym dochodom rolnym, przede wszystkim ze sprzedaży produktów, czyli z rynku. Konieczne jest zatem uregulowanie rynków rolnych nie tylko w celu zapobiegania kryzysom sektorowym, lecz również w celu obniżenia kosztów, gdyż działanie a posteriori jest bardziej kosztowne. Ponadto, jak właśnie potwierdziła Komisja, fakt, że 80% gospodarstw rolnych otrzymuje tylko 20% płatności bezpośrednich, wymaga podziału bardziej sprawiedliwego i uzasadnionego z punktu widzenia podatników.
Czesław Siekierski, przewodniczący Komisji Rolnictwa Parlamentu Europejskiego, powiedział na sesji plenarnej: Nowa polityka rozwoju obszarów wiejskich powinna wspierać nie tylko rolników, lecz również ich rozwój niezwiązany z rolnictwem. Powinna mieć wyraźny wymiar terytorialny oraz być w dużej mierze ukierunkowana na rozwój wszelkiego rodzaju usług. Rolnictwo przyjazne dla środowiska oraz klimatu ma zasadnicze znaczenie dla zrównoważonego rozwoju kraju. Podstawą rozwoju rolnictwa jest potrzeba zachowania napływu młodych rolników, który wiąże się z zapewnieniem odpowiedniego poziomu dochodów, stabilizacji na rynku rolnym oraz odpowiedniej pozycji rolników w łańcuchu dostaw żywności.
Zdaniem KR-u budżet WPR powinien pozostać na wystarczającym poziomie. Komitet odrzuca pomysł współfinansowania pierwszego filaru WPR przedstawiony przez Komisję w jej dokumencie otwierającym debatę na temat przyszłości finansów UE, gdyż prowadziłoby ono do renacjonalizacji WPR, stanowiłoby obciążenie dla budżetów regionalnych i narażałoby na szwank najuboższe państwa UE.
Jeżeli chodzi o płatności bezpośrednie związane z obszarem, przedstawiciele samorządów lokalnych zalecają ich ograniczenie i modulowanie z uwzględnieniem liczby pracowników w danym gospodarstwie. Celem jest szczególnie wsparcie małych gospodarstw rolnych oraz podejmowania działalności przez młodych rolników. KR postuluje ponadto zmniejszenie różnicy między poziomem płatności bezpośrednich dla gospodarstw rolnych i państw członkowskich.
Zaleca się również, by UE będącą największym importerem i eksporterem żywności na świecie zaangażowała się na szczeblu międzynarodowym na rzecz zmiany obecnych zasad handlu międzynarodowego produktami rolnymi i zagwarantowała równe warunki w umowach handlowych zawieranych z państwami trzecimi. Należy przyznać pierwszeństwo rolnictwu rodzinnemu ukierunkowanemu przede wszystkim na rynki lokalne i regionalne oraz krótkim łańcuchom dostaw.
Członkowie Komitetu przypominają, że pozycja producentów rolnych jest często zbyt słaba w stosunku do pozycji przemysłu przetwórczego i wielkich sieci sprzedaży detalicznej, i zalecają rozwinięcie konsultacji w łańcuchach dostaw żywności w celu sprawiedliwego podziału marży.
Obszary wiejskie i miejsko-wiejskie reprezentują 90% terytorium UE, 60% jej ludności i ponad 50% miejsc pracy. Dlatego też KR wnosi o umocnienie drugiego filara WPR, a także o większe pole manewru państw członkowskich w zakresie transferu środków z pierwszego do drugiego filara.
KR proponuje ponadto zwiększenie całkowitego wkładu UE przeznaczonego na obszary wiejskie, który się znacznie zmniejszył, i uproszczenie łączenia zasobów różnych funduszy przeznaczonych na finansowanie rozwoju obszarów wiejskich. W ten sposób wsparto by innowacje techniczne i społeczne, szkolenie zawodowe, utrzymanie lokalnych usług publicznych oraz likwidację przepaści cyfrowej.
Źródło: CoR
