Począwszy od nowego roku zmienią się zasady dotyczące powierzania prowadzania punktów nieodpłatnej pomocy prawnej lub nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego organizacjom pozarządowym. W tej części omówimy zasady jakie obowiązują przy wyborze organizacji świadczących usługi w 2019 r.
Istotne znaczenie ma przepis przejściowy zawarty w art. 10 ustawy z dnia 15 czerwca 2018 r. o zmianie ustawy o nieopłatnej pomocy prawnej oraz edukacji prawnej oraz niektórych innych ustaw. Zgodnie z przywołanym przepisem o powierzenie prowadzenia w 2019 r. punktu, w którym będzie udzielana nieodpłatna pomoc prawna lub świadczone nieodpłatne poradnictwo obywatelskie, może ubiegać się organizacja pozarządowa prowadząca działalność pożytku publicznego, w zakresie udzielania nieodpłatnej pomocy prawnej oraz zwiększania świadomości prawnej społeczeństwa lub udzielania nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego (art. 4 ust. 1 pkt 1b i 22a ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, która:
- w przypadku przeznaczenia punktu na udzielanie nieodpłatnej pomocy prawnej, łącznie spełnia następujące warunki:
- posiada co najmniej dwuletnie doświadczenie w wykonywaniu zadań wiążących się z udzielaniem porad prawnych, informacji prawnych lub świadczeniem poradnictwa obywatelskiego,
- posiada umowę zawartą z adwokatem, radcą prawnym, doradcą podatkowym lub osobą spełniającą następujące warunki: ukończyła wyższe studia prawnicze i uzyskała tytuł magistra lub zagraniczne studia prawnicze uznane w Rzeczypospolitej Polskiej, posiada co najmniej trzyletnie doświadczenie w wykonywaniu wymagających wiedzy prawniczej czynności bezpośrednio związanych ze świadczeniem pomocy prawnej, korzysta z pełni praw publicznych oraz ma pełną zdolność do czynności prawnych, nie była karana za umyślne przestępstwo ścigane z oskarżenia publicznego lub przestępstwo skarbowe;
- daje gwarancję należytego wykonania zadania, w szczególności w zakresie zapewnienia:
- poufności w związku z udzielaniem nieodpłatnej pomocy prawnej i jej dokumentowaniem,
- profesjonalnego i rzetelnego udzielania nieodpłatnej pomocy prawnej,
- przestrzegania zasad etyki przy udzielaniu nieodpłatnej pomocy prawnej, w szczególności w sytuacji, gdy zachodzi konflikt interesów,
- opracowała i stosuje standardy obsługi i wewnętrzny system kontroli jakości udzielanej nieodpłatnej pomocy prawnej;
- w przypadku przeznaczenia punktu na świadczenie nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego, łącznie spełnia następujące warunki:
- posiada co najmniej dwuletnie doświadczenie w wykonywaniu zadań wiążących się ze świadczeniem poradnictwa obywatelskiego, nabyte w okresie pięciu lat bezpośrednio poprzedzających złożenie oferty, lub co najmniej dwuletnie doświadczenie w wykonywaniu zadań wiążących się z udzielaniem porad prawnych, informacji prawnych lub świadczeniem nieodpłatnego poradnictwa,
- posiada umowę zawartą z osobą, spełniającą następujące warunki: posiada wykształcenie wyższe, ukończyła z oceną pozytywną szkolenie z zakresu świadczenia poradnictwa obywatelskiego albo posiada doświadczenie w świadczeniu poradnictwa obywatelskiego i uzyskała zaświadczenie potwierdzające posiadanie wiedzy i umiejętności w tym zakresie wydane przez podmiot uprawniony do prowadzenia szkolenia oraz kursu doszkalającego (o szkoleniach i kursach będę pisała szerzej w kolejnej części), korzysta z pełni praw publicznych oraz ma pełną zdolność do czynności prawnych, nie była karana za umyślne przestępstwo ścigane z oskarżenia publicznego lub przestępstwo skarbowe;
- daje gwarancję należytego wykonania zadania, w szczególności w zakresie zapewnienia:
- poufności w związku ze świadczeniem nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego i jego dokumentowaniem,
- profesjonalnego i rzetelnego świadczenia nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego,
- przestrzegania zasad etyki przy świadczeniu nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego, w szczególności w sytuacji, gdy zachodzi konflikt interesów,
- opracowała i stosuje standardy obsługi i wewnętrzny system kontroli jakości świadczonego nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego.
Zgodnie z art. 11 ustawy nowelizującej w 2019 r. organizacje pozarządowe, które w 2019 r. mają prowadzić punkty powinny zostać wyłonione w otwartym konkursie ofert, o którym mowa w ustawie o działalności pożytku publicznego i wolontariacie w terminie do dnia 15 grudnia 2018 r.. W skład komisji konkursowej może wchodzić dodatkowo przedstawiciel wojewody.
Zgodnie z art. 10 ust. 2-4 ustawy nowelizującej w 2019 r. organizacja pozarządowa ma dołączyć do oferty dokumenty potwierdzające spełnienie warunków posiadania wymaganego doświadczenia, umowy zawarte z osobami które miałyby udzielać porad prawnych lub świadczyć nieodpłatne poradnictwo obywatelskie, dokument opisujący standardy obsługi i wewnętrzny system kontroli jakości oraz pisemne zobowiązanie do zapewnienia realizacji zadania dający gwarancję jego należytego wykonania.
Organizacja pozarządowa w ramach oferty może przedstawić dodatkowo porozumienia o wolontariacie zawarte z osobami, które będą wykonywały świadczenia w ramach prowadzonego punktu, w tym służyły asystą osobom mającym trudności w samodzielnej realizacji porady, w szczególności z powodu niepełnosprawności, podeszłego wieku albo innych okoliczności życiowych.
Organizacja pozarządowa ubiegająca się o powierzenie prowadzenia punktu przeznaczonego na świadczenie nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego, będzie zobowiązana dołączyć do oferty także zaświadczenie o posiadaniu przez osobę mającą świadczyć nieodpłatne poradnictwo obywatelskie o ukończeniu z oceną pozytywną szkolenia z zakresie świadczenia poradnictwa obywatelskiego albo zaświadczenia potwierdzającego posiadanie wiedzy i umiejętności w tym zakresie wydane przez podmiot uprawniony do prowadzenia szkolenia oraz kursu dokształcającego.