Priorytety zdrowotne w profilaktyce chorób zakaźnych oraz poprawa zdrowia mieszkańców województwa warmińsko-mazurskiego to tematy przewodnie spotkania, które odbyło się w piątek, 29 września w Olsztynie.
Podczas wydarzenia eksperci zwracali szczególną uwagę na zagrożenie związane z zakażeniami pneumokokowymi, zwłaszcza tymi najgroźniejszymi, przebiegającymi pod postacią Inwazyjnej Choroby Pneumokokowej (sepsa, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych). Na zachorowania najbardziej narażone są małe dzieci do 5 roku życia. Doceniając wagę problemu i idąc za rekomendacjami ekspertów medycznych władze Olsztyna wprowadzają w mieście program, którego celem jest zapewnienie dzieciom ochrony przed tymi – groźnymi dla ich zdrowia i życia – bakteriami. Projekt skierowany jest do maluchów z roczników 2015 i 2016. W tym roku planuje się zaszczepić 400 dzieci z rocznika 2015. Kwota przeznaczona z budżetu miasta Olsztyna na realizację programu w 2017 roku to 100 000 PLN. Lista realizatorów zostanie opublikowana na stronie Urzędu. Nabór dzieci do szczepień ruszy lada dzień. Olsztyński program będzie uzupełnieniem programu rządowego i wyrówna szanse dzieciom starszym, niezaszczepionym. Dzieci otrzymają szczepionkę 13-walentną, stanowiącą w tej chwili najszerszą ochronę przed pneumokokami.
- Pneumokoki to bakterie należące do najczęstszych przyczyn poważnych zakażeń bakteryjnych i stanowią największe zagrożenie dla dzieci do 5 r.ż., ale i osób starszych, po 65. roku życia. U tych pierwszych układ odpornościowy jest jeszcze niedojrzały, u drugich zaś – już niedostatecznie sprawny, aby skutecznie bronić się przed tak groźną bakterią, jaką jest pneumokok. Najcięższą postacią zakażenia pneumokokowego jest zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych. Rozwój zakażenia bakteryjnego jest nieprzewidywalny. Jeśli chorobę rozpoznano późno, to nawet po podaniu właściwych leków, 10-20% chorych umiera, a 60% ma trwałe następstwa choroby takie jak: upośledzenie, słuchu, wzroku, wodogłowie, lekooporną padaczkę, niedowłady i/lub porażenia kończyn, niedorozwój psychiczny i fizyczny. – mówi lek. med. Anna Zdanowska-Ruskań – konsultant wojewódzki ds. pediatrii. - Obciążenie zakażeniami pneumokokowymi jest w skali globalnej ogromne: powodują one ok. 3,5 mln zgonów rocznie, z czego 1 mln z powodu zapalenia płuc. Bakteria ta występuje powszechnie i kontakt z nią jest nieunikniony. Poziom nosicielstwa tego drobnoustroju jest niezwykle wysoki i wynosi, według różnych szacunków, 5-10% u zdrowych dorosłych oraz 20-60% u dzieci. Szczepienia, stanowią jedyną skuteczną ochronę, a ponadto umożliwiają całkowite wyeliminowanie najbardziej zjadliwych bakterii, zmniejszając zachorowalność oraz redukując liczbę powikłań i zgonów. W Olsztynie, w ramach programu dzieciom podawana będzie szczepionka 13-walentna, stanowiąca w tej chwili najszerszą z dostępnych ochronę przed pneumokokami. Szczepionka ta wywołuje sztuczną odporność czynną, podobną do naturalnej odporności, którą uzyskuje się po przebytym zakażeniu lub chorobie. Wyrażam wielkie zadowolenie z faktu, że program szczepień dzieci zostanie wdrożony w naszym mieście. – dodaje Zdanowska-Ruskań.
- Według danych Narodowego Instytut Zdrowia Publicznego, Państwowego Zakładu Higieny, w Polsce w 2016 roku zarejestrowano 960 przypadków inwazyjnej choroby pneumokokowej, przebiegającej pod postacią zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych, zapalenia płuc z bakteriemią czy posocznicy zwanej sepsą. Daje to zapadalność ogólną 2,54 przypadków na 100 000 mieszkańców (zapadalność w województwie warmińsko-mazurskimi wyniosła 2,0 na 100 000 mieszkańców). Należy jednak podkreślić, że liczba zachorowań na IChP jest w Polsce niedoszacowana. Przyczyną niedoszacowania jest wcześniejsza antybiotykoterapia – gdy na oddział trafia dziecko z podejrzeniem zakażenia pneumokokowego, często od razu, nie czekając podaje się leki ratujące życie. W Polsce, tak jak na całym świecie, zakażenia pneumokokowe, w tym te o najcięższym przebiegu, inwazyjne, występują we wszystkich grupach wiekowych, ale największą zapadalność obserwuje się w skrajnych grupach, czyli u dzieci <2. roku życia i dorosłych >65. roku życia. W latach 2011–2015 ogólny wskaźnik śmiertelności z powodu IChP o znanym przebiegu zakażenia wyniósł 29,8%, ale różnił się znacznie dla poszczególnych typów serologicznych. Najwięcej zgonów spowodowały izolaty typu 3, 14, 19F i 19A. Wszystkie z nich zawarte są w szczepionce 13-walentnej, tej przy użyciu której będzie realizowany program szczepień w naszym mieście. -– mówi Janusz Dzisko, Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny, Dyrektor WSSE Olsztyn.
- To bardzo ważne szczepienie także dlatego, że coraz częściej obserwuje się niewrażliwość pneumokoków na stosowane antybiotyki, zwłaszcza u najmłodszych dzieci. Szczepienie to jedyna, skuteczna i bezpieczna ochrona przed pneumokokami. Potwierdza to jedno z amerykańskich badań obserwacyjnych, gdzie oceniono zapadalność na inwazyjną chorobę pneumokokową (IChP) spowodowaną przez pneumokoki o średniej wrażliwości lub bakterie oporne na co najmniej 1 klasę antybiotyków - po wprowadzeniu powszechnych szczepień dzieci 13-walentną skoniugowaną szczepionką przeciwko pneumokokom (PCV-13). W badaniu wykorzystano dane z lat 2005–2013 z aktywnego systemu nadzoru epidemiologicznego utworzonego przez Centers for Disease Control and Prevention (CDC) – Active Bacterial Core surveillance (ABCs). Cała populacja objęta tym nadzorem epidemiologicznym liczyła około 31 milionów osób. Ogólna zapadalność na IChP wywołana przez pneumokoki o zmniejszonej wrażliwości na antybiotyki uwzględnione w PCV-13, zmniejszyła się z 6,7/100 000 w 2009 roku do 2,2/100 000 w 2013 roku. U dzieci do 5. roku życia zapadalność zmniejszyła się z 6,5 do 0,5/100 000, a u osób >65. roku życia z 4,4 do 1,4/100 000. Stwierdzono również znaczne zmniejszenie zapadalności na IChP wywołaną przez pneumokoki wielolekooporne (tj. średnio wrażliwe lub niewrażliwe na ≥3 klasy antybiotyków) - z 5,2 do 0,8/100 000 u dzieci do 5. roku życia i z 4,2 do 1,8/100 000 w grupie wiekowej ≥65 lat. Biorąc pod uwagę zachorowania wywołane przez pneumokoki oporne na antybiotyki uwzględnione wyłącznie w składzie PCV-13 obliczono, że dzięki wprowadzeniu powszechnych szczepień dzieci szczepionką PCV-13 udało się uniknąć 1636 zachorowań na IChP wywołaną przez takie typy pneumokoka u dzieci do 5. roku życia i 1327 zachorowań w grupie wiekowej ≥65 lat. Autorzy badania wyciągnęli wniosek, że wprowadzenie powszechnych szczepień dzieci PCV-13 wiązało się ze zmniejszeniem zapadalności na IChP wywołaną przez pneumokoki o zmniejszonej wrażliwości na antybiotyki w różnych grupach wiekowych. Podkreślili również konieczność prowadzenia stałego nadzoru epidemiologicznego nad zachorowaniami spowodowanymi przez pneumokoki nieuwzględnione w składzie stosowanej szczepionki. – podsumowuje Dzisko.
- Olsztyn wprowadza Program profilaktyczny, który wyrówna szanse dzieciom nieszczepionym. Zostanie on sfinansowany z budżetu Miasta. - informuje jeden z pomysłodawców uruchomienia programu, radny Łukasz Łukaszewski.
- Obecnie z darmowych szczepień przeciwko pneumokokom mogą korzystać wszystkie dzieci urodzone przed 31 grudnia 2016 r. Trzeba jednak pamiętać, że nadal bez ochrony pozostaje ogromna grupa dzieci starszych, tych do 5. roku życia, dla których te groźne bakterie stanowią przecież także ogromne, realne zagrożenie. Ich szanse wyrówna „Program profilaktyczny przeciwko zakażeniom pneumokokowym wśród dzieci urodzonych w 2015-2016 roku z terenu Miasta Olsztyna". Dofinansowanie takich szczepień dla dzieci z naszego Miasta jest działaniem bardzo ważnym i pożądanym. Wysoki koszt szczepionki jest często dla rodziców nie do pokonania. Dzieci powinny mieć zapewnioną maksymalną ochronę przed zakażeniami pneumokokowymi i nie można dopuścić, aby trudna sytuacja materialna rodziny pozbawiała je możliwości skorzystania z tego typu profilaktyki. Przed nami wielkie wyzwanie, wielki cel jakim jest zdrowie dzieci. W naszym działaniu będzie przyświecać maksyma „Lepiej zapobiegać niż leczyć”. To oczywiste, że wartość szczepień jest niepodważalna. Ich brak odczuwają wszyscy, ponosząc koszty leczenia i rehabilitacji osób po przebytych infekcjach pneumokokowych. – mówi radny Łukasz Łukaszewski.
Program szczepień planowany do realizacji w Olsztynie to nie jedyny program w województwie warmińsko-mazurskim. O swoich małych mieszkańców postanowili zadbać także włodarze Miasta Iławy. Program zaplanowano do realizacji na trzy lata. W tym czasie realizatorzy planują zaszczepić ponad 700 dzieci. W minionym roku, podczas jego pierwszej edycji, ochronę otrzymało ponad 160 maluchów z rocznika 2014. W bieżącym roku na szczepienia organizator zaprasza dzieci urodzone w 2015 roku.
- Decyzja dotycząca ochrony najmłodszych mieszkańców Iławy to efekt odpowiedzialnej polityki zdrowotne, jaką realizuje nasz Urząd. To bardzo ważne szczepienie, które często – ze względu na cenę - pozostaje poza zasięgiem finansowym rodziców. Od tego roku, dzięki rządowemu programowi, z darmowych szczepień przeciwko pneumokokom mogą skorzystać wszystkie dzieci urodzone po 31 grudnia 2016 r. Musimy jednak pamiętać, ze nadal bez ochrony pozostaje ogromna grupa dzieci starszych, tych do 5. roku życia, dla których pneumokoki - z uwagi na jeszcze nie rozwinięty układ immunologiczny - stanowią także ogromne, realne zagrożenie. Jest to kwestia, na którą pragnę zwrócić Państwa uwagę. Nie możemy pozostawić tej grupy bez ochrony, dlatego wyrażam ogromną radość, że w naszym mieście rodzice dzieci starszych mają taką możliwość. W ramach programu polityki zdrowotnej w 2017 roku w naszym mieście zostaną zaszczepione dzieci urodzone w 2015 roku, a w 2018 dzieci urodzone w 2016 roku. Zapraszam rodziców do udziału w programie, profilaktyka to najlepsza inwestycja w zdrowie dziecka. – mówi Ewa Junkier, Zastępca Burmistrza Miasta Iławy.
„Program profilaktyczny przeciwko zakażeniom pneumokokowym wśród dzieci urodzonych w 2015-2016 roku z terenu Miasta Olsztyna" realizowany będzie w roku 2017 i 2018. Całkowity koszt programu to 312 000 PLN.
W 2018 roku przewiduje się rozszerzenie liczby dzieci z rocznika 2015 zgodnie z chęcią wyrażoną przez Rodziców poprzez zgłoszenie do wyznaczonych przychodni. Więcej informacji na temat programu oraz zasad przystąpienia do konkursu dostępnych jest na stronie: www.olsztyn.eu.
Spotkanie w Olsztynie zostało zorganizowane w ramach samorządowego cyklu p.t.: Zdrowie-Człowiek-Profilaktyka. Partnerami merytorycznymi spotkania były organizacje działające na rzecz zdrowia dzieci: Stowarzyszenie Parasol dla Życia oraz Fundacja Aby Żyć.
