Osoby niepełnosprawne nie mają zapewnionego równego dostępu do usług i świadczeń publicznych. Algorytm rozdzielania środków na zadania realizowane przez powiaty oparty jest o mało wiarygodne dane.
Tak wynika ze stanowiska XX Zgromadzenia Ogólnego Związku Powiatów Polskich podjętego 1 czerwca br. w Ossie w sprawie koniecznych zmian w zakresie dysponowania przez samorządy środkami Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych
Związek Powiatów Polskich zwraca się w nim z apelem o przegląd rozwiązań prawnych dotyczących sposobu rozdysponowywania środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych na zadania realizowane przez powiaty i podjęcie stosownych prac legislacyjnych, które pozwolą na bardziej racjonalny podział środków finansowych.
ZPP przypomina, że algorytm przekazywania powiatom środków na realizację określonych zadań określa rozporządzenie powinien uwzględniać m.in. liczbę osób niepełnosprawnych. Liczba ta jest ustalana na podstawie dostępnych danych Głównego Urzędu Statystycznego. Ostatnio dostępne dane GUS pochodzą z 2011 r. z przeprowadzonego Narodowego Spisu Powszechnego. W porównaniu do 2002 r. zastosowano inną metodę zbierania danych. Oparto się o administracyjne bazy danych oraz informacje uzyskane w ramach spisu reprezentacyjnego, co oznacza, że nie wszystkim Polakom zostały zadane pytania o niepełnosprawność, a dane zostały uogólnione na całą populację. Ponadto z uwagi na dobrowolny charakter pytań duża grupa respondentów odmówiła udzielenia odpowiedzi na pytanie. W konsekwencji znacznej rozbieżności pomiędzy rzeczywistą liczbą osób niepełnosprawnych zamieszkujących dany powiat a danymi prezentowanymi przez GUS, osoby niepełnosprawne nie mają zapewnionego równego dostępu do usług i świadczeń publicznych. - Może bardziej wiarygodnym i aktualnym źródłem informacji są dane Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz dane powiatowych zespołów ds. orzekania o niepełnosprawności – proponują samorządowcy w stanowisku.
Kolejnym problemem jest szacowanie na potrzeby wyliczenia wysokości środków liczby osób niepełnosprawnych bezrobotnych i osób niepełnosprawnych poszukujących pracy na podstawie danych pochodzących z tzw. bezrobocia rejestrowanego. Tymczasem jak wskazują powiaty, niepełnosprawni mieszkańcy wsi, ze względu na ograniczenia wynikające z samej niepełnosprawności oraz większe trudności komunikacyjne dużo rzadziej rejestrują się w urzędach pracy, niż mieszkańcy miast. - Skutkiem tego powiaty, na obszarze których przeważają głównie tereny wiejskie otrzymują mniejsze środki – wyjaśnia Ludwik Węgrzyn, prezes Zarządu ZPP, starosta bocheński.
Problematyczna jest także kwestia procedury obsługi wniosków składanych przez osoby niepełnosprawne. Przepisy, które regulują tę materię są niespójne.
Zgodnie z § 6 rozporządzenia w sprawie algorytmu przekazywania środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych samorządom wojewódzkim i powiatowym zarząd Funduszu informuje samorząd powiatowy o wielkości środków Funduszu określonych algorytmem, przypadających danej jednostce na realizację w danym roku zadań. Informacja przekazywana jest w terminie 30 dni od dnia złożenia sprawozdań rzeczowo-finansowych sporządzanych w trybie art. 35c ust. 2 ustawy za okres IV kwartału roku poprzedniego, nie wcześniej jednak niż przed opublikowaniem ustawy budżetowej na dany rok. Oznacza to, że rada powiatu działając na podstawie art. 35a ust. 3 ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych będzie mogła podjąć uchwałę w przedmiocie podziału środków PFRON nie wcześniej niż na przełomie lutego/marca danego roku budżetowego.
Jednocześnie zgodnie z rozporządzeniem w sprawie określenia rodzajów zadań powiatu, które mogą być finansowane ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych wniosek o dofinansowanie ze środków Funduszu osoba uprawniona składa w terminie do dnia 30 listopada roku poprzedzającego realizację zadań. Właściwa jednostka organizacyjna samorządu terytorialnego rozpatruje wniosek w terminie 30 dni od dnia złożenia kompletnego wniosku. Wniosek o dofinansowanie usług tłumacza języka migowego lub tłumacza-przewodnika rozpatrywany jest niezwłocznie, nie dłużej jednak niż w terminie 7 dni od dnia złożenia kompletnego wniosku.
- W konsekwencji, jeżeli kierownik jednostki powiatu właściwy do załatwienia wniosku dotrzyma tego terminu, to naruszy równocześnie art. 35a ust. 3 ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych tj. wejdzie w ustawowe kompetencje rady powiatu w zakresie decydowania o przeznaczeniu środków PFRON; jeżeli z kolei decyzje zostaną podjęte po przyjęciu przez radę powiatu wymaganej ustawą uchwały, naruszony zostanie termin załatwienia sprawy określony w przywołanym przepisie rozporządzenia – czytamy w stanowisku.
Tymczasem rozporządzenia nie mogą prowadzić do faktycznego zniesienia kompetencji ustawowych przyznanych organom administracji publicznej.
Z pełną treścią Stanowiska ZO ZPP można zapoznać się TUTAJ.
