Bank Czasu organizuje ruch samopomocy i inicjatywę społeczną wśród osób niepełnosprawnych oraz starszych w oparciu o zasadę pomocniczości oraz wykorzystuje kapitał społeczny tkwiący w społeczności lokalnej. Ideą Banku Czasu jest pośredniczenie we wzajemnej wymianie usług i pomocy w formie bezgotówkowej, umożliwia dzielenie się z innymi osobami swoim wolnym czasem i umiejętnościami. Formuła banku czasu zaspakaja potrzebę akceptacji oraz zwiększa aktywność osób starszych i niepełnosprawnych w samorealizacji usług opieki i wsparcia.
Bank Czasu powstał w inicjatywy MOPS w Tczewie. W grupie osób starszych i niepełnosprawnych zauważono dominującą potrzebę rozwinięcia pozasystemowego wsparcia, realizowanego bezpośrednio w środowisku tychże osób. Celem działania było przede wszystkim uaktywnienie grupy osób starszych i niepełnosprawnych do bardziej samodzielnego udziału w życiu społecznym. Dotychczasowe metody były oparte przede wszystkim na aktywizacji w ramach działających ośrodków wsparcia, klubów seniora, środowiskowych domów samopomocy. Formuła banku wydawała się idealną odpowiedzią na problemy. Pozwalała także na pełniejsze i bardziej aktywne wykorzystywania potencjału indywidualnego i społecznego osób starszych i niepełnosprawnych. Powstanie banku czasu zainicjowano w 2005 roku pn. „Pomóż sobie, pomagając innym” w ramach międzysektorowego partnerstwa Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Tczewie i Zarządu Miejskiego Polskiego Komitetu Pomocy Społecznej w Tczewie. W 2006 roku działania finansowane były ze środków Samorządu Województwa Pomorskiego. W 2007 roku bank czasu został wpisany w projekt aktywizacji osób starszych i niepełnosprawnych pn. „Bank Czasu – Bankiem Życzliwości”, został laureatem pierwszej nagrody w V edycji Ogólnopolskiego Konkursu na najlepszy program działań realizowanych przez samorządy na rzecz osób niepełnosprawnych "Równe szanse, równy dostęp 2007" ogłoszonego przez Państwowy FunduszRehabilitacji Osób Niepełnosprawnych.
Obecnie w banku czasu aktywnie uczestniczy 149 osób starszych i niepełnosprawnych. Osoby te na bieżąco realizują działania samopomocy w oparciu o katalog usług. Katalog ten zawiera 69 różnorodnych form wsparcia (m.in. szycie, haft, podwożenie samochodem, wykłady poświęcone promocji zdrowego stylu życia, przygotowywanie plakatów i ulotek, pieczenie, gotowanie, odśnieżanie).
Działania realizowane są na bieżąco przez cały rok. Ponadto, w ramach działań na rzecz społeczności lokalnej bankowicze realizują zadania aktywizujące społeczność w ramach lokalnych projektów i inicjatyw społecznych (m.in. doroczne obchody Czerwca Aktywnych Społeczności, Międzynarodowego Dnia Osoby Starszej, Dnia Osób Chorych na Schizofrenię, realizacja działań animacyjnych w przestrzeni podwórek w ramach działalności FISOBUSU, czyli mobilnej przestrzeni zabawy w okresie wakacyjnym, dyżury w Punkcie Informacyjnym dot. Rewitalizacja dzielnicy Stare Miasto, wolontariat w świetlicy środowiskowej i środowiskowo-sąsiedzkiej przy realizacji programu edukacyjnego dla dzieci w zakresie „e-logopedii” oraz programów edukacji międzypokoleniowej pn. „Od przedszkola do seniora”; czynna współpraca z lokalnymi organizacjami, instytucjami na rzecz społeczności lokalnej). W celu wzmocnienia funkcjonowania sieci oparcia społecznego dla osób starszych i niepełnosprawnych bank czasu inicjuje powstanie partnerstwa międzysektorowego. Bank czasu realizuje ponadto działania z zakresu rozwoju dialogu społecznego – poprzez udział i organizację m.in. konferencji, wizyt studyjnych.
Wzajemna wymiana daje indywidualne korzyści i buduje poczucie wspólnoty pomiędzy uczestnikami projektu. Dotychczasowe doświadczenia realizacji projektu wskazują na wysoką skuteczność banku czasu w zakresie wykorzystania potencjału tkwiącego w osobach niepełnosprawnych i starszych. Nastąpiło istotne wzmocnienie sieci samopomocy i oparcia społecznego, zauważalny jest także wzrost szacunku i tolerancji pomiędzy osobami niepełnosprawnymi a innymi grupami społecznymi oraz zmiana wizerunku osoby niepełnosprawnej i starszej w środowisku lokalnym. Realizacja projektu sprzyja wyrównywaniu szans i promowaniu równego udziału osób niepełnosprawnych i starszych w życiu lokalnej społeczności. Wymiana godzin przepracowanych na rzecz drugiej osoby znacząco sprzyja integracji międzyludzkiej, pozwala pozbyć się kompleksów, przemóc słabości wynikające na przykład z choroby czy wieku.
Organizacja i realizacja projektu w okresie 2008-2012 (nadal) finansowana jest głównie z nagrody w wysokości 100 000 zł zdobytej w ramach V edycji Ogólnopolskiego Konkursu na najlepszy program jednostki samorządu terytorialnego szczebla gminy i powiatu na rzecz osób niepełnosprawnych, „Równe szanse, równy dostęp 2007”, którego organizatorem był Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych. Ponadto formuła ruchu samopomocy realizowana jest w ramach bieżącej działalności ośrodka pomocy społecznej. Finansowanie realizowane jest według planu finansowego jednostki w zakresie finansowania pracy animatorów warsztatów i moderatora banku czasu, użytkowania pomieszczeń i urządzeń do realizacji cyklicznych spotkań bankowiczów w Forum Inicjatyw Społecznych MOPS w Tczewie. Inne nakłady związane z działaniami ruchu samopomocy wśród osób starszych i niepełnosprawnych, w tym praca oraz zasoby materialne (np. narzędzia, pomieszczenia, artykuły biurowe i papiernicze) i pozamaterialne (wiedza, sieć powiązań, zależności, umiejętności, doświadczenie, zaufanie, zaangażowanie, kreatywność) pozyskiwane są w ramach partnerstwa z lokalnymi instytucjami i organizacjami.
Więcej informacji na stronie Banku Czasu.
Źródło: www.bankczasu.mops.tczew.pl; www.prezydent.pl/witryna-obywatelska
