3 czerwca odbyło się pierwsze po przerwie spowodowanej epidemią posiedzenie zdalne Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego. Głównym tematem debaty był rządowy projekt ustawy „Tarcza 4.0”.

Zdalnemu posiedzeniu przewodniczył Paweł Szefernaker, Sekretarz Stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji.

„Tarcza 4.0”

Jako pierwszy głos zabrał Jacek Karnowski, współprzewodniczący Komisji i prezydent Sopotu. Zwrócił uwagę, że projekty kolejnych tarcz antykryzysowych nie trafiały do zaopiniowania przez stronę samorządową. Poruszył też kwestię możliwości poluzowania reguł zadłużania się przez samorządy, wypłacania „Janosikowego”. Strona samorządowa rozmawiała też o kwestii kosztów nadchodzących wyborów samorządowych, poruszony został też problem subwencji oświatowej.

Andrzej Porawski omówił ustalenia z Ministerstwem Finansów odnośnie zadłużenia samorządów. Przedstawił też postulat strony samorządowej, by w zaistniałej sytuacji, w miesiącach, w których nastąpił znaczący ubytek finansowy samorządu, nie wypłacać „Janosikowego”. Andrzej Porawski mówił też o postulacie, aby te ulgi i zwolnienia, które samorządy wprowadziły poza normalnymi ulgami i zwolnieniami podatkowymi w ramach przeciwdziałania kryzysowi, nie były traktowane jako możliwe dochody do uzyskania przy obliczaniu subwencji i wypłacaniu „Janosikowego”. Ten postulat nie był dotąd uwzględniony przez rząd, ale strona samorządowa uważa go za bardzo istotny.

Krzysztof Żuk zwrócił uwagę, że ustalenia, o których mowa nie funkcjonują formalnie, na piśmie. Potrzebna jest zatem interpretacja wiążąca. Andrzej Porawski zauważył, że uzasadnienie przesłane przez stronę rządową wykazuje, że zmiany oznaczają możliwość zadłużenia się w tym roku bez ograniczeń i nie brania tego zadłużenia pod uwagę w przyszłości do końca jego spłaty. Nawiązał także do spotkania z minister Emilewicz, podczas którego ustalono, że w sierpniu obie strony powrócą do tematu, aby sprawdzić, czy powzięte ustalenia są wystarczające.

Związek Gmin Wiejskich złożył postulat, aby jego przedstawiciele mogli uczestniczyć w rozmowach ze stroną rządową na temat tarczy, gdyż do tej pory tak się nie działo. Zawnioskowano także o przywrócenie terminu w ustawie o funduszu sołeckim. Gminy mogą mieć także jeszcze w tym roku problem ze składaniem w terminie wniosków do Funduszu Dróg Samorządowych. Krzysztof Iwaniuk zaproponował, by 1% sumy przeznaczonej przez premiera na walkę z pandemią, przeznaczyć na tzw. bon inwestycyjny dla gmin z obszarami wiejskimi. Takie rozwiązanie bardzo pomogłoby gminom wiejskim w wychodzeniu z kryzysu.

Prezydent Żuk podniósł też kwestię wysokości subwencji oświatowej i jej podniesienie do poziomu, który będzie pozwalał na pokrycie kosztów planowej podwyżki dla nauczycieli. Do tego postulatu odniósł się wiceminister Edukacji Narodowej. Nawiązał do rozporządzenia o podziale subwencji, w związku z czym dochody samorządów rosną. Jacek Karnowski uznał wypowiedź ministra za oburzającą. Zaznaczył, że małe miasta znajdują się na skraju bankructwa i nie będą w stanie dopłacić do edukacji. Głos w dyskusji zabrał też Andrzej Porawski: Mamy już dane za 2019 rok i widzimy, że luka finansowa w oświacie dramatycznie wzrosła. Jeśli pan tego nie widzi, to możemy starać się to panu [Ministrowi Edukacji Narodowej] wytłumaczyć, chociaż widzimy, że nasze tłumaczenia nie są brane poważnie pod uwagę – mówił. Zgłosił także postulat o zmiany w klasyfikacji budżetowej. Przewodniczący KWRiST zaproponował, by powrócić do tematu finansowania oświaty na kolejnym posiedzeniu Komisji.

Minister Rozwoju zapewnił o gotowości do dialogu. Potwierdził także wolę spotkania ze wszystkimi korporacjami samorządowymi.

Przygotowanie do wyborów prezydenckich

Podczas zdalnego posiedzenia Komisji Wspólnej poruszony został też temat wyborów prezydenckich, które odbędą się 28 czerwca br. Przewodniczący przekazał informację, że niebawem przekazane zostaną wytyczne Głównego Inspektora Sanitarnego. Pojawi się także rozporządzenie Ministra Zdrowia. Zdaniem Andrzeja Porawskiego, dla samorządów kluczowe są rozporządzenia epidemiologiczne i sanitarne, bo to od nich zależy praca po stronie samorządów.

Podczas posiedzenia Komisji omówiony został też wniosek strony samorządowej KWRiST, zgłoszony na posiedzeniu Zespołu do Spraw Infrastruktury, Rozwoju Lokalnego, Polityki Regionalnej i Środowiska, o informację Ministerstwa Infrastruktury nt. prac w ramach grupy roboczej ds. wypracowania wspólnej koncepcji rozwiązania problemu zwolnienia z opodatkowania podatkiem od nieruchomości terenów, na których znajduje się infrastruktura kolejowa, a jest prowadzona inna działalność gospodarcza.

Kary dla zarządców dróg

Dyskutowano również wniosek ZPP i ZMP o odniesienie się Ministerstwa Klimatu do kwestii zasadności wprowadzenia kar dla zarządców dróg innych niż gminy za nieprzekazanie Głównemu Inspektorowi Ochrony Środowiska informacji, o których mowa w art. 117a oraz art. 315f ustawy z 30.08.2019 r. o zmianie ustawy – Prawo ochrony środowiska. Wiceminister środowiska odnosząc się powiedział, że obowiązek przekazywania tych informacji wynika z ustawy, co ogranicza możliwości ruchu ministerstwa. Dodał też, że wymiar obwinień jest bardzo mało, a powiaty w większości przekazywały informacje w terminie. Stwierdził także, że ewentualnych opóźnień nie można tłumaczyć pandemią, gdyż termin minął na długo przed zanotowaniem pierwszego przypadku zakażenia koronawirusem. Strona samorządowa nie uznała powyższego wyjaśnienia za zadowalające. Do dyskusji włączył się Grzegorz Kubalski, Zastępca Dyrektora Biura Związku Powiatów Polskich. Podkreślił, że obowiązujące rozwiązania zostały uchwalone bez zaopiniowania ich przez Komisję Wspólną Rządu i Samorządu Terytorialnego. Projekt przesłany do strony samorządowej nie przewidywał bowiem kar w takim wymiarze, w jakim zostały one ostatecznie wpisane, przewidywał również obowiązek nałożony wyłącznie na te powiaty, które mają na swoim terenie drogi gminne. Już po pracach Komisji zapis został zmieniony w ten sposób, że obowiązek objął wszystkie powiaty. Wprowadzono również karę, która jest relatywnie wysoka. Grzegorz Kubalski zgodził się z tym, że większość powiatów dokonała zgłoszenia na bieżąco, w terminie który był wskazany. Jednocześnie zaproponował, by dokonać interwencji ustawowej.

Projekty z opinią pozytywną:  

1. Projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw wspierających rozwój mieszkalnictwa
2. Projekt rozporządzenia Rady Ministrów zmieniającego rozporządzenie w sprawie sposobu i trybu przeprowadzania przetargów oraz rokowań na zbycie nieruchomości
3. Projekt rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie postępowania wierzycieli należności pieniężnych
4. Projekt rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie wstrzymania administracyjnych postępowań egzekucyjnych należności pieniężnych
5. Projekt rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie grup podatników lub rodzajów czynności, w odniesieniu do których możliwe jest używanie kas rejestrujących mających postać oprogramowania
6. Projekt rozporządzenia Ministra Finansów zmieniającego rozporządzenie w sprawie płatności w ramach programów finansowanych z udziałem środków europejskich oraz przekazywania informacji dotyczących tych płatności
7. Projekt rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie przedłużenia terminów prowadzenia ewidencji sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących z elektronicznym i papierowym zapisem kopii
8. Projekt rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej zmieniającego rozporządzenie w sprawie warunków, jakie musi spełniać osoba ubiegająca się o uzyskanie dyplomu zawodowego albo dyplomu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe
9. Projekt rozporządzenia Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego zmieniającego rozporządzenie w sprawie ramowych planów nauczania w publicznych szkołach i placówkach artystycznych
10. Projekt rozporządzenia Ministra Cyfryzacji w sprawie profilu zaufanego i podpisu zaufanego

Do dalszych prac skierowano:

1. Projekt uchwały Rady Ministrów zmieniającej uchwałę w sprawie ustanowienia Programu Wieloletniego „Narodowy Program Rozwoju Czytelnictwa”
2. Projekt uchwały Rady Ministrów w sprawie przyjęcia dokumentu Strategia na rzecz osób z niepełnosprawnościami 2020-2030

Kolejne posiedzenie Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego zaplanowano na 1 lipca.