Jednym z częściej pojawiających się pytań jest pytanie o to, czy po dniu 1 stycznia 2017 roku jednostki samorządu nie objęte ustawowym obowiązkiem posiadania planu zrównoważonego rozwoju transportu zbiorowego, będą mogły otrzymać rekompensatę utraconych przychodów w związku ze stosowaniem ustawowych uprawnień do ulgowych przejazdów w publicznym transporcie zbiorowym ze środków budżetu państwa.

Odpowiadając na tak postawione pytanie należy zacząć od wskazania, że zgodnie z ustawą o uprawnieniach do ulgowych przejazdów środkami publicznego transportu zbiorowego, ustawa ta reguluje uprawnienia do ulgowych przejazdów środkami publicznego transportu zbiorowego w regularnych przewozach osób, wykonywanych przez uprawnionych przewoźników kolejowych i autobusowych. Trzeba jednak pamiętać, że w odróżnieniu od ustawy o publicznym transporcie zbiorowym, ustawa ta pod pojęciem takich środków transportu rozumie jedynie środki transportu wykorzystywane w transporcie kolejowym lub drogowym, w przewozie o charakterze użyteczności publicznej, o którym mowa w przepisach ustawy o publicznym transporcie zbiorowym (art. 1a ust. 4 pkt 3a).

Przewozami o charakterze użyteczności publicznej zgodnie z art. 4 ust. 1 pkt 12 są powszechnie dostępne usługi w zakresie publicznego transportu zbiorowego wykonywane przez operatora publicznego transportu zbiorowego w celu bieżącego i nieprzerwanego zaspokajania potrzeb przewozowych społeczności na danym obszarze.

Innymi słowy, jeżeli usługi wykonywane są przez operatora uzyskują one charakter usług użyteczności publicznej. Aby natomiast można było przyjąć, że taki stan zachodzi, usługi muszą być wykonywane przez przedsiębiorcę (przewoźnika) na podstawie łączącej go z właściwym organizatorem umowy (art. 4 ust. 1 pkt 8).

Jeżeli więc spełnione są powyższe warunki, tj. o ile przewozy będą regularne i powszechnie dostępne oraz wykonywane będą na podstawie umowy z organizatorem, wówczas mają one charakter użyteczności publicznej i też wówczas będą one objęte zakresem zastosowania ustawy o uprawnieniach do ulgowych przejazdów środkami publicznego transportu zbiorowego. W odniesieniu zaś do takich przewozów będzie miał też zastosowanie art. 50 i nast. Ustawy o publicznym transporcie zbiorowym przyznający operatorowi, który objęty jest obowiązkiem stosowania ulg w przewozach pasażerskich, uprawnienie do uzyskania rekompensaty strat powstałych z tego tytułu, przy czym uprawnienie to nie zostało w ustawie powiązane z posiadaniem planu transportowego.

Źródło: Publiczny transport zbiorowy w pytaniach i odpowiedziach, M. Król, ZPP, Warszawa 2015