Związek Powiatów Polskich zwrócił się do Ministerstwa Edukacji Narodowej z prośbą o poruszenie kwestii statusu osób posiadających przygotowanie zawodowe, o których mowa w art. 15 ust. 6 ustawy – Prawo oświatowe.

W myśl powołanego przepisu w szkole lub placówce może zostać zatrudniona osoba niebędąca nauczycielem, posiadająca przygotowanie zawodowe uznane przez dyrektora szkoły lub placówki za odpowiednie do prowadzenia zajęć z zakresu kształcenia zawodowego, z tym że zatrudnienie tej osoby następuje za zgodą organu prowadzącego.

Jak wynika z informacji otrzymywanych przez Związek Powiatów Polskich liczba etatów, na których zatrudnia się osoby, o których mowa w art. 15 ust. 6 ustawy – Prawo oświatowe stale wzrasta, szczególnie w ostatnim czasie. Ponadto występują problemy z wprowadzaniem danych tych osób do systemu informacji oświatowej. W tym zakresie wątpliwości potęgują także różne interpretacje. Jak wynika bowiem z instrukcji do SIO w module: nauczyciel, w zakresie wprowadzania danych o zatrudnieniu i rejestracji podstawy prawnej świadczenia pracy, z rozwijanej listy można wybrać umowę o pracę (na czas określony lub nieokreślony) zawartą na gruncie art. 15 ust. 6 ustawy Prawo oświatowe. Ponadto w module awans zawodowy – rejestracja, znajduje się informacja, że m.in. w przypadku nauczycieli zatrudnionych na podstawie art. 15 ust. 6 ustawy Prawo oświatowe nie wprowadza się danych o awansie zawodowym. Natomiast na stronie internetowej Kuratorium Oświaty w Kielcach została udostępniona informacja, dotycząca sposobu wyliczania etatów nauczycieli do części oświatowej subwencji ogólnej na 2020 rok, która w ust. 4 lit c wskazuje, że do stopnia awansu zawodowego „nauczyciel stażysta” przyporządkowane są również osoby bez stopnia awansu zawodowego zatrudnione na podstawie art. 15 ust. 1–6 ustawy Prawo oświatowe. Ust. 6 to osoby posiadające przygotowanie zawodowe, których dotyczy niniejsze pismo.

Związek Powiatów Polskich poddał także pod rozwagę MEN pewną nieścisłość normatywną w opisanym powyżej zakresie.

Art. 29 ust. 3 ustawy o systemie informacji oświatowej wskazuje jakie dane dziedzinowe nauczyciela są gromadzone w SIO w związku ze stosunkiem pracy, w odniesieniu do osób niebędących nauczycielami, o których mowa w art. 15 ust. 2-6 ustawy - Prawo oświatowe. Ust. 6 to osoby posiadające przygotowanie zawodowe, których dotyczy niniejsze pismo. W „słowniczku” ustawy – art. 3 ust. 3 pkt 2 wskazuje się kogo rozumie się pod pojęciem nauczyciela na gruncie tej ustawy i odwołuje się on do ustępu wcześniejszego tj. ust. 2 pkt 2-4, natomiast ten przepis wymienia w pkt 3 osoby niebędące nauczycielami z art. 15 ustawy – Prawo oświatowe ale tylko ust. 1-5, pomijając ust. 6. Dokonując historycznej analizy omawianych przepisów ujawnia się pewna rozbieżność. W wersji ustawy o systemie informacji oświatowej obowiązującej przed 1 września 2017 r. – zanim została zmieniona przez ustawę Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo oświatowe, kiedy jeszcze obowiązywała też ustawa o systemie oświaty i tam kwestię osób niebędących nauczycielami, o których mowa w art. 15 ust. 6 ustawy – Prawo oświatowe regulował art. 7 ust. 1d, powołany art. 29 ust. 3 oraz art. 3 ust. 3 pkt 2 ustawy o systemie informacji oświatowej były analogiczne jak obecnie, natomiast art. 3 ust. 2 pkt 3 wymieniał osoby niebędące nauczycielami z art. 7 ust. 1a-1d ustawy o systemie oświaty, co powodowało, że mieściły się one także w pojęciu nauczyciela z art. 3 ust. 3 pkt 2 ustawy o SIO.

W związku z powyższym Związek Powiatów Polskich zwrócił się z prośbą o wyjaśnienie:

1. przyczyn pominięcia odwołania do osób, o których mowa w art. 15 ust. 6 ustawy – Prawo oświatowe w art. 3 ust. 2 pkt 3 ustawy o systemie informacji oświatowej, ponieważ projekt ustawy wprowadzającej tę zmianę, nie zawiera żadnego uzasadnienia w tej materii oraz
2. jak ujmować osoby, o których mowa w art. 15 ust. 6 ustawy – Prawo oświatowe podczas przekazywania danych do SIO oraz w jaki sposób i czy w ogóle zatrudnianie tych osób jest uwzględniane przy naliczeniu części oświatowej subwencji ogólnej, ponieważ z informacji otrzymywanych od samorządów wynika, iż są to etaty niesubwencjonowane.

W swym piśmie ZPP podkreślił, że jednym z celów jaki przyświecał resortowi edukacji w związku z ostatnio wdrażaną reformą oświaty była odbudowa kształcenia zawodowego. Dlatego też samorząd wyrażając zgodę na zatrudnienie osób, o których mowa w art. 15 ust. 6 ustawy – Prawo oświatowe kieruje się troską o kształcenie uczniów w danym zawodzie, w przeciwnym razie przygotowanie praktyczne do wykonywania niektórych zawodach byłoby niemożliwe, ze względu na brak nauczycieli z odpowiednimi kwalifikacjami. Skoro sam ustawodawca dopuszcza procedurę zatrudniania w szkołach osób bez przygotowania pedagogicznego na stanowisku nauczyciela, to nie zrozumiałym byłoby pominięcie tej grupy osób w naliczaniu subwencji oświatowej. Dodać także należy, że osoby, o których mowa w art. 15 ust. 6 ustawy – Prawo oświatowe ucząc w szkołach realizują podstawę programową kształcenia w danym zawodzie, tym samym przygotowują uczniów do wykonywania danego zawodu (analogicznie jak nauczyciele uczący zawodu a posiadający przygotowanie pedagogiczne), a także zwykle pobierają wynagrodzenie na poziomie nauczyciela dyplomowanego.

Odpowiedź Ministerstwa Edukacji Narodowej

Powyższe zagadnienie zostało poruszone podczas posiedzenia Zespołu ds. Edukacji, Kultury i Sportu KWRiST, które odbyło się 22 stycznia br.

W imieniu resortu edukacji stanowisko przedstawił Dyrektor Jakubczuk, który wskazał, że MEN przyjął uwagę ZPP co do nieścisłości przepisów oświatowych w tym zakresie i podejmie prace, aby wszelkie rozbieżności usunąć przy okazji najbliższej nowelizacji.  

Jeżeli chodzi o sam zakres danych służących do podziału części oświatowej subwencji ogólne Pan Dyrektor zaznaczył, że ten zakres jest determinowany przepisami ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego, gdzie w art. 28 wymieniono elementy brane pod uwagę przy ustalaniu sposobu podziału części oświatowej subwencji ogólnej między poszczególne jednostki samorządu terytorialnego na dany rok. Jeden z punktów tego przepisu odnosi się do stopni awansu zawodowego nauczycieli.

Biorąc pod uwagę sygnalizowany przez Związek problem Dyrektor Jakubczuk zadeklarował, że przy okazji planowanych nowelizacji m.in. ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego, resort edukacji będzie pracował w kierunku doprecyzowania tego zapisu chcąc w przyszłości te dodatkową kategorię osób uwzględnić w podziale subwencji, aby ta grupa nie była pomijana.

Jak wskazał Pan Dyrektor w przypadku naliczania subwencji na rok 2020 już nie da się tego zrobić, dlatego stosowna modyfikacja zostanie przygotowana na rok 2021.

O dalszych krokach podejmowanych w tym temacie na pewno będziemy szczegółowo informować.