Kluczową sprawą ostatniego posiedzenia zespołu edukacji Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego, które odbyło się 20 listopada, było zaopiniowanie projektu podziału subwencji oświatowej, przygotowanego przez MEN. W porządku znalazły się również inne projekty, które omawiamy
poniżej.

Podział subwencji oświatowej na 2019

W artykule o subwencji (tutaj) przedstawiliśmy - w ślad za oceną skutków regulacji projektu rozporządzenia - dane o przydziale wartości subwencji poszczególnym rodzajom jednostek samorządu terytorialnego. Z informacji zmieszczonych w OSR wynika, że gminy otrzymałyby 29.204,36 mln zł (63,9 proc.), w tym miasta na prawach powiatu w zakresie zadań gminy 7.808,66 mln zł; część powiatowa wynosiłaby łącznie 15.912,32 mln zł (34,8 proc.), w tym miasta na prawach powiatu w zakresie zadań powiatu miałyby otrzymać 8.384,12 mln zł; natomiast województwom przypadłoby 607,18 mln zł (1,33 proc.).

Z prostego rachunku (15.921,32 – 8.384,12 = 7.528,20) wynika, że dla powiatów (ziemskich) przeznaczona byłaby kwota 7,5 mld zł. Jak wykazali przedstawiciele Związku Powiatów Polskich, oznaczałoby to, że wartość subwencji na rok 2019 dla miast na prawach powiatu wyniosłaby 120 proc. kwoty na rok 2018 (6.787,89 mln), natomiast subwencja dla powiatów wyniosłaby 98,7 proc. kwoty na rok 2018 (7.621,29 mln), czyli spadłaby o 1,3 proc. Tymczasem wszystkie zmienne algorytmu i przewidziane przez resort edukacji korekty ich wartości skłaniają do wręcz przeciwnego wniosku - że wartość subwencji dla powiatów powinna wzrosnąć.

Na posiedzeniu zespołu przedstawiciele MEN rozwikłali tę zagadkę. Okazuje się, że w dokumencie OSR załączonym do projektu rozporządzenia jest pomyłka. Kwota 8.384,12 mln zł została omyłkowo przypisana do części powiatowej miast na prawach powiatu. A powinna być zapisana na konto powiatów. Zatem ostatecznie wartość subwencji oświatowej dla powiatów w skali kraju względem roku 2018 nie spadnie, a wzrośnie o 10 proc.

Czym uzasadnione zmiany w wagach?

Pozostałe dyskutowane kwestie dotyczyły wartości poszczególnych wag oraz sposobu zakwalifikowania poszczególnych zawodów do katalogów objętych tą czy inną wagą. Przedstawiciele strony samorządowej m.in. proponowali podwyższenie wartości wag dotyczących kształcenia zawodowego i dopytywali o przesłanki modyfikacji w tym zakresie, przewidzianych w projekcie rozporządzenia.

Przedstawiciele MEN wyjaśnili, że zmiany w grupach zawodów, a co za tym idzie przypisanie im tej czy innej wagi, jest wynikiem różnego rodzaju badań, przede wszystkim dotyczących zapotrzebowania na dany zawód. Takie podejście odpowiada kierunkowi zmian w Prawie oświatowym. Na badania składają się ankiety wśród dyrektorów szkół, dane urzędów pracy i tzw. barometr zawodów. Przy czym warto podkreślić, że wszystkie te źródła generują informacje o zapotrzebowaniu na zawody wyłącznie perspektywie rocznej. Tymczasem do kształtowania wartości wag, a tym bardziej z punktu widzenia warunków kształcenia w szkołach, potrzebna jest prognoza i stabilność dłuższej perspektywy. W roku 2018 GUS przeprowadził pilotażowe badanie wśród pracodawców, dotyczące zapotrzebowania na zawody. Nowa waga P19 i odpowiadający jej katalog zawodów opracowany został, jak poinformowali urzędnicy MEN, w oparciu o wyniki przede wszystkim tego badania. Postulowane przez samorządy ujmowanie przy projektowaniu wag i katalogów zawodów specyfiki regionów, będzie obowiązywało w prognozie od roku 2019.

Co do kwalifikowania zawodów w grupy odpowiadające kosztochłonności i przesunięcia poszczególnych zawodów pomiędzy grupami, to przygotowywane są one na bazie podstawy programowej i ankiety do szkół dotyczącej kosztochłonności kształcenia przeprowadzanej wśród dyrektorów szkół. Generalnie resort zmierza do tego, by wagi nie były często zmieniane, ale nie może wykluczyć dalszych ich zmian właśnie 
ze względu na prognozy zapotrzebowania. Jednak diametralnych korekt MEN nie przewiduje, chyba że zmodyfikowana zostałaby podstawa programowa kształcenia w jakimś zawodzie.

Opinie o pozostałych projektach

Zespół pozytywnie zaopiniował: projekt rozporządzenia Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego zmieniający rozporządzenie w sprawie typów szkół artystycznych publicznych i niepublicznych oraz projekt rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej zmieniający rozporządzenie w sprawie warunków wynagradzania egzaminatorów za udział w przeprowadzaniu egzaminów oraz nauczycieli akademickich za udział w przeprowadzaniu części ustnej egzaminu maturalnego. Natomiast w przypadku projektu rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie szczegółowych warunków, form i trybu realizacji modułu 3 wieloletniego rządowego programu „Posiłek w szkole i w domu” dotyczącego wspierania w latach 2019-2023 organów prowadzących publiczne szkoły podstawowe w zapewnieniu bezpiecznych warunków nauki, wychowania i opieki przez organizację stołówek i miejsc spożywania posiłków, projekt zyskał generalną pozytywną opinię, ale doprecyzowane mają być - w oparciu o propozycje strony samorządowej - kryteria wyboru zadań inwestycyjnych.