Konwent Powiatów Województwa Mazowieckiego chce, aby resort edukacji zmienił zasady wydawania zezwoleń na założenie lub przekształcenie szkół publicznych prowadzonych przez osoby fizyczne lub prawne nie będące jednostkami samorządu terytorialnego oraz zasady finansowania tych szkół.
Swoje postulaty Konwent zawarł w stanowisku podjętym 27 kwietnia br. Starostowie zauważają w nim, że reforma systemu oświaty wprowadziła w roku 2017 wiele zmian w zakresie wydawania zezwoleń na założenie szkoły publicznej prowadzonej przez osoby fizyczne lub prawne, nie będące jednostkami samorządu terytorialnego. Jak podają, do czasu wejścia w życie nowej ustawy wprowadzającej przepisy – Prawo Oświatowe oraz ustawy - Prawo Oświatowe, założenie takiej szkoły wymagało zezwolenia właściwego organu JST, podobnie jak zawarcie porozumienia w sprawie przejęcia zadań przez inną JST w przypadku prowadzenia szkół, których prowadzenie nie jest zadaniem własnym danej JST.
Konwent ocenia, że przepisy ustawy wprowadzającej przepisy – Prawo Oświatowe ułatwiły zadanie organom prowadzącym szkoły publiczne niesamorządowe w zakresie dokonywania zmian w zezwoleniach i przekształcania szkół, np. gimnazjów w licea ogólnokształcące, technika i branżowe szkoły I stopnia, ograniczając w ten sposób kompetencje JST w tych sprawach, co budzi powszechne niezadowolenie w środowisku lokalnym.
Jak uzasadniają samorządowcy, jednostka samorządu terytorialnego ustalając sieć szkół na swoim terenie bierze pod uwagę zarówno sytuację demograficzną, jak również kadrową. Przy utrzymującym się niżu demograficznym, niezależnie od zmian w prawie oświatowym - ramowych planach nauczania, maleje zatrudnienie nauczycieli. JST mając możliwość decydowania o powstawaniu nowych szkół publicznych, a co za tym idzie zabezpieczanie środków finansowych na utrzymanie tych szkół mogło zapobiegać zwiększaniu się niekorzystnych zjawisk.
Obecnie obowiązujące przepisy przewidują, że jedyną przyczyną wydania przez organy JST decyzji administracyjnej odmawiającej zmiany zezwolenia na prowadzenie szkoły, jest możliwe w sytuacji, w której podmiot ją prowadzący nie przedłoży wymaganych przepisami dokumentów. Taka możliwość nie istnieje natomiast w sytuacji, w której organ JST uważa, że przekształcenie np. prywatnego gimnazjum w prywatne liceum jest nieuzasadnione z innych przyczyn. W ocenie mazowieckich starostów takie, istotne ograniczenie uprawnień JST jest niczym nieuzasadnione.
Starostowie mazowieccy zwaracją też uwagę, że osoby prawne i osoby fizyczne prowadzące szkoły publiczne z jednej strony prowadzą gospodarkę finansową według określonych przez siebie zasad. A z drugiej, prawo zobowiązuje JST do dotowania takich szkół publicznych. - Dotacja przyznawana jest w wysokości równej wydatkom bieżącym przewidzianym na jednego ucznia w szkołach tego samego typu i rodzaju prowadzonych przez tę jednostkę samorządu terytorialnego, nie niższej jednak niż kwota przewidziana na jednego ucznia szkoły publicznej danego typu i rodzaju w części oświatowej subwencji ogólnej dla jednostki samorządu terytorialnego – przypominają w stanowisku.
Jednocześnie, ze względu na trwający niż demograficzny i związane z nim w wielu przypadkach zmniejszenie liczebności oddziałów wzrastają koszty utrzymania szkół. To zaś wymaga dodatkowych środków z budżetu powiatu i automatycznie przekłada się na wzrost podstawowej kwoty dotacji na jednego ucznia w publicznej szkole niesamorządowej.
- Jak to się ma do wydatków tych szkół związanych np. z zatrudnieniem nauczycieli w porównaniu z wydatkami JST, które we własnych szkołach zobowiązane są stosować i przestrzegać zasady określone w Karcie nauczyciela? – pytają samorządowcy.
Dlatego w ocenie Konwentu zasadnym byłaby zmiana w zasadach finansowania tych szkół – z podstawowej kwoty dotacji przewidzianej w budżecie powiatu na ucznia danego typu szkoły na dotację w wysokości równej kwocie subwencji przewidzianej na takiego ucznia w subwencji oświatowej ogólnej przewidzianej dla danej JST, podobnie jak jest to w przypadku szkół niepublicznych o uprawnieniach szkół publicznych, w których realizowany jest obowiązek szkolny lub nauki.
