Gmina może ponosić ze swojego budżetu wydatki związane z transportem uczniów, nawet jeśli zamieszkują oni poza ustalonym obwodem szkolnym, w sąsiedniej gminie, wynika z wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie.
Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej w Rzeszowie stwierdziło nieważność w całości uchwały Rady Gminy w sprawie upoważnienia Wójta Gminy Olszanica do zaciągnięcia zobowiązania finansowego na 2016r. na zadanie "Dowóz uczniów spoza terenu Gminy...” W uzasadnieniu swojej uchwały RIO wskazała, że art. 6 ustawy samorządowej stanowi, że do zakresu działania gminy należą wszystkie sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym, niezastrzeżone ustawami na rzecz innych podmiotów. Natomiast jeżeli ustawy nie stanowią inaczej, rozstrzyganie w tych sprawach należy do gminy. Z kolei art. 7 tej ustawy stanowi, że zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty samorządowej należy do zadań własnych gminy, w tym, na podstawie art. 7 ust. 1 pkt 8 – z zakresu edukacji publicznej. Art. 18 ust. 1 ustawy samorządowej przesądza, że do właściwości rady gminy należą wszystkie sprawy pozostające w zakresie działania gminy, o ile ustawy nie stanowią inaczej.
Podstawą do udzielenia dofinansowania z budżetu jednostki samorządu terytorialnego dowozu dzieci do szkół stanowią normy prawne ujęte w ustawie z dnia 7 września 1991r. o systemie oświaty. Zgodnie z art. 17 ustawy oświatowej w gminie, w której realizowany jest obowiązek szkolny, sieć publicznych szkół powinna być zorganizowana w sposób umożliwiający wszystkim dzieciom spełnienie tego obowiązku, z uwzględnieniem art. 17 ust. 2 tj. droga dziecka z domu do szkoły nie może przekroczyć:
1) 3 km - w przypadku uczniów klas I-IV szkół podstawowych,
2) 4 km – w przypadku uczniów klas V-VI szkół podstawowych oraz uczniów gimnazjów.
Skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie na uchwałę RIO wniosła Gmina. Skarga jest uzasadniona, a to z tego powodu, że RIO dokonała wadliwej wykładni art. 17 ust. 3 ustawy oświatowej, uznał Sąd.
Gmina Olszanica wykonuje zadania publiczne samodzielnie i na własną odpowiedzialność. Ustawa samorządowa nie definiuje pojęcia sprawy zadania publicznego. Załatwianie takich spraw (zadania publicznego) zmierza do zaspokajania zbiorowych potrzeb wspólnoty samorządowej (uchwała TK z dnia 27 września 1994r., W10/93). Zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty samorządowej nie może być rozumiane zbyt prosto, jako ograniczone wyłącznie do mieszkańców tej gminy, a natomiast rozumiane jako podejmowane i realizowane z korzyścią dla wspólnoty. Oznacza to – w realiach niniejszej sprawy – że rozwój edukacji oświatowej na terenie gminy może nastąpić również poprzez stymulowanie ilości uczniów uczęszczających do szkół publicznych na terenie gminy, nawet zamieszkałych poza terytorium gminy, gdyż większa liczba uczniów, przy zaistnieniu właściwej organizacji, wysokiego poziomu nauczania prowadzi do podniesienia poziomu i standardów nauczania, co w konsekwencji jest realizacją dyrektywy – zadania gminy – zaspokajania zbiorowych potrzeb wspólnoty samorządowej w zakresie edukacji publicznej.
Jeśli poprzestać, tak jak uczyniła to RIO, na wykładni językowej art. 17 ust. 3 to należałoby przyjąć, że gmina jest obowiązana lub uprawniona do zapewnienia bezpłatnego transportu i opieki w czasie przewozu dziecka albo do zwrotu kosztów przejazdu dziecka środkami komunikacji publicznej, gdy dziecko mieszka w obwodzie szkoły. Natomiast, jeśli się weźmie pod uwagę okoliczności i argumenty prawne podnoszone przez Gminę w skardze, a mianowicie że rodzicom (opiekunom dzieci) z mocy art. 32 Konstytucji RP w związku z art. 20a ust. 2 oraz art. 20c ust. 7 ustawy oświatowej przysługuje prawo wyboru szkoły, do której ma uczęszczać dziecko (co nie kwestionuje RIO) i jest to konstatacja gwarantująca równość podmiotów wobec prawa, to należy odrzucić aby intencją ustawodawcy było uniemożliwienie gminom bezpłatnego dowozu dzieci do szkół, w sytuacji gdy zamieszkują one poza obwodem danej szkoły, albo nawet poza terytorium gminy.
Z powyższych przyczyn Sąd uchylił zaskarżoną uchwałę RIO.
I SA/Rz 699/15 - Wyrok WSA w Rzeszowie
Źródło: CBOSA
