Wynagrodzenie przysługuje za pracę wykonaną, natomiast za czas niewykonywania pracy pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia tylko wówczas, gdy przepisy prawa pracy tak stanowią.
Oznacza to, że jeżeli pracownik faktycznie pracy nie wykonał, to świadczenie pracodawcy uzależnione jest od szczególnej podstawy prawnej ustanowionej w przepisach prawa pracy, które przyznają pracownikowi za czas niewykonywania pracy wynagrodzenie na warunkach i w wysokości wynikającej z wyraźnej i konkretnej regulacji normatywnej, której nie można domniemywać ani interpretować rozszerzająco.
Taką szczególną regulacją są przepisy Karty Nauczyciela normujące problematykę wynagrodzenia nauczyciela w okresie zawieszenia go w pełnieniu obowiązków w trybie art. 83 tej ustawy. Zgodnie z art. 84 ust. 1, 2 i 5 Karty Nauczyciela, wynagrodzenie zasadnicze nauczyciela w okresie zawieszenia w pełnieniu obowiązków może ulec ograniczeniu, a tymczasowo aresztowanego ulega ograniczeniu najwyżej do połowy, w zależności od stanu rodzinnego nauczyciela, począwszy od pierwszego dnia miesiąca kalendarzowego następującego po miesiącu, w którym nastąpiło zawieszenie. W okresie zawieszenia w pełnieniu obowiązków nie przysługują dodatki oraz wynagrodzenie za godziny ponadwymiarowe. Jeżeli postępowanie dyscyplinarne lub karne zakończy się umorzeniem z braku dowodów winy albo wydaniem orzeczenia lub wyroku uniewinniającego, nauczycielowi należy zwrócić zatrzymane kwoty wynagrodzenia.
Z treści powołanych przepisów wynika zatem, że w okresie zawieszenia w pełnieniu obowiązków nauczycielowi przysługuje tylko wynagrodzenie zasadnicze, które podlega przy tym odpowiedniemu ograniczeniu. Zatrzymana z mocy tychże przepisów kwota wynagrodzenia nie jest więc wypłacana w terminach wypłaty wynagrodzeń pracowniczych, lecz podlega zwrotowi w razie wystąpienia któregoś ze zdarzeń wymienionych w art. 84 ust. 5 Karty Nauczyciela. Problem dotyczy więc nie wymagalności i terminu wypłaty bieżących wynagrodzeń pracowniczych, ale wymagalności i terminu zwrotu zatrzymanej części wynagrodzenia nauczyciela zawieszonego w pełnieniu obowiązków. Rozwiązania tego problemu należy poszukiwać w przytoczonych wyżej przepisach Karty Nauczyciela.
Wymagalność roszczenia definiowana jest, jako stan, w którym wierzyciel ma prawną możliwość żądania zaspokojenia przysługującego mu roszczenia. Roszczenie jest zatem wymagalne wówczas, gdy wierzyciel może żądać jego spełnienia, a dłużnik zgodnie z treścią stosunku prawnego ma obowiązek je spełnić. Możliwość żądania zaspokojenia roszczenia jest to stan potencjalny o charakterze obiektywnym, którego początek następuje w chwili, w której wierzytelność zostaje uaktywniona. Początek stanu wymagalności zależy od charakteru wierzytelności. W przypadku wierzytelności terminowych, (czyli tych, co do których treść stosunku prawnego określa termin spełnienia świadczenia) pokrywa się on z chwilą nadejścia terminu spełnienia świadczenia. W odniesieniu do wierzytelności bezterminowych (a więc tych, których termin spełnienia świadczenia nie jest określony), momentu wymagalności i terminu spełnienia świadczenia nie można utożsamiać, gdyż ten ostatni zostaje wyznaczony dopiero wskutek wezwania dłużnika w trybie art. 455 k.c.
W przypadku ograniczenia wynagrodzenia z mocy art. 84 ust. 1 Karty Nauczyciela, a następnie zwrotu zatrzymanej kwoty świadczenia w trybie art. 84 ust. 5 tej ustawy, wymagalność roszczenia o zwrot zatrzymanych kwot wynagrodzenia wyznacza ten ostatni przepis. Dopiero, gdy postępowanie dyscyplinarne lub karne zakończy się umorzeniem z braku dowodów winy albo wydaniem orzeczenia lub wyroku uniewinniającego, a nauczycielowi nie zostanie wypłacone zatrzymane wynagrodzenie, można uznać, że pracodawca opóźnia się ze spełnieniem świadczenia. Nauczyciel mógłby wówczas na podstawie art. 481 k.c. w związku z art. 300 k.p. żądać odsetek za czas opóźnienia. Nie sposób natomiast przyjąć, iż wystąpienie jednego ze zdarzeń implikujących konieczność zwrócenia zatrzymanych kwot wynagrodzenia oznacza postawienie owych świadczeń w stan wymagalności w okresie zawieszenia nauczyciela w pełnieniu obowiązków.
Źródło: Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 23 kwietnia 2015 r. III PK 160/14
