Co zmieni znowelizowana ustawa o pieczy zastępczej? Przede wszystkim finansowanie pobytu dzieci w zakładach opiekuńczo-leczniczych, kontrola nad rodzinami zastępczymi oraz znaczenie samorządów.

- Zmiany w ustawie były potrzebne. Najważniejsze dla wszystkich jest bezpieczeństwo dziecka, które znalazło się w trudnej sytuacji życiowej. Wprowadzone zmiany pozwolą na szybką reakcję, jeśli tylko pojawią się wątpliwości co do odpowiedniej opieki nad podopiecznym – powiedział Władysław Kosiniak-Kamysz, minister pracy i polityki społecznej.

Projekt nowelizacji został przygotowany we współpracy z Ministerstwem Pracy i Polityki Społecznej.

Najważniejsze zmiany w ustawie o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej to:

• Zmiany w finansowaniu pobytu dzieci w zakładach opiekuńczo-leczniczych (tzw. ZOL-ach)
  Kierowane są tam m.in. dzieci pozbawione opieki rodziców, które ze względu na stan zdrowia nie mogą przebywać w rodzinach zastępczych ani w placówkach opiekuńczych. Mogą w nich przebywać też dzieci, które mają rodziców, jednak wymagają specjalistycznej opieki.
  W ZOL-ach udzielane są stacjonarne i całodobowe świadczenia zdrowotne inne niż szpitalne. Koszty udzielania tych świadczeń pokrywa Narodowy Fundusz Zdrowia, jednak nie finansuje on zakwaterowania i wyżywienia. Do tej pory koszty pobytu dzieci objętych pieczą zastępczą ponosił starosta lub - również finansowana przez powiat - placówka opiekuńczo-wychowawcza, w której przebywa dziecko.
  Od teraz pobyt dziecka będzie finansował ten powiat, na terenie którego przyszło ono na świat. Jeżeli nie można ustalić powiatu właściwego ze względu na miejsce urodzenia dziecka, powinien to zrobić powiat, w którym siedzibę ma sąd orzekający o umieszczeniu dziecka w zakładzie opiekuńczo-leczniczym.
• Wprowadzenie obowiązku wysłuchania dziecka
  Jeśli tylko wiek i stopień dojrzałości dziecka na to pozwalają. Instytucje, które orzekają o umieszczeniu dziecka w pieczy zastępczej powinny wziąć pod uwagę zdanie i potrzeby dziecka.
• 18 miesięcy – tyle będzie czasu na uregulowanie prawnej sytuacji dziecka przebywającego w pieczy zastępczej
  Dzięki temu dzieci nie będą czekać latami na rozstrzygnięcia w tej kwestii, co często skazywało je na spędzenie całego dzieciństwa w placówkach lub rodzinach zastępczych i zmniejszało szanse na adopcję.
• Zakaz rozdzielania nieletniej matki przebywającej w pieczy zastępczej od dziecka
  Nie powinno się rozdzielać dziecka od jego rodzica, nawet jeśli ten również jest jeszcze dzieckiem. Dotychczas dziecko najczęściej było odbierane nieletniej matce, a jeśli dyrektorzy placówek zezwalali na wspólny pobyt, narażali się na zarzut łamania prawa.
• Asystent rodziny będzie miał większą kontrolę
  Nowelizacja zakłada zmniejszenie - z 20 do 15 - liczbę rodzin objętych w tym samym czasie opieką jednego asystenta rodziny oraz podopiecznych koordynatorów rodzinnej pieczy zastępczej - z 30 do 15.
• Opinia psychologa co dwa lata
  Nowelizacja ustawy wprowadziła konieczność odnawiania co dwa lata opinii psychologa o predyspozycjach i motywacji do podjęcia funkcji rodziny zastępczej lub do prowadzenia rodzinnego domu dziecka oraz tzw. rekwalifikacji.
• Dochody dzieci nie będą pokrywać kosztów ich utrzymania
  Uchylono przepisy, zgodnie z którymi dochody dzieci przebywających w pieczy zastępczej (m.in. renty rodzinne i alimenty) przeznaczane były na ich utrzymanie. Obecnie środki te będą wypłacane bez dokonywania potrąceń.
• Łagodniejsze przepisy dla działających już placówek
  Nowe przepisy dotyczące placówek wsparcia dziennego, których większość - wobec rygorystycznych przepisów lokalowych, sanitarnych i przeciwpożarowych - była zagrożona likwidacją. W ustawie złagodzono te wymogi.
• Większa rola samorządów
  Zmiany upoważniają organy kontroli do podejmowania pilnych interwencji. Samorządy będą miały możliwość wstępu np. do rodziny zastępczej lub placówki opiekuńczej w ciągu całej doby, również w nocy, jednak tylko w przypadku zagrożenia zdrowia lub życia dziecka.

Ustawa, z wyjątkiem kilku zapisów, wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.

Źródło: MPiPS