W ubiegłym tygodniu 27 stycznia br. odbyło się Polsko-Szwajcarskie Forum Gospodarcze. Jednym z głównych jego tematów stało się szkolnictwo zawodowe.

Spotkanie oparto na kwestii dualnego kształcenia zawodowemu w Polsce i Szwajcarii podkreślając, że ma ono służyć wymianie doświadczeń przedsiębiorstw i instytucji szwajcarskich i polskich w zakresie poprawy szans zawodowych młodych pracowników na rynku pracy. Przedstawiono także specyfikę i priorytety polskiego kształcenia zawodowego, zwracając szczególną uwagę na rozpoczętą w 2012 roku reformę szkolnictwa zawodowego. W trakcie spotkania zaprezentowano także szwajcarskie doświadczenia w zakresie szkolnictwa zawodowego oraz działania niektórych szwajcarskich firm działających w Polsce, podkreślając, że swoje bogactwo Szwajcaria zawdzięcza m.in. dobremu kształceniu zawodowemu.

Kształcenie zawodowe definiuje się najczęściej w literaturze pedagogicznej jako proces, którego celem jest przekazanie uczniom określonego zasobu wiedzy i umiejętności z zakresu przemysłu, rolnictwa i hodowli oraz szeroko rozumianych usług. Proces ten obejmuje przekazanie określonego zasobu wiedzy ogólnej oraz specjalistycznych umiejętności teoretycznych i praktycznych, których opanowanie uprawnia uczniów do wykonywania wybranego zawodu. Rezultatem kształcenia zawodowego jest wykształcenie zawodowe uzyskane w określonej specjalności (C. Kupisiewicz, M. Kupisiewicz, Słownik pedagogiczny, Warszawa 2009, s. 90.).

Od 1 września 2012 r. kształcenie zawodowe w Polsce (ustawa z dnia 19 sierpnia 2011 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw) odbywa się w następujących typach szkół:

• trzyletniej zasadniczej szkole zawodowej, której ukończenie umożliwia uzyskanie dyplomu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe po zdaniu egzaminów potwierdzających kwalifikacje w danym zawodzie, a także dalsze kształcenie począwszy od klasy drugiej liceum ogólnokształcącego dla dorosłych,
• czteroletnim technikum, którego ukończenie umożliwia uzyskanie dyplomu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe po zdaniu egzaminów potwierdzających kwalifikacje w danym zawodzie, a także uzyskanie świadectwa dojrzałości po zdaniu egzaminu maturalnego,
• szkole policealnej dla osób posiadających wykształcenie średnie, o okresie nauczania nie dłuższym niż 2,5 roku, umożliwiającej uzyskanie dyplomu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe po zdaniu egzaminów potwierdzających kwalifikacje w danym zawodzie,
• trzyletniej szkole specjalnej przysposabiającej do pracy dla uczniów z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym lub znacznym oraz dla uczniów z niepełnosprawnościami sprzężonymi, której ukończenie umożliwia uzyskanie świadectwa potwierdzającego przysposobienie do pracy.

Ponadto Rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2011 r. w sprawie klasyfikacji zawodów szkolni¬ctwa zawodowego, wprowadzono nowe ujęcie zawodów w klasyfikacji. Przewiduje ona kształcenie w zakresie 200 zawodów i 252 kwalifikacji wyodrębnionych w ramach zawodów. Poszczegól¬ne zawody przypisane są do obszarów kształcenia.

Uwzględniając Polską Klasyfikację Działalności, wyodręb¬niono osiem obszarów kształcenia:

• administracyjno usługowy (A),
• budowlany (B),
• elektryczno elektroniczny (E),
• mechaniczny i górniczo hutniczy (M),
• rolniczo leśny z ochroną środowiska (R),
• turystyczno gastronomiczny (T),
• medyczno społeczny (Z),
• artystyczny (S).

Nauka w szkołach prowadzących kształcenie zawodowe realizowana jest w oparciu o dwie podstawy programowe: kształcenia ogólnego i kształcenia w zawodach. Podstawy programowe określają efekty kształcenia, które powinien osiągnąć uczeń kończący szkołę i uzyskujący kwalifikacje w systemie oświaty.

Niezmiernie zadowala, że zauważone zostaje ogromne znaczenie kształcenia zawodowego, zarówno dla systemu edukacji jak i rynku pracy. Oby takich inicjatyw i czerpania wiedzy z doświadczenia innych państw było jak najwięcej, a rozpoczęta w Polsce reforma szkolnictwa zawodowego przyniosła wymierne skutki.

Zainspirowani niniejszym spotkaniem i poruszoną tematyką, na łamach Dziennika przedstawimy Państwu, jak kształcenia zawodowe funkcjonuje w innych państwach członkowskich Unii Europejskiej.