WSA: Uchwała dotycząca odpłatności za pobyt w ośrodkach wsparcia i mieszkaniach treningowych lub wspomaganych jest nieważna bez ustalenia odpłatności dla osób osiągających dochód nieprzekraczający kryterium dochodowego.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach wydał wyrok, na mocy którego stwierdził nieważność uchwały rady gminy w przedmiocie zasad odpłatności za pobyt w ośrodkach wsparcia i mieszkaniach treningowych. Uchwała została podjęta na podstawie art. 97 ust. 5 ustawy o pomocy społecznej, która ustanowiła tworzenie takich uchwał zadaniem własnym rad powiatów i gmin.

W opisywanym przypadku skargę na podjętą uchwałę złożył właściwy wojewoda. W jej uzasadnieniu wskazał na niedopatrzenia związane z uregulowaniem sytuacji osób bezdomnych. Jak podał w treści swojej skargi, zgodnie z art. 97 ust. 1 i 1a u.p.s. opłatę za pobyt w ośrodkach wsparcia czy mieszkaniach treningowych ustala się w porozumieniu z osobą tam kierowaną, uwzględniając przy tym przyznany zakres usług. Zasadą jest, że w przypadku gdy dochód osoby samotnie gospodarującej lub dochód na osobę w rodzinie nie przekracza kryterium dochodowego, opłata nie może być wyższa niż 30% lub 50% dochodu (w przypadku schroniska z usługami opiekuńczymi). Informacje na temat zasad ponoszenia odpłatności muszą znaleźć się w treści uchwały, tymczasem w opisywanym przypadku organ samorządu pominął kwestię wysokości opłat w przypadku, gdy dochód nie przekracza kwoty kryterium dochodowego.

Sąd uznał skargę za zasadną i zwrócił uwagę, że pominięcie jednego z elementów wskazanych jako podlegające obowiązkowemu umieszczeniu w treści uchwały, jest przykładem niewypełnienia zakresu upoważnienia ustawowego. Zdaniem Sądu, ustalenie podstawy dla wyliczenia opłaty jest kluczowym elementem zadania wykonywanego przez organ samorządu. Uchwała w takim przedmiocie powinna tak kształtować zasady odpłatności, by uwzględniały zakres świadczonych usług i ich koszty. Nieustalenie wysokości opłat obowiązujących osoby osiągające dochód nieprzekraczający kwoty kryterium dochodowego, to pominięcie elementu zadania wynikającego z art. 97 ust. 1a u.p.s. Przepis ten musi być uwzględniany przy tworzeniu uchwał znajdujących swoją podstawę w ust. 5, czyli przepisie zawierającym "główne" upoważnienie. Nie znajdujemy w nim wprawdzie żadnych wytycznych co do czynników i kryteriów, które powinny być uwzględnione przez organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego, ustalający szczegółowe zasady ponoszenia odpłatności. Funkcją informacji podanych w uchwale jest natomiast umożliwienie ustalenia kwoty, jaka będzie stanowić podstawę do ustalenia wysokości opłaty w drodze decyzji administracyjnej.

Wyrok WSA w Gliwicach z 4 grudnia 2025 r. (sygn. II SA/Gl 991/25) - orzeczenie nieprawomocne

Źródło: CBOSA