Od 14 listopada 2025 r. Narodowe Centrum Badań i Rozwoju (NCBR) zacznie przyjmować wnioski w XIII konkursie GOSPOSTRATEG. Tym razem wyzwanie badawcze dotyczy przygotowania strategii dla poszukiwań i wykorzystania złóż wodoru naturalnego w Polsce.
Strategiczny Program Badań Naukowych i Prac Rozwojowych „Społeczny i gospodarczy rozwój Polski w warunkach globalizujących się rynków” – GOSPOSTRATEG zajmuje ważne miejsce w polskim krajobrazie badań i rozwoju. Jego głównym celem jest to, żeby w perspektywie do 2028 r. zwiększyć wykorzystanie rezultatów badań społecznych i ekonomicznych w kształtowaniu krajowych oraz regionalnych polityk rozwojowych. Wyjątkowość programu polega m.in. na tym, że w jego zakres wpisuje się trendy, które należy brać pod uwagę przy wspieraniu transformacji polskiej gospodarki, tym w szczególności: powszechnej cyfryzacji, budowy gospodarki o obiegu zamkniętym, dążenia do neutralności klimatycznej.
Narodowe Centrum Badań i Rozwoju ogłosiło XIII konkurs GOSPOSTRATEG, w którym chce znaleźć zespoły z odpowiednią wiedzą i kompetencjami do realizacji projektu dotyczącego zagadnienia badawczego pod nazwą „Program poszukiwania, rozpoznawania i zagospodarowania złóż naturalnego wodoru dla kształtowania polityki surowcowej i energetycznej Polski”. Zapotrzebowanie na opracowanie takiego programu zgłosiło Ministerstwo Klimatu i Środowiska, które następnie wykorzysta jego wyniki w praktyce.
Rynek energii szybko się zmienia, dlatego trzeba śledzić najnowsze trendy. Włączenie polskich naukowców i ekspertów w przygotowanie spójnego programu rozwojowego dotyczącego naturalnego wodoru – z uwzględnieniem m.in. opłacalności jego wykorzystania – może wesprzeć „zieloną” transformację i zwiększyć bezpieczeństwo energetyczne Polski. Dlatego zapraszam do udziału w naszym konkursie – mówi prof. dr hab. inż. Jerzy Małachowski, dyrektor Narodowego Centrum Badań i Rozwoju. – Postawione zagadnienie badawcze ma oparcie w analizach wielu agencji energetycznych, które uważają, że wodór naturalny, czyli gaz pochodzenia geologicznego, może odegrać ważną rolę w przyszłym miksie energetycznym. W przeciwieństwie do innych typów wodoru, jak „szary” czy „czarny”, naturalny wodór to paliwo niemal bezemisyjne, możliwe do pozyskania przy niewielkiej lub wręcz zerowej emisji dwutlenku węgla. Pod tym względem przypomina „zielony” wodór. Jednak ma tę przewagę, że nie wymaga zabezpieczania energii z odnawialnych źródeł i słodkiej wody w procesie produkcyjnym. Nie ma wątpliwości, że warto dokładnie zbadać ten temat w kontekście naszego kraju – podkreśla szef NCBR.
Na jakie wyzwania rozwojowe ma odpowiadać program, który opracują innowatorzy? Ministerstwo Klimatu i Środowiska tłumaczy, że stworzenie strategii dotyczącej poszukiwania i zagospodarowania złóż wodoru naturalnego w Polsce to szansa na rozwój nowego obszaru w segmencie poszukiwań surowców energetycznych. Dzięki temu można będzie lepiej wykorzystać zasoby, które do tej pory nie były brane pod uwagę.
Geolodzy z USA szacują, że Ziemia może wytwarzać setki milionów ton naturalnego wodoru rocznie. Według raportów Unii Europejskiej – gaz ten pomoże w przechodzeniu na czystą energię i ograniczaniu emisji w różnych sektorach gospodarki. Eksperci uważają, że wodór może się stać jednym z kluczowych elementów w drodze do osiągania celów klimatycznych Europy. Kraje UE prowadzą już poszukiwania naturalnego wodoru, ale w Polsce jego zasoby nie zostały jeszcze dobrze poznane. Mamy jednak duże doświadczenie w poszukiwaniu np. złóż ropy naftowej i gazu ziemnego, więc – po odpowiednich zmianach w procedurach – możemy to wykorzystać także do poszukiwania i zagospodarowania złóż naturalnego wodoru.
Odkryć potencjał naturalnego wodoru w Polsce
Program, który powstanie w efekcie XIII konkursu GOSPOSTRATEG, ma pomóc w rozwoju polskiej polityki dotyczącej surowców i energetyki. Jego głównym celem, jak podkreśla Ministerstwo Klimatu i Środowiska, będzie wskazanie obszarów perspektywicznych dla pozyskania wodoru naturalnego. Program ma też służyć oszacowaniu wielkości zasobów oraz wypracowaniu metodyki ich obliczania. Pomoże również określić, ile tego wodoru może być, jak powstaje i przemieszcza się we wnętrzu Ziemi oraz gdzie dokładnie może występować w naszym kraju. Dodatkowo powstanie plan działania, czyli mapa drogowa pokazująca, jak szukać, badać i gospodarczo wykorzystać złoża naturalnego wodoru w Polsce. Uwzględni ona wymagania prawne, ekonomiczne, technologiczne i środowiskowe niezbędne do podjęcia takiej działalności. Program ma też pomóc w przygotowaniu do wdrożenia lokalnych działań i przepisów zgodnych z krajową polityką energetyczną.
Efektami XIII konkursu GOSPOSTRATEG z pewnością będą zainteresowane organy administracji państwowej, firmy poszukiwawcze i wydobywcze, przedsiębiorstwa technologiczne, uniwersytety, politechniki i instytuty badawcze, a także społeczności lokalne.
Budżet naboru wynosi 20 mln zł – na taką kwotę określono też maksymalną wysokość dofinansowania projektu. Zgodnie z regulaminem, do konkursu mogą przystąpić konsorcja składające się z organizacji badawczych, spółek prawa handlowego, fundacji oraz stowarzyszeń (maksymalnie pięć podmiotów, w tym co najmniej trzy organizacje badawcze). Zgłoszone projekty mogą obejmować badania podstawowe, badania przemysłowe, eksperymentalne prace rozwojowe oraz prace przedwdrożeniowe – te ostatnie są obowiązkowym elementem projektu.
Ministerstwo Klimatu i Środowiska zakłada, że trzy lata to wystarczający czas na przygotowanie dobrych propozycji dotyczących organizacji i przepisów prawnych związanych z poszukiwaniem, rozpoznawaniem i wykorzystaniem naturalnego wodoru w Polsce.
Wnioski o dofinansowanie projektów Narodowe Centrum Badań i Rozwoju będzie przyjmować w systemie LSI od 14 listopada 2025 r. do 16 stycznia 2026 r., do godz. 16:00.
Po rozpoczęciu naboru, na przełomie listopada i grudnia 2025 r., NCBR planuje organizację spotkania informacyjnego w formule on-line. Szczegóły na ten temat instytucja poda na stronie: www.gov.pl
Więcej informacji wraz z dokumentacją konkursową: www.gov.pl/web/ncbr/gospostrateg-xiii---konkurs-na-projekty-zamawiane
Źródło: IP