W Polsce co 10 lat przeprowadzany jest Narodowy Spis Powszechny Ludności i Mieszkań. Ostatni spis odbył się w 2021 r., z którego wynika że w dniu 31 marca 2021 r. ludność Polski liczyła 38 036,1 tys. osób. Od ostatniego spisu powszechnego, tj. od dnia 31 marca 2011 r. liczba ludności kraju zmniejszyła się o 475,7 tys. osób, tj. o 1,2%. Jednocześnie odnotowano spadek liczby ludności w miastach – o 657,0 tys. osób, natomiast istotnie – o 181,3 tys. – zwiększyła się liczba mieszkańców wsi.

Jak wynika z zebranych danych w 2021 roku ludność miejska stanowiła 59,8% ogółu ludności (w 2011 r. udział ten wynosił – 60,8%), ludność wiejska 40,2% (w 2011 r. – 39,2%). Liczba mieszkańców miast maleje od szeregu lat, mimo że co roku prawa miejskie nadawane są dotychczasowym miejscowościom wiejskim (w okresie międzyspisowym powstały 52 nowe miasta). Zwiększenie liczby ludności wiejskiej na niekorzyść miast w dużej mierze było spowodowane rozwojem ośrodków podmiejskich (najczęściej skupionych wokół dużych miast), które zostały zasilone młodymi ludźmi, byłymi mieszkańcami miast. W okresie międzyspisowym tempo przyrostu ludności wiejskiej wyniosło 1,2%, w miastach stopa ubytku kształtowała się na poziomie minus 2,8%.

Liczba osób przypadających na 1 km2 powierzchni kraju, czyli gęstość zaludnienia wyniosła 122 osoby (w 2011 r. – 123); w miastach 1 017 (o 68 osób mniej niż w 2011 r.), na wsi 53 osoby – w poprzednim spisie wskaźnik był nieznacznie niższy i wyniósł 52. Województwem o najwyższej gęstości zaludnienia niezmiennie pozostaje województwo śląskie z liczbą 357 osób na km2, tj. mniej o 18 osób w stosunku do wyników z 2011 r. Najmniejszą gęstość zaludnienia notuje się w województwach podlaskim i warmińsko-mazurskim – 57 osób na km2.

Najliczniejszym pod względem ludności jest województwo mazowieckie liczące 5 514,7 tys. mieszkańców, co stanowi 14,5% ogółu ludności kraju i w stosunku do poprzedniego spisu oznacza także największy przyrost w liczbie ludności, tj. o 246 tys. osób. Natomiast najmniejsze województwa to opolskie, liczące 954,1 tys. mieszkańców, co stanowi 2,5% całej ludności kraju – gdzie na przestrzeni lat międzyspisowych liczba ludności obniżyła się o 62,1 tys. oraz lubuskie z liczbą ludności 991,2 tys., gdzie także odnotowano spadek o 31,6 tys.

Skala zmian liczby mieszkańców w poszczególnych województwach jest związana z rozwojem infrastruktury społeczno-gospodarczej i perspektywami na rynku pracy, co w konsekwencji warunkuje migracje (napływ lub brak odpływu przede wszystkim ludzi młodych), a następnie tworzenie rodzin.

Sytuacja województw w 2021 roku pod względem zurbanizowania jest podobna do warunków z 2011 r. Najwięcej ludności miejskiej liczą województwa: śląskie – 76,1% ogółu ludności województwa, zachodniopomorskie (68,4%) oraz dolnośląskie (68,0%).

Województwem o najniższym odsetku ludności miejskiej pozostaje województwo podkarpackie, w którym wskaźnik urbanizacji wyniósł 41,3%. Kolejne województwa, w których udział ludności miejskiej nie przekracza połowy populacji to województwo świętokrzyskie (45%) i lubelskie (46,3%).

Jak czytamy w raporcie GUS, w porównaniu do bieżących bilansów stanu i struktury ludności, opracowanych na koniec 2020 r. wyniki spisu 2021 wykazały liczbę ludności Polski mniejszą o blisko 229 tys. (0,6%). Różnica ta dotyczyła przede wszystkim miast, gdzie odnotowano spadek o 0,7%, tj. o 156 tys. osób, na wsi natomiast odnotowano niższą liczbę ludności o ok. 73 tys. osób (0,5%).

Źródło: GUS