Warto zobaczyć: Powiat Kętrzyński - „Wilczy Szaniec”, Kwatera Główna Adolfa Hitlera podczas II wojny światowej

Warto zobaczyć: Powiat Kętrzyński - „Wilczy Szaniec”, Kwatera Główna Adolfa Hitlera podczas II wojny światowej fot. Archiwum Starostwa Powiatowego w Kętrzynie

„Wilczy Szaniec”, Kwatera Główna Adolfa Hitlera podczas II wojny światowej, to jedno z najczęściej odwiedzanych miejsc na Mazurach.
Nie bez powodu, ponieważ spacer wśród potężnych ruin zniszczonych schronów, robi ogromne wrażenie. Poza tym, to właśnie w gierłoskim lesie, Führer III Rzeszy, wraz ze swoim sztabem, spędził około 850 dni decydując o losach świata i życiu milionów ludzi.

Trochę historii…

Budowa Kwatery rozpoczęła się jesienią 1940 roku na potrzeby prowadzenia wojny ze Związkiem Radzieckim i trwała nieprzerwanie przez cztery lata, aż do wyjazdu Adolfa Hitlera, 20 listopada 1944 roku, kiedy to do Prus Wschodnich zbliżały się pierwsze oddziały Armii Czerwonej.

Ulokowano ją w gęstym, mieszanym lesie, o powierzchni 250ha, który od wschodu chronił system Wielkich Jezior Mazurskich, uniemożliwiający dostęp nieprzyjacielowi. Ogromnym atutem były okolice - rejon umocniony fortyfikacjami i twierdzami, a także bliska lokalizacja lotniska w Wilamowie oraz linia kolejowa z 1907 roku, łącząca Kętrzyn z Węgorzewem.

fot. Archiwum Starostwa Powiatowego w Kętrzynie

W sumie na terenie „Wilczego Szańca” wybudowano około 200 budynków o różnej wielkości i przeznaczeniu. Były to olbrzymie schrony przeciwlotnicze, obiekty ceglano-betonowe, a także baraki drewniane, dwa lotniska, elektrownia, dworzec kolejowy, wodociągi i dwie centrale dalekopisowe.

Teren podzielono na trzy strefy bezpieczeństwa, które były doskonale chronione i starannie zamaskowane siatkami. Ogrodzono je metalowym płotem i zasiekami, a pomiędzy nimi znajdowały się pola minowe o długości ok. 10km i szer. 150m.

To właśnie w „Wilczym Szańcu”, miała miejsce najgłośniejsza próba pozbawienia życia „Wodza” III Rzeszy.
20 lipca 1944 roku, płk. hrabia Claus von Stauffenberg, dokonał nieudanego zamachu, który miał zmienić bieg historii i odmienić los Wielkich Niemiec.

W nocy z 24 na 25 stycznia 1945 roku „‘Wilczy Szaniec” został doszczętnie zniszczony. Na rozkaz Wilhelma Keitla, Szefa Sztabu Naczelnego Dowództwa Wehrmachtu, wszystkie trzy strefy Kwatery Głównej przestały istnieć.

4 kwietnia 2017 roku, obiekt powrócił we władanie Lasów Państwowych, a pieczę nad nim przejęło Nadleśnictwo Srokowo.

Dzisiaj „Wilczy Szaniec”, to niewątpliwie jedna z największych atrakcji „Warmii i Mazur”, którą rocznie odwiedza około 300 000 turystów z całego świata. Dzieje się tak, nie tylko za sprawą ciekawej historii, która wiąże się z tym miejscem, ale właśnie również leśników, którzy od 2017 roku robią wszystko, aby stał się on turystyczną „perłą” regionu.

fot. Archiwum Starostwa Powiatowego w Kętrzynie

Zaraz po przejęciu „Wilczego Szańca”, powołano do życia Ośrodek Edukacji Historyczno-Przyrodniczej „Wilczy Szaniec”, który odwiedzać mogą nie tylko turyści, ale również uczniowie lokalnych szkół i przedszkoli, bezpłatnie uczestniczący w żywych lekcjach przyrody i historii, pozwalających na poznanie walorów przyrodniczych obszaru Natura 2000, jak również tragicznych skutków wojny.

Kwestią, do której leśnicy od samego początku przywiązywali ogromna wagę, było bezpieczeństwo gości odwiedzających ośrodek, dlatego też pierwsze prace polegały na ograniczeniu dostępu do niebezpiecznych ruin, poprawieniu stan drzewostanu, poprzez usunięcie drzew zagrażających bezpieczeństwu turystów.

Rozpoczęto prace nad rewitalizacją obiektu

Opracowano koncepcję architektoniczną obiektu i zaczęto realizować pierwsze projekty budowlane. Powstała kotłownia ekologiczna i nowa oczyszczalnia ścieków, nowe ujęcie wody z gminnego wodociągu. Całkowicie przebudowano kompleks wjazdowy wraz z częścią drogi publicznej, który obejmuje nowoczesny pawilon kasowy i parking dla jednośladów. Pozwoliło to na usprawnienie organizacji pracy ośrodka, czyniąc go również bardziej reprezentacyjnym.

fot. Archiwum Starostwa Powiatowego w Kętrzynie

Pojawiły się pierwsze ekspozycje i wystawy. W jednym z baraków historycznych reaktywowane zostało kino, w którym powstała wystawa broni, a także makieta „Wilczego Szańca” wykonana przez uczniów kętrzyńskiego liceum.

W dawnych garażach pojawiła się ekspozycja stała, nawiązująca do Powstania Warszawskiego, a w baraku gen. Alfreda Jodla, szefa Sztabu Naczelnego Dowództwa Wehrmachtu, leśnicy wiernie odtworzyli wnętrze sali narad z 20 lipca 1944 roku, w skali 1:1, umieszczając eksponaty pamiętające czasy II wojny światowej. Tam również można obejrzeć elementy wyposażenia baraków, kotłowni czy też osobiste rzeczy należące do mieszkańców kwatery, a także umundurowanie formacji czuwających nad bezpieczeństwem Führera. W drugiej części budynku niebawem powstanie wystawa mówiąca o tragicznych skutkach wojny i losach zwykłych ludzi uwikłanych w wojenną zawieruchę.

Od dłuższego już czasu, Nadleśnictwo Srokowo owocnie współpracuje z Fundacją na Rzecz Zaginionych Dzieł Sztuki „Latebra” z Gdańska, która w porozumieniu z Konserwatorem Zabytków i za zgodą gospodarza obiektu eksploruje teren kwatery, znajdując artefakty, które wymownie działają na wyobraźnię turystów.

fot. Archiwum Starostwa Powiatowego w Kętrzynie

W chwili obecnej trwa zaawansowana budowa BOT-u – Budynku Obsługi Turystów, w którym swoje miejsce znajdzie sklep z pamiątkami, informacja turystyczna oraz w pełni wyposażone zaplecze sanitarne. Kończy się również budowa placu manewrowego dla autokarów, co pozwoli na znaczne zwiększenie miejsc parkingowych na samochody osobowe.

W najbliższym czasie, nastąpi modernizacja istniejącego budynku hotelowo-restauracyjnego, który zostanie wzbogacony o salę konferencyjną i taras widokowy z elementami oryginalnego maskowania. Przebudowany zostanie parking i powstanie pole kamperowe z całą infrastrukturą niezbędną dla miłośników caravaningu.

Nierówne ścieżki, utrudniające poruszanie się osobom niepełnosprawnym, zostały pokryte kostką granitową, co znacznie poprawiło ich estetykę, a co najważniejsze umożliwiło bezproblemowe poruszanie się po trasie zwiedzania.

Przed każdym sezonem srokowscy leśnicy, starają się pokazać turystom coś „nowego” i ich „zaskoczyć’. Przy obiektach, pojawiły się szklane tablice z fotografiami archiwalnymi i opisami, co wzbogaciło jedną z form zwiedzania „Wilczego Szańca”. Można je również zobaczyć w dwóch schronach typu ciężkiego. Tam też umożliwiono gościom przejście przez oświetlone korytarze, pokazując ogrom wzniesionych budowli.

Zamaskowano fragment ścieżki i wybudowano sztuczne drzewa pokryte siatkami maskującymi, odzwierciedlając oryginalny sposób maskowania kwatery.

Wychodząc naprzeciw gościom, wdrożono do użytku bezpłatną aplikację mobilną, a także audio-przewodniki. Z nadleśnictwem ściśle współpracuje Kętrzyńskie Koło Przewodników Turystycznych, świadcząc swoje usługi w wielu językach.

Co roku organizowane są inscenizacje historyczne, które cieszą się ogromnym zainteresowaniem. Profesjonalne grupy rekonstrukcyjne, pirotechnicy, przepiękna muzyka, sprzęty militarne. To wszystko powoduje, że tak przygotowane widowisko historyczne przyciąga do „Wilczego Szańca” nawet 5000 turystów dziennie, nie tylko z kraju, ale również z całego świata.

Inscenizacja to nie jedyna atrakcja, wzbogacająca ofertę leśników

Raz w roku, organizowana jest „Noc Muzeów”, a oświetlone ścieżki pozwalają na nocne zwiedzanie obiektu.
Takie akcje jak międzynarodowe sadzenie lasu, które cieszy się wielkim zainteresowaniem, a kończy wspólnym ogniskiem, akcja ”Sadzimy las”, coroczny plener rzeźbiarski, integracyjne spotkania z kętrzyńskim wolontariatem, powodują, że gierłoski las, jest miejscem, do którego z przyjemnością się wraca.

Niewątpliwie „Wilczy Szaniec” po wielu latach trafił w ręce odpowiednich ludzi, ludzi, dla których to miejsce nigdy nie będzie obojętne i którzy poprzez swoje ogromne zaangażowanie, ciężką pracę i głowy pełne pomysłów sprawili, że stał się on obiektem na miarę XXI wieku, a jego przyszłość z każdym rokiem mieni się w coraz to jaśniejszych kolorach.


Jesteś zainteresowany bezpłatną promocją swojego powiatu, miasta, gminy na naszym portalu? Prześlij nam materiał na mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

Śr., 5 St. 2022 0 Komentarzy
Joanna Gryboś-Chechelska
Redaktor Joanna Gryboś-Chechelska