14 kwietnia odbyła się kolejna wideokonferencja Zarządu Związku Powiatów Polskich. Głównymi tematami dyskusji było zaopiniowanie dokumentu Krajowego Planu Odbudowy, podział środków w ramach Rządowego Funduszu Inwestycji Lokalnych i sytuacja szpitali powiatowych. Starostowie przedstawili też bieżące, najważniejsze dla powiatów kwestie.
W pierwszej części wideokonferencji, pracownicy Biura ZPP przedstawili najistotniejsze wydarzenia ostatnich tygodni.
Zastępca Dyrektora Biura ZPP, Grzegorz Kubalski mówił o posiedzeniach Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego – w związku z Krajowym Planem Odbudowy odbyły się dwa posiedzenia plenarne w ostatnim czasie. Obecnie trwa opiniowanie projektu KPO. Ze względu na dużą wagę dokumentu, Związek Powiatów Polskich monitoruje sprawę od samego początku. Grzegorz Kubalski zwrócił uwagę na specyfikę sytuacji – z jednej strony strona rządowa deklaruje wprowadzenie wszystkich poprawek zgłoszonych przez stronę samorządową, jednak w dalszym ciągu nie powstała ostateczna wersja dokumentu z wprowadzonymi zmianami. Z tego względu wciąż nie wydano opinii co do dokumentu. Strona samorządowa kierunkowo popiera kształt dokumentu, jednak nie może dojść do wydania opinii bez lektury ostatecznej wersji.
Grzegorz Kubalski zaznaczył też cały czas aktualny problemem finansowania oświaty. W jego ocenie, temat ten należy powiązać ze zmianami w systemie dochodów JST. Mimo zapowiedzi na ten moment sprawa nie została podjęta podczas posiedzenia Komisji Wspólnej.
Ważną kwestią jest też skierowanie do Sejmu, z pominięciem Komisji Wspólnej projektu ustawy, który zabiera z gmin wypłatę świadczenia 300+. Nie jest to problem dotyczący bezpośrednio powiatów, ale jednak stanowi element cyklu centralizacyjnego, z jakim mamy okazję się stykać.
O innych istotnych z punktu widzenia powiatów kwestiach mówiła Bernadeta Skóbel, Kierownik Działu Monitoringu Prawnego i Ekspertyz w Biurze ZPP. Nawiązała do planowanych zmian na rynku pracy. ZPP zwróciło na tę kwestię uwagę, gdyż przy okazji prac nad KPO przewidziano reformę rynku pracy. Rząd zapewnia jednak, że nie planuje zmiany struktury organizacyjnej publicznych służb zatrudnienia, co oznacza, że Powiatowe Urzędy Pracy nie zostaną odebrane powiatom. Ma powstać nowa ustawa, w ramach której ma nastąpić przegląd wszystkich instrumentów rynku pracy. Ministerstwo rozpoczęło już konsultacje z urzędami pracy. Pomysł spotkał się z dużym i pozytywnym odzewem. Nowym pomysłem jest przeniesienie kwestii opłacania składek na ubezpieczenie zdrowotne z urzędów pracy do ZUS. Nacisk ma też zostać położony na informatyzację urzędów pracy, co może być pokłosiem sytuacji covidowej. Na zwiększenie informatyzacji w PUP mają zostać przeznaczone środki z KPO. Planowana jest też zmiana nazwy urzędów pracy.
Bernadeta Skóbel poinformowała też o przebiegu posiedzenia Zespołu zdrowia KWRiST – wciąż nie ma żadnych szczegółów dotyczących zmiany struktury właścicielskiej szpitali. Pod uwagę brane są wciąż trzy możliwe warianty. ZPP nie uzyskał też odpowiedzi na pytanie o to, co dalej w obliczu kończącej się sieci szpitali. Zdziwienie wzbudził też temat zdrowia pod kątem KPO – założono bowiem dofinansowanie jedynie dla 150 szpitali regionalnych i ponadregionalnych. Ministerstwo nie odpowiada, dlaczego środki nie są przeznaczone dla placówek mniejszych, kluczowych w walce z COVID-19. Nie ma także zdecydowanej odpowiedzi ministerstwa w sprawie zmian prawa farmaceutycznego w zakresie dyżurów aptek. Póki co argumentem jest pandemia i związany z nią brak personelu.
Rafał Rudka, Kierownik Działu Współpracy, Informacji, Analiz i Programów zaprezentował analizę podziału środków w ramach kolejnego naboru Rządowego Funduszu Inwestycji Lokalnych. Przypomniał raport Fundacji Batorego, który analizował wydatki w ramach jesiennego rozdania RFIL. 15 marca br. ogłoszono wyniki grudniowego naboru. Biorąc pod uwagę sygnały o niesprawiedliwym podziale, spływające z różnych stron Polski, ZPP przedstawiło swoją analizę w tej sprawie. Analizie poddano 183 jednostki samorządu terytorialnego z poziomu powiatów i miast na prawach powiatu. Zastosowano podział wedle przynależności politycznej włodarzy poszczególnych powiatów. W analizie można zauważyć zależność, że średnia wysokość dofinansowania dla osób związanych z opcją rządzącą jest niemal o milion wyższa od strony opozycyjnej. Zdecydowanie wyższa jest też ilość samorządów z opcji rządzącej, które otrzymały dofinansowanie.
Do kwestii Krajowego Planu Odbudowy i środków na szpitale odniósł się Jan Grabkowski, wiceprezes Zarządu ZPP, Starosta Poznański. Podczas spotkania z premierem przekazał, jak istotne jest inwestowanie w szpitale. To właśnie dzięki szpitalom powiatowym i powiatom jakkolwiek można walczyć z pandemią.
Wiele emocji podczas wideokonferencji wzbudził też temat podziału środków w ramach RFIL. Starostowie byli jednak zgodni co do tego, że największa siła tkwi w jedności.