Do Sejmu wpłynął już poselski projekt ustawy przewidujący skrócenie kadencji sejmików województw wybranych 16 listopada 2014 r. Zgodnie z projektem ich kadencja ma upłynąć 31 marca 2015 r.
W projekcie przewidziano również, że kadencja sejmików województw następująca bezpośrednio pod kadencji, o której mowa w ust. 1, ma kończyć się w dniu, z którym upływa kadencja pozostałych organów stanowiących jednostek samorządu terytorialnego oraz wójtów, burmistrzów i prezydentów miast wybranych w wyborach przeprowadzonych 16 listopada 2014 r.
W uzasadnieniu autorzy wskazali, że cyt. „Zamieszanie i chaos podczas przeprowadzenia wyborów samorządowych w 2014 roku spowodowane niewłaściwym funkcjonowaniem sytemu informatycznego, problemy z obliczeniem wyników wyborów, zwlekanie z ogłoszeniem przez Państwową Komisje Wyborczą całościowych oficjalnych wyników wyborów spowodowało ogromne oburzenie obywateli oraz opinii publicznej w skali całego kraju. Ponadto niewłaściwe przygotowanie kart do głosowania oraz niewystarczające wyjaśnienie procedury głosowania wyborcom, spowodowało, że bardzo duża liczba głosów oddanych w wyborach okazała się nieważna. Wszystko to doprowadziło w ocenie wnioskodawców do największego po 1989 roku kryzysu w organizacji i przeprowadzeniu wyborów, a co za tym idzie godzi to w podstawy demokratycznego państwa prawa i nakazuje wątpić w legalność przebiegu procesu liczenia głosów. Wyżej wymienione sytuacje stały się podstawą do przygotowania i złożenia niniejszego projektu ustawy.”
Projektodawcy na poparcie swojego projektu powołali się na fragment uzasadnienia wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 26 maja 1998 r. sygn. K. 17/98 cyt. (…) Argument, że konstytucja nie dopuszcza (…) przedłużania kadencji organów wybieralnych oraz przesuwania terminu wyborów, jest zasadny jedynie w przypadku organów, których kadencja i termin wyborów zostały ustalone w konstytucji. Wnioskowanie a contrario nie jest natomiast uzasadnione w przypadku organów samorządu terytorialnego, których długość kadencji określa ustawa (…).” Ponadto Trybunał w wyroku stwierdził, że (…) konstytucyjna zasada kadencyjności organów stanowiących samorządu terytorialnego nie wyklucza w pewnych sytuacjach zmiany regulacji prawnych określających ramy czasowe działania tych organów oraz przeprowadzania wyborów do nich.
Komentarz redakcji:
Przedłożony projekt oczywiście budzie wątpliwości konstytucyjne. Warto przypomnieć, że w uzasadnieniu wyroku Trybunału Konstytucyjnego, na który powołują się sami projektodawcy wskazano, że cyt. Zasada kadencyjności organów stanowiących samorządu terytorialnego jest normą konstytucyjną, a podstawę jej obowiązywania stanowi nie tylko art. 2 konstytucji, ale przede wszystkim art. 62 ust. 1, gwarantujący obywatelom polskim prawo wybierania przedstawicieli do organów samorządu terytorialnego, a także art. 169 ust. 2, określający zasady wyboru tych organów. (…) Na treść zasady kadencyjności składają się przede wszystkim trzy podstawowe elementy. Rozważana zasada oznacza, po pierwsze, nakaz nadania pełnomocnictwom danego organu z góry oznaczonych ram czasowych. Po drugie, wymienione ramy czasowe nie mogą przekroczyć pewnych rozsądnych granic. Po trzecie, kadencyjność oznacza nakaz ustanowienia regulacji prawnych, które zapewnią ukonstytuowanie się nowo wybranego organu tak, aby mógł on rozpocząć wykonywanie swoich funkcji bez nadmiernej zwłoki, po zakończeniu poprzedniej kadencji.
Należy również zwrócić uwagę, że w sprawie K. 17/98 Trybunał Konstytucyjny rozstrzygał o konstytucyjności o zmiany Ordynacji wyborczej, w wyniku której doszło do wydłużenia przedziału czasowego, w którym musiały odbyć się wybory samorządowej do rad gmin, a nie do zmiany czasu trwania kadencji rad gmin wybranych w 1994 r. (wydłużenie przerwy międzykadencyjnej). Zaś przyczyną zmiany była przebudowa systemu samorządowego w Państwie. Trybunał wskazał, że w tamtym konkretnym przypadku za wydłużeniem przerwy międzykadencyjnej przemawiały korzyści natury społecznej, organizacyjnej i ekonomicznej, wynikające z połączenia wyborów do organów wszystkich szczebli samorządu. gmin.
