Wywiad środowiskowy jest szczególnie doniosłym i obligatoryjnym rodzajem dowodu. Stanowi on istotną część postępowania wyjaśniającego poprzedzającego wydanie decyzji w przedmiocie świadczeń z pomocy społecznej.
Wywiad jest specyficznym sposobem zbierania informacji o sytuacji strony, stanowiącym dla organu pomocy społecznej konieczne i podstawowe źródło informacji o sytuacji osobistej, rodzinnej i majątkowej osoby ubiegającej się o świadczenia, będąc podstawą ustaleń faktycznych dokonywanych w decyzji administracyjnej i poddawanych prawnej ocenie. Brak rodzinnego wywiadu środowiskowego uniemożliwia organowi pomocy społecznej dokonanie oceny rzeczywistej sytuacji rodzinnej i majątkowej wnioskodawcy, ubiegającego się o przyznanie świadczenia.
Z kolei art. 107 ust. 4a ustawy o pomocy społecznej wprost stanowi, że niewyrażenie zgody na przeprowadzenie rodzinnego wywiadu środowiskowego przez osoby lub rodziny ubiegające się o świadczenia z pomocy społecznej lub na jego aktualizację przez osoby lub rodziny korzystające ze świadczeń z pomocy społecznej stanowi podstawę do odmowy przyznania świadczenia, uchylenia decyzji o przyznaniu świadczenia lub wstrzymania świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej.
W niniejszej sprawie nie kwestionując zatem trudnej sytuacji życiowej skarżącego, na którą powołuje się w skardze, przytoczone wyżej regulacje ustawy o pomocy społecznej nie pozostawiają wątpliwości, że aby organ miał w ogóle szansę rozpatrzyć pozytywnie wniosek o przyznanie zasiłku celowego, musi w tym celu dokonać stosownych ustaleń faktycznych, co umożliwia w szczególności (obligatoryjny) dowód w postaci wywiadu środowiskowego.
Uniemożliwienie przeprowadzenia takiego dowodu powołanym do tego pracownikom organu, przy założeniu z góry ich złej woli, skutkować musi odmową przyznania świadczenia. Gdyby bowiem uznać, że skarżący był nieobecny w domu podczas wizyty pracowników socjalnych, to powinien ustalić inny dogodny termin wywiadu środowiskowego lub umożliwić przeprowadzenie tego wywiadu przez telefon. Wielokrotnie podjęte próby sporządzenia wywiadu w terminach, o których skarżący wiedział, świadczą o tym, że skarżący w wywiadzie tym nie chce uczestniczyć.
Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego z dnia 31 sierpnia 2022 r., sygn. II SA/Ke 337/22
Źródło: CBOSA
