Przesłanka szczególnie uzasadnionego przypadku występuje wówczas, gdy sytuacja życiowa osoby lub rodziny, ponad wszelką wątpliwość, bez konieczności wnikliwych zabiegów interpretacyjnych istniejącego stanu rzeczy, pozwala stwierdzić, że jest nadzwyczajna, dotkliwa w skutkach i głęboko ingerująca w plany życiowe, a wynika ze zdarzeń nienależących do zdarzeń codziennych. Są to zdarzenia występujące okazjonalnie, wymagające wielu niefortunnych zbiegów okoliczności, czy wykraczające poza możliwości ludzkiej zapobiegliwości.
Na podstawie art. 41 ust. 1 i 2 ustawy o pomocy społecznej "w szczególnie uzasadnionych przypadkach osobie albo rodzinie o dochodach przekraczających kryterium dochodowe" może być przyznane świadczenie w postaci specjalnego zasiłku celowego lub zasiłku celowego pod warunkiem zwrotu. Zwrócić należy uwagę, że art. 41 posługuje się pojęciem ogólnym, niedookreślonym i nieposiadającym definicji ustawowej "szczególnie uzasadnionego przypadku".
Specjalny zasiłek celowy powinien być zatem traktowany jako wyjątkowa, szczególna pomoc doraźna na konkretny cel bytowy w sytuacji, gdy uzyskiwany dochód przekracza ustawowe kryterium dochodowe, a nie jest możliwe uzyskanie potrzebnych środków w ramach własnych działań strony i zwyczajnych świadczeń z pomocy społecznej. Przyznanie tego rodzaju zasiłku powinno uwzględniać okoliczności konkretnej sprawy (w tym indywidualną sytuację strony i ogólną sytuację pozostałych potrzebujących) oraz cele i zadania pomocy społecznej.
Decyzja odmawiająca przyznania skarżącej pomocy finansowej na zakup leków, jonizatora powietrza, kuchenki mikrofalowej, ubrań i obuwia na zimę, pokrycia kosztów rehabilitacji i zadośćuczynienia nie została podjęta z przekroczeniem granic uznania administracyjnego. Organom była znana sytuacja skarżącej, którą rozważono biorąc pod uwagę nie tylko stan zdrowia, ale i stałe źródło dochodu –emerytura oraz przyznawane skarżącej inne świadczenia z pomocy społecznej.
Organy słusznie wskazały, że potrzeba rehabilitacji może być zrealizowana w ramach bezpłatnych świadczeń z Narodowego Funduszu Zdrowia, ponieważ znajduje się w wykazie świadczeń gwarantowanych z zakresu rehabilitacji leczniczej. W związku z tym, jeżeli skarżąca okaże ważne skierowanie lekarskie, będzie mogła skorzystać z zabiegów rehabilitacyjnych bez ponoszenia dodatkowych opłat.
Zakup jonizatora nie należy do kategorii potrzeb niezbędnych, a skarżąca nie wykazała aby jonizator powietrza był jej zalecony przez lekarza i niezbędny w leczeniu. Co się tyczy pomocy finansowej na leki, to słusznie organy wskazały, iż skarżąca nie udokumentowała, że pozostaje w leczeniu i jakie leki są niezbędne i wynikają z zaleceń lekarza.
Ponadto organy zwróciły uwagę, iż zakup kuchenki mikrofalowej jest możliwy w o wiele niższej cenie, niż wnioskowała skarżąca. Może ona tę potrzebę zaspokoić z własnych środków. Ma też możliwość, z uwagi na posiadanie stałego dochodu, zakupu mikrofalówki na raty, co będzie mniej odczuwalne w budżecie miesięcznym skarżącej.
W kwestii środków finansowych na zakup odzieży i obuwia należy wskazać, że sukcesywnie zakupując odzież i obuwie oraz gospodarując racjonalnie posiadanym dochodem skarżąca jest w stanie zaspokoić z własnych środków wskazaną potrzebę.
Słusznie stwierdzono, że w okolicznościach sprawy skarżąca nie znajduje się w takiej sytuacji, która może zostać zakwalifikowana jako "szczególnie uzasadniony przypadek" w rozumieniu art. 41 ust. 1 ustawy o pomocy społecznej. Zgodzić się należało z organami, że zadaniem pomocy społecznej jest jedynie wspomaganie w działaniach zmierzających do zaspokojenia niezbędnych potrzeb, a nie zagwarantowanie stałego źródła utrzymania i bezwarunkowego zaspokajania wszystkich żądań wnioskodawców.
Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 23 czerwca 2022 r., sygn. II SA/Po 128/22
Źródło: CBOSA