Wspólne gospodarowanie z jednej strony oznacza współdziałanie wszystkich mieszkających ze sobą osób zarówno w ponoszeniu wydatków finansowych, jak i innych ciężarów (w tym niematerialnych) związanych z gospodarstwem domowym, a z drugiej strony czerpanie korzyści ze wspólnego zamieszkiwania. Wyrok WSA w Gdańsku z 4 marca 2021 r. sygn. III SA/Gd 951/20.

Sąd wskazał, że zgodnie z utrwalonym poglądem sądów administracyjnych, wspólne zamieszkiwanie jest przesłanką uznania za rodzinę osób zamieszkujących ze sobą, jeżeli równocześnie z tym zamieszkiwaniem występuje element wspólnego gospodarowania. Polega on zaś na dzieleniu lokalu mieszkalnego w sposób pozwalający stwierdzić, że koncentruje się w nim aktywność życiowa osoby zamieszkującej. Wspólne gospodarowanie opiera się bowiem na podziale zadań związanych z właściwym prowadzeniem gospodarstwa domowego. Ponadto, cechami charakterystycznymi dla prowadzenia wspólnego gospodarstwa domowego może być udział i wzajemna ścisła współpraca w załatwianiu codziennych spraw związanych z prowadzeniem domu, niezarobkowanie i pozostawanie w związku z tym na całkowitym lub częściowym utrzymaniu osoby, z którą prowadzi się gospodarstwo domowe, przy czym sytuacja ta nosi cechy stałości (por. wyroki NSA z dnia 26 marca 2013 r., sygn. I OSK 1536/12, z dnia 11 czerwca 2013 r., sygn. I OSK 1947/12, z dnia 14 lutego 2017 r., sygn. I OSK 1505/16, czy z dnia 21 stycznia 2021r., sygn. I OSK 2120/20).

Jak wynikało z akt sprawy, z uwagi na stan zagrożenia epidemicznego w dniu 15 maja 2020 r., przeprowadzono telefoniczny wywiad środowiskowy (dalej w skrócie - "wywiad"), a mianowicie nawiązano telefoniczny kontakt ze skarżącą w celu ustalenia aktualnej sytuacji bytowej i materialnej, pouczając o odpowiedzialności karnej za składanie fałszywego oświadczenia. W ocenie sytuacji oraz we wnioskach wywiadu, pracownik socjalny zawarł kategoryczne stwierdzenie, że skarżąca prowadzi wspólne gospodarstwo domowe wraz z J. W. Sąd wskazał, że nie zostało ono jednak poparte jakimikolwiek okolicznościami. Oprócz powołania się na sam fakt zamieszkiwania na stancji i kosztu jej wynajmu wraz z opłatami, nie podano innych okoliczności, które wskazywałyby na prowadzenie wspólnego gospodarstwa. Brak było nie tylko ustaleń związanych z samym miejscem zamieszkania (ilość zajmowanych pomieszczeń, ich powierzchnia), korzystaniem z tych pomieszczeń (z pokoi, kuchni czy łazienki) czy też sprzętów tam znajdujących się, ale również danych dotyczących ponoszenia kosztów, opłat, wydatków, dzielenia się zadaniami lub obowiązkami, zaspokajaniem potrzeb czy przyczynianiem się do funkcjonowania związku.

Przeprowadzony wywiad zawiera niewiele informacji i jest pobieżny. Nadto, pracownik socjalny podkreślił, że ponieważ wywiad przeprowadzono telefonicznie nie można zweryfikować dokładnej sytuacji mieszkaniowej. Nie wyklucza to jednak, zdaniem Sądu orzekającego, możliwości bardziej starannego przeprowadzenia wywiadu czy też szczegółowego rozpytania osoby, z którą przeprowadzana jest rozmowa.

Źródło: NSA